یارانه حالا هفت سالی است بحث روز اقتصاد ایران است. اولین روزی که پرداخت یارانه نقدی به موجب قانون 5 ساله هدفمندی یارانه ها مصوب شد، تا امروز که هفت سال از اجرای این قانون می گذرد، نه فقط اقتصاد که سیاست و اجتماع درگیر موضوع یارانه ها بوده و هستند. حالا قرار است یارانه 31 میلیون نفر در سال اینده حذف شود. آیا این بار این پیش بینی به تحقق خواهد پیوست؟ بررسی این نکته که یارانه کجای زندگی اهالی ایران است، شاید بتواند پاسخ به این پرسش را امکان پذیر کند. یک راننده تاکسی اولین مخاطب بود. وقتی در برابر این پرسش قرار گرفت، گفت: نمی دانم چه روزی از ماه یارانه را می ریزند، پیگیری زیادی هم نمی کنم اما مشمول دریافت یارانه هستم چون حقوق بازنشستگی ام در حدود 2 میلیون و 300 هزار تومان است.

او که 55 ساله به نظر می رسید، با اشاره به اینکه مجرد است، ادامه داد: قبض برق منزل من هر ماه حدود 30 هزار تومان است، این یارانه ای که می گیرم جواب قبض برق من را می دهد اما در کل برایم چندان مهم نیست که پرداخت یارانه ادامه پیدا کند یا خیر. شاید اگر من هم زن و بچه داشتم، برایم مهم می شد چون بالاخره یک 45 هزار تومان به سه 45 هزار تومان بسیار متفاوت است.

چرا یارانه نگیریم؟

خانمی که معلم مقطع دبستان در حوالی میدان ولیعصر است، اما نظری دیگر دارد. او می گوید: یارانه نقدی حتی اگر به درد من نخورد، باید به من پرداخت شود چون سهم من از پول نفت است.

او گفت: اصلا مطالبه من این است که تا پیش از این که یارانه پرداخت نمی شد، این پول کجا می رفت؟ چرا حالا همه مشکلات را به پرداخت نقدی یارانه ها مرتبط می دانند؛ در حالی که سال ها قبل هم با کمبود اعتبار برای بودجه های عمرانی روبرو بودیم و می دیدیم دولت پول کافی ندارد که پروژه های عمرانی را در موعد مقرر به بهره برداری برساند.

او گفت: متاسفانه حکایت مرتبط دانستن مشکلات اقتصادی با پرداخت یارانه نقدی به حکایت «مریض خر خورده» خیلی شبیه است . می گردند، ببیند چه عاملی را می توانند به این مساله مرتبط کنند و بعد هم نتیجه می گیرند پرداخت یارانه نقدی سبب شده است که مشکلات اقتصادی افزایش یابد. قبل از پرداخت یارانه نقدی عامل رشد تورم و از میان رفتن منابع کشور و راه نیفتادن پروژه های عمرانی و عدم ایجاد شغل چه بود؟ اصلا چه تضمینی هست که اگر یارانه نقدی قطع شود، این مشکلات حل شود؟

او در پاسخ به این سوال که با پول یارانه نقدی چه می کنید؟ گفت: یارانه هر نفر در ماه با پول یک کیلو گوشت برابری می کند. من جای خاصی را برای هزینه کرد این پول پیش بینی نکرده ام، اما خب بالاخره پولی که وارد خانواده سه نفره ما می شود، هزینه خرید گوشت و مرغ در ماه را برای ما تامین می کند.

 وی با تاکید بر اینکه خودش ماهانه 2 میلیون تومان دریافتی دارد و همسرش نیز 2 میلیون و 500 هزار تومان حقوق می گیرد، گفت: دریافتی من پرداخت اقساط وام به حدود 700 هزار تومان می رسد و در نتیجه می بینید که این 136 هزار تومان برای زندگی من مهم است.

شما یارانه می گیرید؟

بررسی ها نشان می دهد بیش از 76 میلیون ایرانی در ماه یارانه دریافت می کنند، اما کافی است به دنبال دریافت کننده یارانه در شهرهای بزرگ بگردید تا متوجه شوید اغلب افراد تاکید دارند که یارانه نمی گیرند.

این نکته نشان می دهد در حالی که مقاومتی عمومی در برابر حذف یارانه ها وجود دارد، ابایی در حوزه اعلام دریافت یارانه به صورت شخصی میان افراد وجود دارد.

به عبارت دیگر، در شرایطی که طبقه متوسط و پولدار در گفتگوهای رو در رو  کمتر حاضر به اعتراف دریافت یارانه هستند، در کلیت مخالفتی عمومی و جدی با حذف یارانه ها وجود دارد. به نظر می رسد این دوگانگی خود می تواند در درازمدت ضرورت پرداخت یارانه نقدی به ایرانیان را از میان ببرد. کمی دورتر از تهران، در کرج اما وضعیت تفاوتی جدی دارد.

کفاف کرایه ماشین را که می دهد

خانمی خانه دار که به گفته خودش گاهی برای نظافت منزل راهی خانه آشنایان نیز می شود، در پاسخ به این سوال گفت: یارانه برای من بسیار مهم است. حداقلش این است که پول کرایه ماشین بچه من برای رفتن به دانشگاه را تامین می کند. اصلا همین که ماهانه 182 هزار تومان به حساب ما ریخته می شود، برایمان مهم است و بخشی از زندگیمان را جمع می کند. مثل این می ماند که من سه تا چهار بار برای نظافت منزل راهی خانه های مردم شوم. پس این پول برایم اهمیت دارد. او درباره وضعیت کاری شوهرش گفت: شوهرم نه الان، در حدود بیست سال است که بیکار است. اصلا مسئولیت ندارد که دنبال کار برود. گاهی از این دست چیزی می خرد و به آن دست می فروشد که البته همیشه هم ضرر می دهد اما در کل کاری نمی کند که دریافتی ماهانه و روزانه یا به طور کلی درآمد داشته باشد.

