در حالی که فضای سیاسی بین المللی به دلیل اقدامات یکجانبه دولت ترامپ و تیم امنیت وی در کاخ سفید به شدت بحرانی است، توافق برجام همچنان به عنوان یک وزنه ثبات ساز بین المللی به کارکرد خود ادامه می دهد.

&#۳۹;یوکیا آمانو&#۳۹; مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در نخستین روز اجلاس شورای حکام در وین اعلام کرد : ایران، تعهدات خود تحت برجام را اجرا کرده است.

آمانو دربیانیه ای در این نشست افزود: آژانس به راستی آزمایی و عدم انحراف مواد هسته ای اظهار شده توسط ایران تحت موافقتنامه پادمان، ادامه می دهد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اوایل شهریور ماه در گزارش خود بار دیگر تایید کرد که ایران به تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ پایبند بوده است.گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی برای دوازدهمین بار از زمان اجرای برجام و برای دومین بار پس از خروج آمریکا از این توافق، تائید می کند که اقدامات و فعالیت های هسته ای ایران کاملا منطبق با این توافق بین المللی است.

گزارش آمانو در شرایطی اعلام شد که دولت ترامپ تلاش می کند تامیزان و گستره تحریم های اعلامی خود را افزایش دهد. این در حالی است که پس از اعلام خروج یکجانبه آمریکا از توافق برجام در ۱۸ اردیبهشت، بسیاری از کشورهای جهان و از جمله امضاکنندگان این توافق در اتحادیه اروپا تلاش کرده اند تا پایبندی خود را به این توافق همچنان حفظ کنند.

&#۳۹;فدریکا موگرینی&#۳۹; مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیروز بار دیگر تاکید کرد که این نهاد به دفاع از توافق هسته ای با ایران ادامه می دهد. موگرینی درجلسه عمومی پارلمان اروپا درباره روابط این اتحادیه و آمریکا اظهار داشت که دو طرف «اختلاف اصلی درخصوص چندجانبه گرایی دارند».

وی با بیان اینکه اتحادیه اروپا خواستار «حفظ و تقویت چندجانبه گرایی است» افزود: به همین دلیل است که ما به دفاع از توافق هسته ای با ایران، توافق نامه آب و هوایی پاریس، تامین مالی فعالیت های اساسی همه آژانس های سازمان ملل از جمله آنروا (آژانس امداد و اقدام سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی) ادامه می دهیم.

اظهارات موگرینی نشان دهنده دو نکته کلیدی و یک پیامد راهبردی است؛ نخست اینکه شکاف میان دو سوی آتلانتیک به شدت جدی و عمیق شده است به نحوی که نه تنها اکنون موضوع توافق هسته ای در هسته خود شکاف پیدا کرده بلکه موضوعات جدی دیگری همچون توافق اقلیمی پاریس و اختلاف در سازمان ها و نهادهای بین المللی به ویژه سازمان ملل متحد نیز این شکاف را عمیق تر ساخته است.

اما آنچه طول و عرض این شکاف ها را تشدید کرد و آن را تبدیل به گودالی عمیق ساخت، آغاز جنگ تجاری توسط &#۳۹;دونالد ترامپ&#۳۹; رییس جمهوری آمریکا بود؛ جنگی که میدان دار آن کاخ سفید و شخص ترامپ علیه بسیاری از متحدان قدیمی در اروپا و دیگر نقاط جهان بود.

چنین الگوی رفتاری در عرصه عمل باعث شد تااروپایی ها و دیگر اعضای جامعه بین المللی در پی اجرای تغییراتی برآیند. همزمان با چنین فرایندی، اروپایی ها اعلام کرده اند که روی یک سیستم پرداخت مالی برای مقابله با تحریم های آمریکا علیه کشورهایی مانند ایران کار می کنند . برخی منابع خبری اعلام کرده اند که اتحادیه اروپا برای تداوم تجارت با ایران در صدد ایجاد یک نظام نقل و انتقالات بانکی مستقل از آمریکا با همکاری بانک‌های مرکزی اروپایی است.

دوم، در فضای یکجانبه گرایی ترامپی، اروپا توافق برجام و دیگر توافق های بین المللی را بستری برای تداوم چندجانبه گرایی بین المللی می داند. موگرینی در بخش دیگری از اظهارات خود درجلسه عمومی پارلمان اروپا تاکید کرد: ما اروپایی ها چندجانبه گرایی را همچنان بهترین راه برای جلوگیری از بروز هرج ومرج، مناقشه و تقابل در جهان چندقطبی می دانیم.

در چنین فضایی جامعه بین المللی به دنبال باز کردن گره های کور ناشی از یکجانبه گرایی ترامپی است، آنچه اروپا، روسیه، ترکیه و جامعه بین المللی به دنبال آن است، ایجاد فضای همکاری و گسترش چندجانبه گرایی در مقابل یکجانبه گرایی و فشار بر جامعه بین المللی است.

اتحادیه اروپا تلاش کرده است تا در زمینه های اختلافی با آمریکا راه متفاوتی در پیش گرفته و به توافق نامه های بین المللی پایبند بماند. بروکسل در مساله برجام با تصمیم ترامپ برای خروج از این توافق مخالفت کرده و متعهد شده است درآن بماند. این اتحادیه همچنین با به روز رسانی « قانون انسداد» تلاش کرده تا از شرکت های اروپایی که با ایران همکاری می کنند، در مقابل تحریم های آمریکا محافظت کند.

اما پیامد راهبردی چنین وضعیت و روندی، ایجاد اجماع بین المللی علیه سیاست های ترامپی خواهد بود و در این فضا، برجام خود نقطه ثقل تحرکات سیاسی و دیپلماتیکی است که قدرت های بزرگ تلاش خواهند داشت تا از آن به عنوان اهرم فشار بر این سیاست ها بهره گیرند.

درفرجام، برجام خود امروز به عنوان ابزاری مهم برای مقابله با روندهای یکجانبه گرا از سوی جامعه جهانی مورد استفاده قرار می گیرد و اروپا تلاش دارد تا آن را به عنوان نماد توافق چندجانبه گرا حفظ کند.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.