احتمال تصویب لوایح چهارگانه پیش از ضرب‌الاجل FATF

روزنامه اعتماد : «محمود ‌صادقی» ‌درباره ‌منبع ‌موثقی ‌که ‌خبر ‌از ‌موافقت ‌رهبری ‌با ‌لایحه ‌مبارزه ‌با ‌پولشویی ‌داد، توضیحاتی را ارائه داد. ‌

«مجلس ‌‌تا ‌‌مهرماه ‌‌در ‌‌تعطیلات ‌‌تابستانی ‌‌خواهد ‌‌بود ‌‌و ‌‌فعلا ‌‌نباید ‌‌منتظر ‌‌تصویب ‌‌لایحه ‌‌یا ‌‌طرحی ‌‌باشیم. ‌‌با ‌‌این ‌‌حال ‌‌آن چه ‌‌محمود ‌‌صادقی، ‌‌نماینده ‌‌اصلاح‌طلب ‌‌تهران ‌‌روز جمعه ‌‌در ‌‌حساب ‌‌کاربری‌اش ‌‌در ‌‌توییتر ‌‌نوشت، ‌‌بار ‌‌دیگر ‌‌امیدها ‌‌نسبت ‌‌به ‌‌تصویب ‌‌لوایح ‌‌چهارگانه ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌FATF ‌‌و ‌‌خروج ‌‌نام ‌‌ایران ‌‌از لیست‌‌‌ سیاه ‌‌این ‌‌گروه ‌‌ویژه ‌‌اقدام ‌‌مالی ‌‌را ‌‌افزایش ‌‌داد.

صادقی ‌‌که ‌‌با وجود ‌‌عضویت ‌‌در ‌‌کمیسیون ‌‌آموزش ‌‌و ‌‌تحقیقات ‌‌مجلس ‌‌به‌ دلیل ‌‌سال‌ها ‌‌تدریس ‌‌رشته ‌‌حقوق ‌‌در ‌‌دانشگاه ‌‌تربیت ‌‌مدرس، ‌‌از ‌‌ابتدای ‌‌مجلس ‌‌دهم ‌‌فراکسیونی ‌‌را ‌‌تحت ‌‌عنوان ‌‌«شفاف‌سازی ‌‌و ‌‌سالم‌سازی ‌‌اقتصادی ‌‌و ‌‌انضباط ‌‌مالی» ‌‌تاسیس ‌‌کرده ‌‌و ‌‌بر ‌‌مسائل ‌‌مالی، ‌‌بانکی ‌‌و ‌‌حسابرسی ‌‌نیز ‌‌اشراف ‌‌دارد، ‌‌برای ‌‌چندمین‌‌‌ بار ‌‌به ‌‌بحث ‌‌پیوستن ‌‌به ‌‌FATF ‌‌و ‌‌مشخصا ‌‌تصویب ‌‌لایحه ‌‌مبارزه ‌‌با ‌‌پولشویی ‌‌به‌‌‌ عنوان ‌‌یکی ‌‌از ‌‌لوایح ‌‌چهارگانه ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌این ‌‌گروه ‌‌ویژه ‌‌اقدام ‌‌مالی ‌‌اشاره ‌‌کرد ‌‌و ‌‌در ‌‌حساب ‌‌کاربری خود نوشت: «از ‌‌منابع ‌‌موثق ‌‌شنیدم ‌‌که ‌‌رهبری ‌‌نظر ‌‌موافق ‌‌خود ‌‌را ‌‌با ‌‌لوایح ‌‌مبارزه ‌‌با ‌‌پولشویی ‌‌اعلام ‌‌کرده‌اند.» ‌‌توییتی ‌‌که ‌‌بلافاصله ‌‌در ‌‌کانال‌های ‌‌تلگرامی ‌‌و ‌‌متعاقبا ‌‌برخی ‌‌رسانه‌های ‌‌آنلاین ‌‌و ‌‌خبرگزاری‌های ‌‌رسمی ‌‌نیز ‌‌بازنشر ‌‌یافت ‌‌و ‌‌در ‌‌فضای ‌‌مجازی ‌‌نیز ‌‌بحثی ‌‌دامنه‌دار ‌‌را ‌‌رقم ‌‌زد ‌‌و ‌‌همزمان ‌‌سوالاتی ‌‌را ‌‌نیز ‌‌ایجاد ‌‌کرد. ‌‌سوال ‌‌از ‌‌این که ‌‌این «منابع ‌‌موثق» ‌‌چه ‌‌کسانی‌اند ‌‌تا ‌‌این که ‌‌آیا ‌‌واقعا ‌‌می‌توان ‌‌به ‌‌تصویب ‌‌این ‌‌لایحه ‌‌مهم ‌‌امیدوار ‌‌بود ‌‌و ‌‌فراتر ‌‌از ‌‌اینها، ‌‌آیا ‌‌در صورت ‌‌تصویب ‌‌این ‌‌لایحه ‌‌و ‌‌دیگر ‌‌لوایح ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌FATF ‌‌و ‌‌خروج ‌‌از لیست‌‌‌ سیاه ‌‌این ‌‌گروه ‌‌ویژه ‌‌اقدام ‌‌مالی، ‌‌می‌توان ‌‌نسبت ‌‌به ‌‌حل ‌‌مشکلات ‌‌بازار ‌‌ارز ‌‌خوش‌بین ‌‌بود.