او گفت: شنیده ام می خواهند فقط به خانواده هایی که تحت پوشش کمیته امداد یا بهزیستی هستند، یارانه بدهند. من و بچه هایم تحت پوشش هیچ کجا نیستیم و درآمدی هم نداریم، به این ترتیب وضعیتمان به مراتب بدتر از گذشته خواهد شد و امیدوارم این طرح اجرایی نشود.

حقوق ها را افزایش دهید

دختر دانشجویی در دانشگاه علوم و تحقیقات در پاسخ به این سوال خبرنگار ما گفت: من هنوز ازدواج نکرده ام و یارانه دریافتی ام را به پدرم می پردازند. من فکر می کنم بهتر بود این یارانه را قطع می کردند و حقوق پدر بازنشسته ام که تنها دو میلیون و 500 هزار تومان است را افزایش می دادند. در این صورت مشکلات ما حل می شد این در حالی است که حقوق بازنشستگی پدر من کم است و از سوی دیگر، این یارانه هم قطع شود، شرایط مالی اش بدتر می شود.

او با اشاره به اینکه پدرش 34 سال قبل با هدف یافتن شغل از نایین راهی تهران شده است، گفت: البته آن گونه که شنیده ام، یارانه ها به درد فامیل ما در نایین بیشتر از ما می خورد. آن ها هزینه های کمتری نسبت به ما دارند، هزینه مواد غذایی، کرایه خانه و کرایه ماشین در شهر نایین خیلی پایین تر از تهران است و بی تردید 180 هزار تومان برای یک خانواده چهار نفره در شهر پدری من پول خوبی است.

از من پولدارتر نبود؟

مردی 60 ساله در ایستگاه اتوبوس در خیابان مطهری با تاکید بر اینکه یارانه نمی گیرد، گفت: یارانه من سال 1394 قطع شد، من هم دیگر شکایت نکردم اما باورم نمی شود که من با حقوق 3 میلیون و 200 هزار تومان در ماه جزو 6 میلیون نفری باشم که مستحق دریافت یارانه شناخته نشده ام.

او گفت: سه فرزند دارم که تنها یکی از آنها مجرد است و با ما زندگی می کند اما برایم تعجب آور است که یارانه من قطع شده و حالا شنیده ام 76 میلیون یارانه بگیر در ایران وجود دارد. یعنی در این مملکت فقط 6 میلیون نفر شبیه من هستند، بروید بالای شهر تهران و مناطق گران قیمت اصفهان و شیراز و تبریز و ... را ببینید، من مطئنم که در این کشور حداقل 10 میلیون نفر از من پولدارتر هستند، حالا چطور یارانه من قطع شده است؟

او در پاسخ به این سوال که در زمان دریافت یارانه با پول یارانه تان چه می کردید؟ گفت: جای خاصی را برای هزینه اش نداشتم. وقتی قبض برق می امد، قبض آب و گاز و... خوب پرداخت می کردم و طبیعتا بخشی از این هزینه ها با همین پول یارانه تامین می شد.

او در پاسخ به این سوال که با قطع یارانه ها موافقید یا خیر؟ گفت: قطعا موافقم، کسانی که از من پولدار تر هستند یارانه نگیرند اما خوب اگر هم این یارانه را نگیرند، چه می شود؟ قسم می خورم هیچی. ما از این تصمیمات زیاد دیده ایم. مثلا گفته اند بنزین را گران می کنیم تا جلوی قاچاق را بگیریم. هم بنزین گران شده و هم قاچاق بنزین ادامه یافته است.

مناطق غیر برخوردار را مستثنی کنید

در این میان یک شهروند سیستانی اما نظراتی متفاوت درباره یارانه ها داشت. وی که برای انجام پیگیری درمان به تهران سفر کرده بود و در بیمارستان میلاد حضور داشت، در این خصوص به خبرنگار ما گفت: یارانه نه فقط به درد من که به درد همشهریان من می خورد. ما درآمدمان خیلی پایین است. بسیاری از جوانان ما از بیکاری تن به کارهایی می دهند که دریافتی شان روزی 5 هزار تومان یا حتی 10 هزار تومان است. خوب این وضعیت درست است؟ طبیعی است که همین 45 هزار تومان به داد خانواده های سیستانی می رسد. کاش دولت مناطق برخوردار و غیر برخوردار را طبقه بندی می کرد و در مرحله حذف یارانه ها این موضوع را مد نظر قرار می داد.

دولت در قالب لایحه بودجه سال آینده پیش بینی کرده است 31 میلیون نفر از فهرست 76 میلیون نفری یارانه بگیران حذف شوند. این بدان معناست که دولت هر ماه هزار و 410 میلیارد تومان کمتر از شرایط کنونی یارانه پرداخت می کند.

کسانی که مخاطب این سوال واقع شدند، اما حاضر نشدند به آن پاسخ دهند و غالبا به این نکته اشاره می کردند که اظهارنظر در این مورد فایده ای ندارد و دولت ها در ایران نشان داده اند که هر وقت هر کاری را بخواهند انجام می دهند. در ضمن پولی که با عدم پرداخت یارانه می ماند، معلوم نیست صرف چه خواهد شد.  

برخی با اعتراض به آنچه در هفت سال گذشته رخ داده، گفت: کاش شما آن وقت، سال 1389 می آمدید از ما می پرسیدید می خواهید یارانه بگیرید یا نه؟ جواب ما مطمئنا همان زمان منفی بود. 

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.