مدتی است هر شب از شبکه سوم سریالی به نام «عمودی‌ها» به کارگردانی حجت ذیجودی و تهیه‌کنندگی فرهاد فرج‌نظام پخش می‌شود؛ مجموعه‌ای خانوادگی با موضوعات مختلف اجتماعی که سعی دارد فرهنگ آپارتمان‌نشینی را به تصویر بکشد و نقاط ضعف و قوت آن را در قالب طنز موقعیت بیان کند. نویسنده در این مجموعه سراغ مسائل اجتماعی رفته و به بحث قوانین و حقوق شهروندی پرداخته است. در واقع «عمودی‌ها» درباره کسانی است که در مجتمع‌های مسکونی زندگی می‌کنند و دردسرها و مشکلاتی از قبیل همسایه‌داری، مدیریت آپارتمان، بی‌توجهی به حقوق ساکنین، پرداخت شارژ و... دارند.

به طور قطع تولید چنین مجموعه‌هایی برای اصلاح برخی از بداخلاقی‌های فرهنگی که شاید علی‌الظاهر کم‌اهمیت هم باشند کاری بجا و مناسب است و از رسانه ملی هم انتظار آن می‌رود به این موضوع بیشتر بپردازد؛ به‌خصوص این‌که زندگی آپارتمان‌نشینی یا به قول این مجموعه عمودی‌نشینی تقریباً در همه شهرها باب شده است و افراد می‌بایست در کنار هم و با هم در یک مجتمع مسکونی زندگی و معاشرت داشته باشند پس بهتر است با قوانین آپارتمان‌نشینی آشنایی داشته باشند اما در کنار همه این نقاط قوت «عمودی‌ها»، آنچه نیاز به توجه دارد و متأسفانه در این مجموعه مانند سایر برنامه‌های تلویزیونی کمتر بدان پرداخته می‌شود سبک زندگی ایرانی اسلامی است آن هم در اینگونه مجموعه‌هایی که هر شب در ساعات پربیننده روی آنتن برای پخش می‌روند. به عنوان نمونه در همین سریال موضوعی مطرح شد که جای تعجب داشت.

موضوع مربوط به نگهداری حیوانات در آپارتمان بود؛ یکی از همسایه‌ها در خانه گربه نگهداری می‌کرد که باعث گلایه همسایه همیشه معترض و مشکل‌دار به مدیر ساختمان شده بود و بعد همین همسایه با ناراحتی و درددل گفت من تنها هستم، همسرم فوت شده و این گربه یادگاری اوست و کمی هم گریه کرد و فردای آن روز همسایه مشکل‌دار با مهربانی سراغش رفت و گفت شما و پیشی جان مهمان من هستید قدم هر دوی شما روی چشم. برای شما کباب آماده کردم و برای پیشی عزیز هم جگر خریدم!!

سؤال اینجاست این مجموعه تلویزیونی قصد فرهنگ‌سازی دارد یا فرهنگ‌سوزی؟! از یک سو در برنامه‌های مختلف درباره تشکیل خانواده و دوری از تنهایی و ازدواج سخن گفته می‌شود و از سوی دیگر در چنین مجموعه‌ای نه تنها نداشتن خانواده و تنهایی تشویق می‌شود، بلکه برای جبران آن همنشینی با حیوان خانگی را تجویز می‌کنند؛ یعنی وجود گربه یا هر حیوانی برای رفع تنهایی صاحبخانه آن هم در آپارتمان امری عادی جلوه داده می‌شود.

این درحالی است که به غیر از موانع قانونی نگهداری حیوان در آپارتمان، با توجه به خطرناک بودن و عدم اطلاع شهروندان از انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و دام، ممکن است بیماری‌های سختی بین افراد به‌خصوص بچه‌ها شیوع پیدا کند. درست است در این مجموعه ختم به‌خیر شد، ولی همیشه اینگونه نیست آن هم وقتی تلویزیون این موضوع را درست و قانونی نشان نداد و حتی همسایه برای پیشی عزیز جگر هم خرید!! علاوه بر این بحث سبک زندگی مطرح می‌شود و جای سؤال دارد آیا این همان سبک زندگی اسلامی ایرانی است که رسانه ملی در قالب سریالی تلویزیونی به مخاطبان آموزش می‌دهد؟!

متأسفانه اغلب وقتی سخن از سبک زندگی می‌شود تنها به بحث‌های نظری و آکادمیک اکتفا می‌کنند و در قالب جملات زیبا از آ‌ن دم می‌زنند؛ درحالی‌که سبک زندگی را باید در عمل و سیره زندگی پیاده و اجرایی کرد نه روی کاغذ چراکه مقوله‌ای مهم است که با فرهنگ و عقیده ارتباط زیادی دارد و در جزءجزء زندگی جاری و ساری است ولی در عمل آنچه از سبک زندگی ایرانی اسلامی تبلیغ و ترویج می‌شود با آنچه باید باشد تفاوت زیادی وجود دارد؛ لذا نباید فراموش کرد الگوسازی آن هم در رسانه ملی نه تنها خیلی خوب است، بلکه از وظایف ذاتی این رسانه همگانی و فراگیر محسوب می‌شود چه آن‌که به دلیل تأثیرگذاری بالا و نفوذی که رسانه ملی دارد، این رسانه می‌تواند نقش بسزایی در نهادینه کردن برخی امور و عناصر فرهنگی در جامعه شود اما این‌که چه الگویی؟ و با چه محتوایی ارائه شود خود بحثی مهم‌تر است.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.