بنابراین ‌‌برای بررسی ‌‌یافتن ‌‌پاسخ ‌‌به ‌‌این ‌‌پرسش‌ها ‌‌سراغ ‌‌خود ‌‌صادقی ‌‌رفتیم ‌‌و ‌‌نظرات ‌‌این ‌‌نماینده ‌‌مجلس ‌‌را ‌‌جویا ‌‌شدیم.

اخیرا ‌‌در ‌‌توییتی ‌‌درباره ‌‌مسائل ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌FATF ‌‌اعلام ‌‌کردید ‌‌که ‌‌از ‌‌منابعی ‌‌موثق ‌‌شنیده‌اید ‌‌رهبری ‌‌نظر ‌‌موافق ‌‌خود ‌‌را ‌‌با ‌‌لوایح ‌‌مبارزه ‌‌با ‌‌پولشویی ‌‌اعلام ‌‌کرده‌اند. ‌‌لطفا ‌‌کمی ‌‌در ‌‌این ‌‌رابطه ‌‌توضیح ‌‌دهید؟

بخشی ‌‌از ‌‌ماجرا ‌‌به ‌‌حدود ‌‌یک ‌‌ماه ‌‌پیش ‌‌مربوط ‌‌است. ‌‌آن ‌‌زمان ‌‌در ‌‌جلسه‌ای ‌‌که ‌‌در ‌‌فراکسیون ‌‌شفاف‌سازی ‌‌و ‌‌سالم‌سازی ‌‌اقتصادی ‌‌و ‌‌انضباط ‌‌مالی ‌‌درباره ‌‌بحث ‌‌«پولشویی» ‌‌داشتیم، ‌‌این ‌‌مساله ‌‌مطرح ‌‌شد ‌‌و ‌‌یکی ‌‌از ‌‌حضار ‌‌که ‌‌البته ‌‌جزو ‌‌مسئولان ‌‌مدعو ‌‌نبود ‌‌اما ‌‌در ‌‌جلسه ‌‌حضور ‌‌داشت ‌‌و ‌‌به ‌‌هر ‌‌حال ‌‌منبعی ‌‌موثق ‌‌در ‌‌این ‌‌زمینه ‌‌است ‌‌و ‌‌اطلاع ‌‌خاصی ‌‌در ‌‌این ‌‌رابطه ‌‌داشت، ‌‌این ‌‌مساله ‌‌را ‌‌بیان ‌‌کرد ‌‌و ‌‌اخیرا ‌‌هم ‌‌در ‌‌جریان ‌‌مسائلی ‌‌که ‌‌در ‌‌بحث ‌‌استیضاح ‌‌بطحایی ‌‌داشتیم، ‌‌این ‌‌موضوع ‌‌تکرار ‌‌شد. ‌‌در واقع ‌‌در ‌‌جریان ‌‌بحث ‌‌استیضاح ‌‌وزیر ‌‌آموزش ‌‌و ‌‌پرورش ‌‌که ‌‌به ‌‌نوعی ‌‌علایم ‌‌یا ‌‌توصیه‌ای ‌‌به ‌‌نمایندگان ‌‌صورت ‌‌گرفت ‌‌که ‌‌این ‌‌استیضاح ‌‌در ‌‌آغاز ‌‌سال ‌‌تحصیلی ‌‌به ‌‌مصلحت ‌‌نیست ‌‌و ‌‌همان ‌‌منبعی ‌‌که ‌‌این ‌‌توصیه ‌‌را ‌‌به ‌‌نمایندگان ‌‌انتقال ‌‌داده ‌‌بود، ‌‌بحث ‌‌لوایح ‌‌را ‌‌نیز ‌‌مطرح ‌‌کرد.

