محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان امشب (چهارشنبه) در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری حضور یافت و درباره نشست آکتائو و کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.

وی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه ما در شرایط فشار و تحریم هستیم و در این شرایط مذاکرات را برگزار و کنوانسیون را امضا کردیم، چرا در این مقطع این کنوانسیون امضا شد، گفت: این کنوانسیون ۲۱ سال است مذاکره می‌شود و بیش از یک سال است همه موارد آن به نتیجه رسیده یک سال گذشته بیشتر کار ی که همکارانم دنبال می‌کردند مربوط بود به تطابق دادن ترجمه‌ها. کنوانسیون به دو زبان فارسی و روسی بود و باید با هم مطابقت داده شود.

وزیر خارجه افزود: امروز هم ایران به لطف خدا در شرایط قدرت است و در شرایط ضعف نیست و فشارهای آمریکا این کشور را در شرایط انزوا قرار داده است و در حوزه دیپلماتیک تقریبا همه کشورها به استثنای یک دو کشور کوچک با آمریکا در شرایط خوبی نیستند اما این کنوانسیون مذاکراتش در بهترین شرایط ایران، که هم تحریم‌ها برداشته شده بود هم وضعیت افکار عمومی بین‌المللی راجع به ایران خوب بود، مذاکره شد.

وی گفت: برخلاف برخی اظهارنظرهایی که به هر حالت صورت می‌گرفت. این کنوانسیون بیشترین منفعت را برای منافع ملی و مصلحت ایران می‌دیدیم

ظریف ادامه داد: اگر سیاست خارجی یک هدف داشته باشد حتما آن هدف حراست از تمامیت ارضی، امنیت ملی و استقلال سیاسی و کمک به وضعیت معیشتی مردم است.

وزیر خارجه گفت: ما با همسایگان شمالی در بهترین شرایط هستیم و دوست داشتیم این روابط درازمدت باشد. این کنوانسیون نه تنها تمامیت ارضی ما را حفظ می‌کند بلکه باعث می‌شود روابط دوستانه‌ای با همسایگانمان در این حوزه همسایگی برقرار و تداوم یابد.

وی درباره سهم بندی در خزر گفت: تصور اشتباهی در بین برخی وجود دارد که سهم ایران در خزر ۵۰ درصد بوده یا هست. سهم بندی در پایان دهه ۹۰ میلادی روسیه با قزاقستان منابع بستر دریا را بین خودشان در حوزه‌ای که نزدیک به مرزها بود. اگر به نقشه خزر نگاه کنید مقدار زیادی از سواحل خزر متعلق به قزاقستان است این را در حوزه خودشان منابع زیربستر را تقسیم کردند و در آن تقسیم بندی به روسیه حدود ۱۸ درصد و به قزاقستان بالای ۳۰ درصد رسید.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: روسیه خط مرزی خود با آذربایجان را تعیین کرد و مربوط به منابع زیربستر است که عمدتا نفت و گاز است. ولی بین ایران، ترکمنستان و آذربایجان هیچ تقسیم منابع زیربستر و یا حوزه‌هایی که هر یک از کشورها می‌توانند به صورت انحصاری از منابع زیربستر استفاده کنند، صورت نگرفته است.

وی گفت: کسانی که راجع به سهم ایران صحبت می‌کنند حتما از سهم زیربستر صحبت نمی‌توانند کنند و احتمال دارد در آینده به توافقی در این خصوص نرسیم. در مورد سطح دریا تقسیم بندی صورت نگرفته است. 

رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: ما درباره خط مبدا توافقی نکردیم اگر کسی راجع به تعیین سهم صحبت می‌کند ایران هیچ چیز درباره تعیین سطح برایش شکل نگرفته است. فقط برای زیربستر بین روسیه و قزاقستان توافقی شده که مربوط به ۲۰ سال قبل است.

وی گفت: شما پنج کشور ساحلی دارید و نمی‌توانید اجازه دهید کشورهای دیگر بین خودشان تصمیم گیری کنند، نمی‌توانید تصمیمات بقیه را وتو کنید مگر اینکه در توافق آمده باشد. بر خلاف گذشته که برخی کشورها خودشان بستر را تقسیم کردند الان نمی‌تواند چنین کنند و اگر کنوانسیون امضا نشده بود می‌توانستند این کار را انجام دهند.

ظریف با بیان اینکه برای سواحل ایران به راحتی نمی‌توان خط مبدا مستقیم کشید، در حالت عادی از وضعیت نامناسبی رنج می‌بریم، گفت: شاید چندین جلسه وزرا طول کشید و در آخرین جلسه توانستیم یک بند در تعریف بگیریم و آن اینکه کشورهایی که سواحلشان به شکلی است که خط مبداشان نامناسب است وضعیت ویژه‌ای داشته باشند. ایران توانست این را به دست بیاورد.

وزیر خارجه گفت: قرار است از سه چهار ماه دیگر مذاکرات درباره تعیین خط مبدا شروع شود. دولت این تصمیم را به تنهایی نگرفته و نخواهد گرفت بعد از فروپاشی شوروی این موضوع در دستورکار شورای عالی امنیت ملی بوده است. همه مرحله به مرحله به شورای امنیت ملی رفته و تصویب شده است.

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: اکنون که معتقدیم این کنوانسیون خیلی خوب است و منافع ایران را حفظ می‌کند، مجلس این فرصت را دارد این کنوانسیون را بررسی کند چون تا مراحل قانونی را طی نکند لازم الاجرا نیست.

وی تصریح کرد: هیچ اقدامی که ضرری برای تمامیت ارضی ما داشته باشد در این کنوانسیون نیست.

وزیر خارجه گفت: این تصور که ۵۰ درصد دریا برای ما بوده تصور درستی نبود، البته آن زمان که ما تأکید می‌کردیم آنها تقسیم بندی انجام دادند که ما نپذیرفتیم و هنوز معتقدیم دریا باید براساس توافق همه کشورها صورت بگیرد.

وی همچنین گفت: در دریای خزر کیلومترها خط لوله از زمان شوروی بوده و نفت استخراج می‌شده با ما هم کسی مشورت نمی‌کرده و البته این حقی را برای آن ایجاد نمی‌کند. خط لوله بوده است، الان با کنوانسیون رژیم حقوقی اتفاقی که می‌افتد این است که عبور لوله از خزر باید ملاحظات زیست محیطی همه کشورهای خزر را در نظر بگیرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین تصریح کرد: خط حسینقلی خان - آستارا را هیچگاه نپذیرفته و نخواهیم پذیرفت.

وزیر خارجه یادآور شد: نه ۵۰ درصد مبنایی دارد و نه ۱۱ درصد که براساس یک تصور موهوم است که شوروی سابق می‌خواست به ایران تحمیل کند و هیچ وقت شکل نگرفته و نخواهد گرفت.

وی با بیان اینکه در این کنوانسیون هیچ تعیین مرز و سرزمینی صورت نگرفته، عنوان کرد: در این کنوانسیون تمامیت ارضی ایران حفظ شده و برای مذاکرات آینده یک آماده سازی شده است که انشاءلله خط مبدا با منافع ملی کشور حفظ و ترسیم شود.

ظریف مرجع حل اختلاف در کنوانسیون را مذاکره و روش‌های بین‌المللی خواند و افزود: صلاحیت اجباری برای دیوان بین‌المللی دادگستری دیده نشده است.

 

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.