فصل هجدهم کتاب خاطرات جان کری، وزیر خارجه اسبق ایالات متحده که اخیرا منتشر شده، به روند مذاکرات هسته‌ای ایران و ۶ کشور موسوم به ۱+۵ اختصاص دارد.

خبرگزاری فارس، پیش از این چهار گزارش از فرازهای مختلف فصل هجدهم خاطرات جان کری تقدیم مخاطبان گرامی کرده و آنچه ذیلا می‌خوانید، به ساعاتی مانده به اعلام توافق موقت ژنو (برنامه اقدام مشترک) اختصاص دارد. تصریح به این نکته ضروری است که انتشار بخش‌هایی از روایت وزیر خارجه اسبق آمریکا به معنای تائید تمام یا بخشی از این روایت نیست.

کری با اشاره به تقسیم کار صورت گرفته بین او و کاترین اشتون، مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دور سوم مذاکرات ژنو و نظر به کارشکنی فرانسوی‌ها در دور دوم این مذاکرات، از تقسیم کار بین خود و اشتون در مذاکرات ژنو ۳ خبر داده و نوشته است: «قرار شد در آن مقطع، من بر فرانسه و دیگر اعضای ۱+۵ تمرکز کنم و اشتون با ایران در تماس باشد. پس از دیدار با ظریف، کاترین نسخه روزآمدشده را به ایرانی‌ها ارائه کرد که نسبت به نسخه قبلی [نسخه ژنو ۲] تغییرات اندکی داشت. تمام کشورها کم و بیش موافق بودند، مگر - به شکل خنده‌آوری - کشور خودم!»

به نوشته وزیر خارجه اسبق آمریکا، هیات آمریکایی با ابعاد فنی متن موافقت داشت اما در خصوص مقدمه توافق نگرانی وجود داشته است. «ما می‌دانستیم که این بخش - دو پاراگراف اول متن - با بیشترین دقت خوانده می‌شود و توسط دوستان و منتقدان مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. شاید حتی برخی فقط همان دو پاراگراف را می‌خواندند. مهم بود که هر کلمه‌ای در این دو پاراگراف، درست باشد.»

بر اساس روایت جان کری، وسواس آمریکایی‌ها در خصوص مقدمه توافق ژنو، عملا باعث می‌شود که کنفرانس مطبوعاتی نتواند در بعدازظهر ۲۳ نوامبر برگزار شود و کار به روز بعد می‌کشد.

وی وضعیت تیم آمریکایی را در ساعت ۳ بامداد روز یکشنبه (۲۴ نوامبر) چنین توصیف می‌کند: «من در گوشه‌ای با تلفن امن در حال توضیح تغییراتی که روی آن کار می‌کردیم برای سوزان رایس، مشاور [وقت] امنیت ملی [کاخ سفید] بودم. بیل [برنز] در اتاق مجاور، با همتای ایرانی خود، مجید تخت‌روانچی در حال صحبت بود تا موافقت ایرانیان را جلب کند و بین ما دو نفر، کارشناسان و دستیاران با عصبانیت و در حالی که مدام قهوه فوری درست می‌کردند، در حال تایپ کردن مطالبی در بلک‌بری‌هایشان بودند.»

ساعت ۴ بامداد، ساعتی است که جان کری می‌گوید توافق نهایی حاصل شده است. «سایر وزاریی را که ساعت‌ها قبل خوابیده بودند بیدار کردیم و به رسانه‌ها خبر دادیم که اعلام توافق به زودی صورت می‌پذیرد.»

اما نکته‌ای که جان کری در روایت آن لحظات به آن پرداخته، یک تماس تلفنی از سوی «سید عباس عراقچی»، معاون وزیر خارجه ایران در آن لحظات است. وی می‌گوید هنگامی که در حال عزیمت به محل برگزاری کنفرانس مطبوعاتی بوده‌اند، عراقچی با هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تماسی حاصل کرده و به وی گفته بود که ایران می‌خواهد چهار نکته در متن توافق گنجانده شود.

ادامه روایت کری چنین است: «هلگا تلفن را به وندی [شرمن] وصل کرد. شرمن به او گفت: "عباس، هیچ نکته دیگری برای گنجانده شدن [در متن توافق] وجود ندارد."»

شرمن می‌افزاید: «وزرای دیگر اکنون بیدار شده‌اند، در حال عزیمت به محل برگزاری کنفرانس مطبوعاتی هستند، کنفرانس مطبوعاتی اطلاع داده شده است، کار به انجام رسیده.»

به این ترتیب، ساعت ۵ صبح ۲۴ نوامبر به وقت ژنو، توافقی که به برنامه اقدام مشترک مشهور شد و پایه برجام قرار گرفت، اعلام می‌شود و بنابر روایت کری، چهار نکته‌ای که طرف ایرانی داشته، به این توافق افزوده نشدند.

کری می‌گوید: «برای اولین بار در دهه‌ها، برنامه هسته‌ای ایران دیگر پیش نمی‌رفت بلکه متوقف شد و حتی در برخی ابعاد، به عقب بازگشت.»

در پایان این فراز از فصل هجدهم کتاب خاطرات جان کری آمده است: «من زود سوار هواپیما شدم و به خانه برگشتم، به موقع برای روز (عید) شکرگزاری. فکر می‌کردم خیلی چیزها در آن سال رخ داده بود که باید برای آنها شکرگزار می‌بودیم. جهان نسبت به صبح اندکی امن‌تر شده بود و تلاش‌های سخت، به نتیجه رسیده بود. البته تردیدی نداشتم که کارهای سخت‌تری در حال شروع شدن بود.»

اینکه چهار نکته گنجانده نشده طرف ایرانی در متن توافق ژنو چه بوده‌اند، مورد اشاره وزیر خارجه اسبق آمریکا قرار نگرفته است.

جان کری که این روزها بار دیگر دهان به سخن گفتن گشوده و بارها مصاحبه کرده است، اخیرا در یک مصاحبه رادیویی گفته که پس از دوران وزارت خارجه‌اش سه تا چهار بار با وزیر خارجه ایران دیدار داشته است. 

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.