‌‌اگر ‌‌اشتباه ‌‌نکنم ‌‌با ‌‌این ‌‌حساب ‌‌این ‌‌منبع ‌‌یکی ‌‌از ‌‌نمایندگان ‌‌مجلس ‌‌است.

با توجه ‌‌به ‌‌حساسیت ‌‌موضوع ‌‌اجازه ‌‌بدهید ‌‌این ‌‌مساله ‌‌را ‌‌باز ‌‌نکنم.

‌‌بسیار ‌‌خب. ‌‌فکر ‌‌می‌کنید ‌‌با ‌‌توجه ‌‌به ‌‌این ‌‌مهم، ‌‌در ‌‌عمل ‌‌باید ‌‌منتظر ‌‌چه ‌‌اتفاقاتی ‌‌در ‌‌مسیر ‌‌تصویب ‌‌لوایح ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌FATF ‌‌باشیم؟

فکر ‌‌می‌کنم ‌‌قاعدتا ‌‌بعد ‌‌از ‌‌اتمام ‌‌تعطیلات ‌‌تابستانی ‌‌دوهفته‌ای ‌‌و ‌‌آغاز ‌‌به ‌‌کار ‌‌مجلس ‌‌در ‌‌ابتدای ‌‌مهرماه، ‌‌باتوجه ‌‌به ‌‌این که ‌‌شورای ‌‌نگهبان ‌‌نیز ‌‌یکی ‌‌از ‌‌لوایح ‌‌چهارگانه ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌FATF ‌‌را ‌‌برای ‌‌اصلاح ‌‌مجدد ‌‌به ‌‌مجلس ‌‌مرجوع ‌‌کرده ‌‌است، ‌‌عملا ‌‌مجلس ‌‌باید ‌‌هم ‌‌درباره ‌‌این ‌‌لایحه ‌‌مرجوعی ‌‌تصمیم‌گیری ‌‌کند ‌‌و ‌‌هم ‌‌درباره ‌‌لایحه ‌‌الحاق ‌‌دولت ‌‌جمهوری ‌‌اسلامی ‌‌ایران ‌‌به ‌‌کنوانسیون ‌‌مبارزه ‌‌با ‌‌تامین ‌‌مالی ‌‌تروریسم ‌‌یا ‌‌همان ‌‌CFT ‌‌که ‌‌در ‌‌آخرین ‌‌تحول، ‌‌قرار ‌‌شد ‌‌۲ ‌‌ماه ‌‌مسکوت ‌‌بماند ‌‌و ‌‌هم‌اکنون ‌‌این ‌‌مهلت ‌‌به ‌‌پایان ‌‌رسیده ‌‌است. ‌‌در نتیجه ‌‌مجلس ‌‌پس ‌‌از ‌‌تعطیلات ‌‌علی‌الاصول ‌‌باید ‌‌به ‌‌بررسی ‌‌آن ‌‌بپردازد. ‌‌از طرفی ‌‌با توجه ‌‌به ‌‌این که ‌‌لایحه ‌‌الحاق ‌‌دولت ‌‌جمهوری ‌‌اسلامی ‌‌ایران ‌‌به ‌‌کنوانسیون ‌‌مقابله ‌‌با ‌‌جرایم ‌‌سازمان‌یافته ‌‌فراملی ‌‌یا ‌‌همان ‌‌کنوانسیون «پالرمو» ‌‌قبلا ‌‌تصویب ‌‌شده ‌‌است، ‌‌پیش‌بینی ‌‌این ‌‌است ‌‌که ‌‌عملا ‌‌پیش ‌‌از ‌‌فرارسیدن ‌‌ضرب‌الاجلی ‌‌که ‌‌در نظر ‌‌گرفته ‌‌شده ‌‌است، ‌‌کار ‌‌انجام ‌‌شده ‌‌و ‌‌لوایح ‌‌به ‌‌تصویب ‌‌برسد.

