۲۹  سال از وداع مردم با رهبر کبیر انقلاب می‌گذرد و در این مدت عکس‌های مختلفی از ایشان در کتاب‌ها و نشریات متنوع ثبت شده است. این عکس‌ها به دوره‌های مختلفی تعلق دارد، از زمان پیش از انقلاب و حضور امام خمینی در فرانسه تا بازگشت ایشان به ایران و بخشی از تاثیرگذارترین عکس‌ها مربوط به تشییع تاریخی پیکر ایشان است.

در سال‌های مختلف هنرمندانی بودند که با هنرشان گوشه هایی از زندگی امام از تبعید تا رحلت را در تاریخ ثبت کردند، عکاسانی که آثارشان را می توان گویاترین تصاویر تاریخ معاصر ایران دانست که پشت سر هر کدام خاطرات فراوانی نهفته است.

به مناسبت ۱۴ خردادماه مروری داریم بر تصاویر ماندگار امام خمینی(ره) که از سوی عکاسان به ثبت رسیده است.

خاطره عکس معروف امام زیر درخت

یکی از معروف‌ترین تصاویری که از امام خمینی(ره) به ثبت رسیده، مربوط به نوفل لوشاتو و فرانسه است. تصویری که امام زیر یک درخت سیب نشسته است.

میشل ستبون عکاس معروف فرانسوی که در زمان انقلاب برای آژانس عکس سیپا فعالیت می‌کرد، هنرمندی است که این تصویر را به ثبت رسانده است.

ستبون در توضیح این عکس اینطور می‌گوید: «من از ایشان خواستم تنها زیر درخت سیب بنشینند. هفته‌های بعد تعداد جمعیت آنقدر زیاد بود که امکان‌پذیر نبود چنین عکسی از ایشان بگیرم.»

ستبون ثبت‌کننده ماندگارترین تصاویر از انقلاب و مبارزات مردم است که آثارش بارها و بارها در میان مردم دست به دست شده است، از قیام ۱۵ خرداد تا پیروزی انقلاب و بازگشت امام به ایران.

۱

امام خمینی در هواپیمای ایرفرانس

رسول صدرعاملی کارگردان سرشناس سینمای ایران هم صاحب یکی از تصاویر به یادماندنی از امام خمینی(ره) است. او از سوی روزنامه اطلاعات ماموریت پیدا می‌کند تا گزارش‌های روزانه‌ای را از نوفل لوشاتو محل سکونت امام تهیه کند و از همانجا تا حضور امام در ایران با ایشان همراه می‌شود.

صدرعاملی بیان می‌کند که در طول پرواز هواپیمای ایرفرانس مدام در حال نوشتن بوده تا تمامی لحظات را به ثبت برساند. در همین حال زمانیکه نور طلوع آفتاب به داخل هواپیما تابید به سرعت خودش را به طبقه دوم که محل استقرار امام بوده می‌رساند و تصویر ایشان را در هواپیما ثبت می‌کند، عکسی که در روزنامه اطلاعات منتشر و فراگیر شد.

۲

تصویر ماندگار امام خمینی روی پلکان هواپیما

در کنار تصویری که صدرعاملی از امام خمینی گرفته است، عکسی از امام روی پلکان هواپیما یکی از ماندگارترین تصاویر تاریخ معاصر ایران است.

صحنه‌ای که در روز 12 بهمن ماه میلیون‌ها ایرانی مشتاق منتظر دیدن آن بودند و پس از نشستن هواپیما انتظارشان به سر آمد و آرزویشان محقق شد.

حسین شرکت عکاسی است که این عکس را ثبت کرده است و در توضیح آن اینطور می‌گوید: «من زمانیکه امام پس از 15 سال پای خود را روی خاک ایران گذاشت پایین هواپیما ایستاده بودم و تصویر آن لحظه را ثبت کردم، من از قبل چنین عکسی را می‌خواستم بگیرم.»

۳

بیعت همافران نیروی هوایی با امام

شاید کمتر ایرانی باشد که تصویر بیعت همافران نیروی هوایی با امام خمینی را در مدرسه علوی ندیده باشد. تصویری که حسین پرتوی عکاس وقت روزنامه کیهان ماندگارش کرد، هنرمندی که این روزها دیگر در میان ما نیست و چشم از جهان فروبسته است.

۱۹ بهمن سال 57 پرتوی با حضور در مدرسه علوی تصویر تعدادی از همافران نیروی هوایی ارتش را از پشت و در حال ادای سلام نظامی به امام می‌گیرد، عکسی که روز بعد در صفحه اول روزنامه کیهان چاپ شد.

۴

ماجرای ثبت عکسی که در جیب تمام ایرانی‌هاست

علی کاوه عکاس سرشناس و با سابقه ایرانی است که بیشتر در قامت عکاس ورزشی ظاهر شده است ولی تصاویر مهمش از انقلاب اسلامی و جنگ ایران و عراق بخش مهمی از حافظه تصویری کشور را تشکیل می‌دهد.

تفاوت کاوه با دیگر عکاسانی که از امام خمینی عکاسی کرده‌اند در یکی از عکس‌هایش است، تصویری که همه ما روزانه بارها و بارها با آن روبه رو هستیم و شاید اصلا ندانیم ثبت کننده آن کیست؟ علی کاوه کسی است که تصویر امام خمینی روی اسکانس را گرفته است، خاطره این تصویر از زبان او شنیدنی است.

«روزی به همراه 10 عکاس به جماران رفتیم و رو به روی امام ایستادیم و شروع به عکاسی کردیم، امام هم خیلی آرام سرشان را می چرخاندند و به هر کدام ما نگاه می کردند تا بتوانیم تصویر بهتری از ایشان بگیریم. من در آن روز عکسی گرفتم که از میان تمامی عکس های جمع آوری شده در بانک مرکزی برای چاپ روی اسکناس ها برگزیده شد.»

۵

لبخند امام به روایت تصویر

نسل‌های پس از انقلاب بارها در ابتدای کتاب‌های درسی‌شان تصویری از لبخند امام خمینی(ره) را دیده‌اند.

اباصلت بیات عکاسی است که این تصویر متفاوت را از امام خمینی گرفته است، تصویری که فضا و حال و هوای متفاوتی را نسبت به سایر آثار عکاسان دارد.

بیات از سال 1359 فعالیتش را در اداره بنیاد اندیشه اسلامی آغاز کرد و با حضور در بیت امام از دیدارهای ایشان عکاسی می‌کرد.

این عکاس در سال 61 نزد امام می‌رود و با این جمله که «مردم به لبخند شما نیاز دارند» درخواست می کند تا لبخند بزنند و این تصویر که یکی از لبخندهای ماندگار در تاریخ است به ثبت می‌رسد.

۶

زنانی آشفته که از تپه‌ای سرازیر می‌شوند

مراسم تشییع پیکر امام خمینی یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی‌هایی بود، حضور گسترده دلدادگان امام صحنه‌هایی ناب را خلق کرد که در نوع خود بی‌سابقه بود.

یکی از این تصاویر را علی فریدونی عکاس پیشکسوت دفاع مقدس به ثبت رسانده است، تصویری که زنانی چادری با حالی ملتهب در حال حرکت به سمت پیکر امام هستند، فضای خاک گرفته و سراسر اندوه و اشک‌هایی که سرازیر شده است؛ عکسی که از نظر فریدونی انسان را یاد زنان کربلا می‌اندازد.

۷

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.