«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان دیروز (بیست و نهم آذرماه) در باکو با «المار ممادیاروف» و «مولود چاووش اوغلو» همتایان خود از جمهوری آذربایجان و ترکیه دیدار و گفت وگو کرد.

گفت وگوهای دیروز در ادامه نشست های سه جانبه وزرای امور خارجه سه کشور صورت گرفت و پس از شهرهای ارومیه، نخجوان، وان و رامسر، پایتخت جمهوری آذربایجان از نشست پنجم میزبانی کرد. پس از این دیدار سه جانبه مقرر شد، نشست آتی در ترکیه برگزار شود.

مذاکرات سه وزیر امور خارجه با انتشار بیانیه ای مشترک به پایان رسید که در آن ضمن تشریح مسیر پیموده شده در رایزنی های سه جانبه، دستورهای کار همکاری میان جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان و جمهوری ترکیه مورد تاکید قرار گرفته است.

با نگاهی به سیر مذاکرات گذشته و مهمترین موضوعات پنج دور نشست مشترک روسای دستگاه دیپلماسی سه کشور، تاکید بر اشتراکات سیاسی و دیدگاه های منطقه ای متناظر، وجود تهدیدات و چالش های مشترک، منافع گسترده همکاری های اقتصادی و همچنین بهره گیری از ظرفیت های مکمل یکدیگر برای پیشبرد اهداف، انگیزه مهمی است که موجب تداوم نشست های سه کشور شده است.

تاکید دوباره بر بیانیه اجلاس فوق العاده سازمان همکاری اسلامی که بیست و دوم آذرماه به ابتکار ترکیه در استانبول برگزار شد از مهمترین محورهای بیانیه دیروز باکو بود. حضور روسای جمهوری ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه در نشست استانبول و مواضع صریح آنان نشان داد سه کشور در موضوع اقدام یکجانبه گرایانه رییس جمهوری آمریکا در انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس و شناسایی این شهر به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، در قیاس با دیگر کشورهای منطقه مواضعی همگرا دارند.

علاوه بر دیدگاه های مشترک اینچنینی، همجواری سه کشور موجب مواجهه تهران، باکو و آنکارا با تهدیداتی مشابه و یکسان شده که از آن جمله می توان به افراطی گری، تروریسم، تمایلات جدایی طلبانه، قاچاق مواد مخدر و ... اشاره کرد.

از دیگر موضوعات مهمی که در مذاکرات دیروز و نیز بیانیه باکو برجستگی ویژه ای داشت ضرورت حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات جمهوری آذربایجان و ارمنستان در مناقشه «ناگورنو- قره باغ» بر اساس حقوق بین الملل و احترام به حق حاکمیت، تمامیت سرزمینی و مصونیت مرزهای بین المللی بود.

از دید برخی تحلیلگران، اهمیت این موضوع برای مقامات باکو موجب برجستگی مناقشه ناگورنو- قره باغ در نشست های سه جانبه شده است. بر این اساس، مقامات جمهوری آذربایجان با توجه به پیوندهای عمیق و راهبردی با ترکیه و نیز روابط حسنه تهران با ایروان (پایتخت ارمنستان) می کوشند از ظرفیت های ایران و ترکیه برای خروج از بن بست مهمترین پرونده ملی آذربایجانی ها بهره جویند.

علاوه بر این، سند توافق هسته ای ایران و ۱+۵ بار دیگر مورد تایید مقامات سه کشور قرار گرفت و از برجام به عنوان الگوی کارآمدی از موفقیت دیپلماسی و مذاکرات چندجانبه یادشد. سه وزیر امور خارجه در این ارتباط بار دیگر بر ضرورت عمل طرف های برجام به توافقات صورت گرفته و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تاکید کردند.

در کنار محورهای سیاسی- امنیتی مذاکرات دیروز، منافع مشترک اقتصادی از ویژگی خاصی برخوردار بود. آنچه مشخص است اینکه سه کشور در زمینه همکاری در حوزه های نفت، گاز و پتروشیمی و نیز بانکداری، مخابرات، کشاورزی، گردشگری و محیط زیست منافعی چشمگیر را پیش رو می بینند و مزیت های فراوانی از افزایش تعاملات اقتصادی و تجاری عاید جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان و نیز جمهوری ترکیه خواهد شد.

در این میان، توسعه ارتباطات و ترابری نقشی مبنایی دارد. از همین رو بخش مهمی از مذاکرات پنج دوره اخیر به توسعه شبکه ریلی و حمل و نقل هوایی و به طور کلی کریدورهای پیونددهنده خلیج فارس با آناتولی و قفقاز اختصاص یافته است.

در نقشه راه پیش روی سه کشور، اتصال و راه اندازی خطوط ریلی «آستارا- رشت» و نیز «باکو- تفلیس- قارص» جایگاهی اساسی دارد و مقرر شده تا کریدورهای «شمال- جنوب»، «شرق- غرب» و «جنوب- غرب» مثلثی ترانزیتی را برای ایران، آذربایجان و ترکیه پدید آورد.

نکته قابل تامل اینکه اهداف این همکاری ها، فراتر از سه کشور، نتایجی مطلوب را برای خاورمیانه و قفقاز به بار آورده و می تواند سبب ساز گسترش همکاری های تجاری و اقتصادی در غرب آسیا و کاهش اصطکاک میان دوقطبی های شکل گرفته در این منطقه شود.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.