باتوجه ‌‌به ‌‌مشکلات ‌‌عدیده ‌‌در ‌‌حوزه ‌‌پولی ‌‌و ‌‌بانکی ‌‌و ‌‌به‌ خصوص ‌‌بازار ‌‌ارز ‌‌و ‌‌سکه، ‌‌آیا ‌‌در ‌‌صورت ‌‌تصویب ‌‌این ‌‌لوایح ‌‌چهارگانه ‌‌پیش ‌‌از ‌‌ضرب‌الاجل ‌‌FATF ‌‌می‌توان ‌‌نسبت ‌‌به ‌‌حل ‌‌بخشی ‌‌از ‌‌مشکلات ‌‌امیدوار ‌‌بود؟

به ‌‌هر ‌‌حال ‌‌بخش ‌‌قابل‌توجهی ‌‌از ‌‌نابسامانی‌های ‌‌امروز ‌‌ما ‌‌در ‌‌حوزه‌های ‌‌اقتصادی، ‌‌ناشی ‌‌از ‌‌همین ‌‌عدم ‌‌دسترسی ‌‌به ‌‌شبکه ‌‌بانکی بین‌المللی ‌‌است. ‌‌البته ‌‌درست ‌‌است ‌‌که ‌‌ما ‌‌در ‌‌بحث ‌‌مدیریت ‌‌اقتصادی ‌‌با ‌‌مشکلات ‌‌جدی ‌‌روبه‌رو ‌‌هستیم ‌‌اما ‌‌واقعیت ‌‌آن ‌‌است ‌‌که ‌‌نقطه ‌‌آغاز ‌‌مشکلات ‌‌اخیر ‌‌محدود ‌‌شدن ‌‌دسترسی ‌‌ما ‌‌به ‌‌ارز ‌‌خارجی ‌‌به‌ خصوص ‌‌دلار ‌‌بود ‌‌که ‌‌از ‌‌حدود ‌‌۱۰ ‌‌ماه ‌‌پیش ‌‌اتفاق ‌‌افتاد ‌‌و ‌‌شروع ‌‌شد ‌‌و ‌‌عمدتا ‌‌نیز ‌‌به ‌‌مساله ‌‌مبارزه ‌‌با ‌‌پولشویی ‌‌مربوط ‌‌است. ‌‌به ‌‌بیان ‌‌دیگر ‌‌اجرای ‌‌قوانین ‌‌مبارزه ‌‌با ‌‌پولشویی ‌‌در ‌‌برخی ‌‌کشورهای ‌‌خارجی ‌‌از جمله ‌‌امارات، ‌‌چین، ‌‌ترکیه، ‌‌روسیه ‌‌و‌‌... ‌‌که ‌‌کانال‌های ‌‌ما ‌‌در ‌‌مدیریت ‌‌مباحث ‌‌ارزی ‌‌بودند، ‌‌منجر ‌‌به ‌‌این ‌‌مسائل ‌‌شده ‌‌است. ‌‌به ‌‌این ‌‌اعتبار ‌‌عمده ‌‌مشکلاتی ‌‌که ‌‌برای ‌‌ما ‌‌ایجاد ‌‌شد ‌‌ناشی ‌‌از ‌‌اجرای ‌‌قوانین ‌‌پولشویی ‌‌در ‌‌این ‌‌کشورها ‌‌بوده ‌‌است. ‌‌بنابر ‌‌گزارش ‌‌کارشناسان ‌‌اجرای ‌‌قوانین ‌‌مبارزه ‌‌با ‌‌پولشویی ‌‌در ‌‌این ‌‌چند ‌‌کشور ‌‌خارجی ‌‌منجر ‌‌به ‌‌محدود ‌‌شدن ‌‌این ‌‌کانال‌های ‌‌انتقال ‌‌ارز ‌‌و ‌‌در ‌‌نتیجه ‌‌دسترسی ‌‌ما ‌‌به ‌‌پول ‌‌کاغذی ‌‌محدود ‌‌شد ‌‌و ‌‌همین ‌‌مساله ‌‌عملا ‌‌نقطه ‌‌آغازین ‌‌افت ‌‌برابری ‌‌ریال ‌‌با ‌‌ارزهای ‌‌خارجی ‌‌بود. ‌‌بنابراین ‌‌پیش‌بینی ‌‌بنده ‌‌این ‌‌است ‌‌که ‌‌در صورت ‌‌تصویب ‌‌این ‌‌لوایح ‌‌در ‌‌موعد ‌‌مقرر ‌‌هم ‌‌تاثیری ‌‌مثبت ‌‌بر ‌‌جو ‌‌روانی ‌‌حاکم ‌‌بر ‌‌جامعه ‌‌به ‌‌همراه ‌‌خواهد ‌‌داشت ‌‌و ‌‌هم ‌‌موانعی ‌‌که ‌‌به‌ دلیل ‌‌عدم ‌‌عضویت ‌‌در ‌‌FATF ‌‌داریم، ‌‌برداشته ‌‌خواهد ‌‌شد ‌‌و ‌‌در ‌‌این ‌‌شرایط ‌‌می‌تواند ‌‌حداقل ‌‌در ‌‌حل ‌‌بخشی ‌‌از ‌‌مشکلات ‌‌راهگشا ‌‌باشد.

