" ادعا" در لغت به معنای "مزیّتی برای خود قائل شدن" و یا "مطالبه نمودن"  است. این مفهوم در حوزه مدیریت پروژه، عبارت است از تقاضا برای قبول اتفاقی که رخ داده یا تصوّر وقوع آن وجود دارد. برای توضیح بیشتر این مبحث با مهندس مرتضی آمری نیا مشاور و مدرس در حوزه قراردادها و مدیریت دعاوی پروژه‌ها، به گفتگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

3

 

دلیل به وجود آمدن ادعاها چه می‌تواند باشد؟

دلیل پیدایش "ادعا"، پیچیده بودن محیط انجام فعالیّت‌های ساخت و ساز است. به دلیل اینکه فعالیت‌های مذکور تا حد زیادی شامل مؤلفه‌های غیر قابل پیش بینی در بستر زمان می‌باشند. اما بایستی قبول کرد که پدیدۀ ادعا و مدیریت آن در صنعت احداث، لزوماً تلاشی منفی نیست؛ بلکه یک روند اجرایی برای رفتار با تغییرات و حل و فصل اختلافات است.

 مدیریت ادعا چیست؟

"مدیریت ادعا" فرآیندی است که با بهره گیری از آن می‌توان از به وجود آمدن "ادعا" جلوگیری کرد و اگر در شرایطی "ادعا" به وجود آمد، نحوه هدایت و راهبری آن را تشریح نمود. مدیریت ادعا یکی از مهمترین مؤلفه‌ها در مدیـریت پروژه های عمرانی است. این واقعیّت را باید قبول کرد که حتّی باوجود توافق مستمر بر تغییرات در قرارداد، اختلاف نظر میان ذینفعان پروژه مکرراً رخ دهد و چنانچه طرفین قرارداد نتوانند به توافق برسند، اختلافات قـراردادی می‌تواند تأثیرات منفی بر پروژه بگذارد و حتی موجب شکست آن شود. بنابراین می‌بایست تلاش کرد تا حدامکان  از "ادعا" جلوگیری کرد. به همین منظور برای کاهش اختلافاتی که ممکن است رخ دهد، باید به مدیریت قرارداد توجه خاصّی داشت. برخورداری از نگرشی تخصصی در این رابطه اهمیّت فراوانی دارد.

2

برای مدیریت ادعاها چه تخصصی مورد نیاز است؟  

مباحث مرتبط با مدیریت ادعا را می‌توان به نوعی"فعالیت میان‌رشته‌ای" دانست که «تلفیق دانش، روش و تجربه در دو یا چند حوزه علمی و تخصصی برای شناخت و حل یک مسئله چندوجهی» تعریف می‌شود. در این نوع فعالیت، متخصصان دو یا چند رشته در ارتباط با شناخت، حل و فصل یا تحلیل یک موضوع پیچیده با یکدیگر تعامل و همکاری می‌کنند. اقدامات میان‌رشته‌ای زمانی معنا پیدا می‌کنند که هدف آن شناخت و بررسی دقیق مسئله‌ای است که از ظرفیت و دانش یک رشته و یا تخصص خارج است.

لطفا کمی بیشتر در این خصوص توضیح دهید؟

بررسی ابعاد مختلف دعاوی مطرح شده در قراردادها با به اشتراک گذاری مباحث بین کارشناسان و متخصصین که آشنا با موضوعات مورد ادعا هستند، انجام می‌پذیرد. افـراد حرفه‌ای می‌توانند با ارائه نظرات کارشناسی و اطلاعات، نسبت به مستندسازی و ماهیّت دادن به آن ادعا اقدام کنند و به تعقیب آن بپردازند که در نتیجۀ آن ابعاد فنی، مالی، زمانی، حقوقی موضوعات مورد ادعا، تجزیه و تحلیل می‌شوند. بدیهی است که تخصص‌ها با توجه به نوع پروژه، روش اجرای قرارداد، تنوع و حجم عملیات، تعیین می‌گردند.

مرجعی در اینباره وجود دارد؟

 یکی از مراجع معتبری که به صورت تخصصی به موضوع "مدیریت ادعا" پرداخته است، الحاقیه ساخت استاندارد PMBOK است.

از تألیفات خود در این زمینه بگویید.

کتاب "قرارداد و مدیریت ادعا" وکتاب "فرآیندهای مدیریت ادعا"  که در سال 94 و 96 توسط نشرسیمای دانش منتشر گشته کتاب‌هایی است که در آن‌ها تلاش کرده‌ام تا فرآیندهای مدیریت ادعا بومی سازی و در کنار مباحث تئوریک، بگونۀ اجرایی تری به این مهم بپردازم.

1

مباحث مرتبط با مدیریت ادعا شامل چه فرآیندهایی می باشد؟

 بر اساس استانداردی که گفته شد، مباحث مرتبط با مدیریت ادعا را می توان به چهار فرآیندِ شناسایی ادعا، کمّی سازی آن، پیشگیری و درنهایت حل و فصل ادعا، تقسیم بندی کرد. گفتنی است در ویرایش اخیر سند مذکور، تغییرات عمده ای درطبقه بندی و تعاریف بوجود آمده است.

شما می‌توانید برای کسب اطلاعات کامل موضوع مدیریت ادعا به آدرس های www.claimlaws.ir و همچنین    @claimlaws  مراجعه کنید.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.