‌‌با توجه ‌‌به ‌‌این که ‌‌گرایش ‌‌سیاسی ‌‌و ‌‌جناحی ‌‌و ‌‌خط ‌‌فکری ‌‌مخالفان ‌‌لوایح ‌‌چهارگانه ‌‌مشخص ‌‌است ‌‌و ‌‌از ‌‌آنجا ‌‌که ‌‌اصلاح‌طلبان ‌‌در ‌‌فراکسیون ‌‌امید ‌‌و ‌‌حتی ‌‌بخش ‌‌قابل‌توجهی ‌‌از ‌‌نمایندگان ‌‌عضو ‌‌فراکسیون ‌‌مستقلین ‌‌ولایی ‌‌لااقل ‌‌در ‌‌اظهار نظرهای ‌‌رسمی ‌‌بر ‌‌لزوم ‌‌تصویب ‌‌این ‌‌لوایح ‌‌تاکید ‌‌داشتند، ‌‌آیا ‌‌مخالفت ‌‌اصولگرایان ‌‌در ‌‌فراکسیون ‌‌نمایندگان ‌‌ولایی ‌‌بر ‌‌اثر ‌‌علایم ‌‌مثبتی ‌‌که ‌‌در ‌‌توییتر ‌‌به ‌‌آن ‌‌اشاره ‌‌کردید، ‌‌کاهش ‌‌خواهد ‌‌یافت؟ ‌

بله. ‌‌فکر ‌‌می‌کنم ‌‌حتما ‌‌موثر ‌‌خواهد ‌‌بود. ‌‌البته ‌‌به ‌‌نظر ‌‌می‌رسد، ‌‌بخشی ‌‌از ‌‌مخالفت‌ها ‌‌حتی ‌‌اگر ‌‌رهبری ‌‌هم ‌‌اعلام ‌‌کنند، ‌‌مرتفع ‌‌نمی‌شود. ‌‌در واقع ‌‌تحلیل ‌‌بنده ‌‌این ‌‌است ‌‌که ‌‌بخش ‌‌کوچکی ‌‌از ‌‌مخالفان ‌‌منافعی ‌‌دارند ‌‌و ‌‌به ‌‌برخی ‌‌شبکه‌ها ‌‌که ‌‌در صورت ‌‌اجرای ‌‌قوانین ‌‌پولشویی ‌‌قطعا ‌‌متضرر ‌‌خواهند ‌‌شد، ‌‌نزدیکی ‌‌دارند. ‌‌در نتیجه ‌‌احتمالا ‌‌بر ‌‌مخالفات‌شان ‌‌اصرار ‌‌کنند. ‌‌بخش ‌‌قابل‌ توجهی ‌‌از ‌‌مبالغ ‌‌هنگفت ‌‌پول‌هایی ‌‌که ‌‌جابه‌جا ‌‌می‌شد، ‌‌از ‌‌طریق ‌‌تله‌های ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌بحث ‌‌پولشویی ‌‌صورت ‌‌می‌گرفت ‌‌و ‌‌در واقع ‌‌این ‌‌تله‌ها ‌‌انتقال ‌‌پول‌ها ‌‌را ‌‌تسهیل ‌‌می‌کرد ‌‌و ‌‌می‌دانیم ‌‌بعضا ‌‌این ‌‌پول‌ها ‌‌را ‌‌به ‌‌برخی ‌‌کشورهای ‌‌اروپایی ‌‌انتقال ‌‌داده ‌‌و ‌‌برای ‌‌استفاده ‌‌شخصی ‌‌استفاده ‌‌کردند. ‌‌به ‌‌همین ‌‌دلیل ‌‌هم ‌‌این ‌‌افراد ‌‌هم‌اکنون ‌‌در ‌‌بازداشت ‌‌هستند ‌‌و ‌‌در ‌‌دادسرای ‌‌نظامی ‌‌به ‌‌جرایم‌شان ‌‌رسیدگی ‌‌می‌شود. ‌‌با ‌‌این ‌‌حال، ‌‌مطالعه ‌‌این ‌‌مسائل ‌‌نشان ‌‌می‌دهد ‌‌که ‌‌لااقل ‌‌بخشی ‌‌از ‌‌این ‌‌مخالفت‌ها ‌‌ناشی ‌‌از ‌‌این ‌‌منافع ‌‌است؛ ‌‌چرا که ‌‌یکی ‌‌از ‌‌زمینه‌هایی ‌‌که ‌‌به ‌‌تحرک ‌‌این ‌‌جریان ‌‌کمک ‌‌می‌کرد، ‌‌همین ‌‌ضعف ‌‌سیستم ‌‌مبارزه ‌‌با ‌‌پولشویی ‌‌است ‌‌و ‌‌احتمالا ‌‌این ‌‌جریان‌ها ‌‌کماکان ‌‌در ‌‌مقابله ‌‌با ‌‌تصویب ‌‌این ‌‌لوایح ‌‌مقاومت ‌‌کنند.

‌‌آیا ‌‌فکر ‌‌می‌کنید ‌‌این ‌‌مقاومت‌ها ‌‌تا ‌‌این ‌‌حد ‌‌باشد ‌‌که ‌‌در ‌‌تصویب ‌‌یا ‌‌عدم ‌‌تصویب ‌‌این ‌‌لوایح ‌‌موثر ‌‌واقع ‌‌شود؟

باید ‌‌ببینیم ‌‌در ‌‌عمل ‌‌چه ‌‌می‌شود. ‌‌فکر ‌‌می‌کنم ‌‌بیش ‌‌از ‌‌نمایندگان ‌‌اصلاح‌طلب، ‌‌آن ‌‌دسته ‌‌از ‌‌اصولگرایانی ‌‌که ‌‌دل ‌‌در ‌‌گرو ‌‌منافع ‌‌مردم ‌‌دارند ‌‌و ‌‌دل‌شان ‌‌برای ‌‌نظام ‌‌می‌سوزد، ‌‌بیشتر ‌‌مراقبت ‌‌کنند ‌‌و ‌‌توجه ‌‌بیشتری ‌‌داشته ‌‌باشند ‌‌که ‌‌احیانا ‌‌آلت ‌‌دست ‌‌دیگران ‌‌نباشند ‌‌و ‌‌برای ‌‌منافع ‌‌مفسده‌آمیز ‌‌دیگران ‌‌گلو ‌‌پاره ‌‌نکنند. ‌‌در مجموع ‌‌معتقدم ‌‌با ‌‌رهنمود ‌‌رهبری ‌‌این ‌‌مخالفت‌ها ‌‌آن‌ قدر ‌‌قدرتمند ‌‌نخواهد ‌‌بود ‌‌که ‌‌بتواند ‌‌مانع ‌‌از ‌‌تصویب ‌‌این ‌‌لوایح ‌‌در ‌‌مجلس ‌‌شود.