به گزارش نامه نیوز، برخی منابع آمریکایی اعلام کرده اند که قرار است دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده در گزارش ماه اکتبر خود به کنگره، از عدم پایبندی ایران به توافق هسته ای سخن به میان آورده و سرنوشت برجام را به دست سناتورها و اعضای مجلس نمایندگان ایالات متحده بسپارد. البته برخی منابع خبری مانند "پولیتیکو" نیز اعلام کرده اند که ممکن است رئیس جمهور آمریکا در عین اعلام عدم پایبندی ایران به توافق هسته ای، از ارسال این توافق به کنگره برای تصمیم گیری دوباره درخصوص وضع یا تعلیق تحریمها خودداری کند. 

در هر حال، فرض بر آن است که ترامپ در نهایت تصمیم بگیرد موضوع توافق هسته ای و سرنوشت برجام را به کنگره بسپارد. در آن صورت، کنگره ۶۰ روز فرصت خواهد داشت تا در خصوص ادامه تعلیق تحریمها یا برقراری دوباره آنها تصمیم گیری کند و به صورت رسمی و علنی، این تصمیم خود را به کاخ سفید اعلام کند. با این حال، سوال اصلی اینجاست که در صورت ارجاع توافق هسته ای به کنگره، در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا چه اتفاقی رخ خواهد داد ؟در این خصوص نکاتی وجود دارد که لازم است نسبت به آنها توجه داشته باشیم :

 

۱- برجام در قالب یک " معاهده" در ایالات متحده آمریکا به تصویب کنگره نرسیده است. در ساختار سیاسی و تقنینی آمریکا،  معاهدات بین‌المللی را سنا و عهدنامه‌های مالی را مجلس نمایندگان تصویب می‌کنند. فراتر از آن، بر اساس بند ۲ ماده ۲ اصل دوم قانون اساسی فدرال، رئیس جمهور  با مشورت  سنا، و کسب دو سوم از آرای موافق نمایندگان حاضر، اختیار لازم برای انعقاد  معاهدات را خواهد داشت. با این حال، در قبال معاهدات نظامی و امنیتی، دستان رئیس جمهور بازتر است و در این خصوص نیازی به تصویب کنگره نیست.

 

 ۲- وتوی مصوبات کنگره ایالات متحده آمریکا یکی از اختیارات رییس جمهور آمریکا است.  بر این اساس هر گاه رئیس جمهور آمریکا  یک مصوبه کنگره را وتو نماید، نمایندگان کنگره ( مجلس نمایندگان و  سنای آمریکا )می‌توانند در یک رای گیری مجدد و تصویب آن مصوبه با دو سوم آرا، وتوی رئیس جمهور را باطل اعلام کند . در چنین صورتی طرح قانونی کنگره لازم الجرا خواهد شد و رئیس جمهور نمی‌تواند از اجرای آن سرباز زند.به عبارتی بهتر، اگر بیش از دو سوم سناتورها یا اعضای مجلس نمایندگان، با قانونی موافق یا مخالف باشند، رئیس جمهور قدرت وتوی آن را نخواهد داشت. 

 

۳- در جریان تصویب برجام در ایالات متحده ، شاهد نقش آفرینی خاص سنای آمریکا بودیم. در نهایت شاهد بودیم که  با حمایت ۴۲ سناتور دموکرات از برجام و مخالفت ۵۶ سناتور دیگر با آن، توافق هسته ای از سد کنگره گذشت . این در حالی بود که اوباما حتی با حمایت ۳۴ سناتور نیز می توانست از اختیارات ویژه خود برای وتوی مصوبه سنا ( در خصوص برجام ) استفاده کند.با توجه به عبور برجام از سد سنا، دیگر نیازی به بررسی آن در مجلس نمایندگان آمریکا نیز نبود. 

 

۴- هم اکنون، در صورتی که برجام به سنا و مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا ارجاع داده شود، سناتورها و نمایندگان وارد مرحله بررسی تعلیق یا وضع دوباره تحریمها می شوند.بدیهی است که رئیس جمهور فعلی آمریکا یعنی دونالد ترامپ نه تنها اراده ای مبنی بر وتوی مصوبه احتمالی مجلس سنا و نمایندگان در مخالفت با برجام ندارد، بلکه خود نیز طرفدار وضع دوباره تحریمها علیه ایران است. از این رو، مخالفت یک سوم سناتورها یا اعضای مجلس نمایندگان با سنا، دیگر برای حفظ توافق هسته ای کارساز نخواهد بود. در این خصوص، موافقت اکثریت نسبی کنگره ( ۵۰ درصد به علاوه یک ) با وضع دوباره تحریمها علیه ایران، برای نقض برجام کافی خواهد بود. به عبارت بهتر، اگر ۵۱ سناتور آمریکایی به وضع دوباره تحریمها علیه ایران رای دهند و در مجلس نمایندگان نیز ۲۱۸ نفر مدافع وضع دوباره تحریمها علیه ایران باشند، برجام رسما لغو خواهد شد و تحریمهای یکجانبه آمریکا بار دیگر برقرار خواهد شد. 

 

۵- برخی منابع آمریکایی مدعی هستند که با توجه به حمایت برخی جمهوریخواهان سنتی از استمرار وضعیت فعلی در قبال توافق هسته ای و مخالفت احتمالی اکثر سناتورهای دموکرات با لغو برجام از سوی آمریکا، احتمالا لغو برجام در سنای آمریکا رای نخواهد آورد. در مجلس نمایندگان آمریکا نیز تاکنون ۱۸۰ نماینده دموکرات به صورت رسمی مخالفت خود را با تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از برجام اعلام کرده اند. طی روزهای آتی، ممکن است برخی جمهوریخواهان سنتی ( که نسبت به رویکرد ترامپ در حوزه سیاست خارجی معترض هستند) ، لابی هایی را با برخی از اعضای جمهوریخواه مجلس نمایندگان در مخالفت با لغو برجام صورت دهند. از سوی دیگر، افرادی مانند رکس تیلرسون وزیر امور خارجه و جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا نیز مخالف لغو توافق هسته ای در شرایط فعلی هستند. از این رو ، اختلاف میان اعضای دولت ترامپ بر سر لغو برجام می تواند به سناتورها و نمایندگان وابسته به حزب جمهوریخواه نیز تسری یابد. 

 

در نهایت اینکه ممکن است ترامپ با آگاهی از  امکان عدم برقراری مجدد تحریمها علیه ایران توسط کنگره ، از یک سو بخواهد خود را نسبت به وعده انتخاباتی خود مبنی بر لغو برجام متعهد نشان دهد و از سوی دیگر، کنگره را مسئول به نتیجه نرسیدن این موضوع  معرفی کند. به عبارت بهتر، ممکن است ترامپ تصمیم گرفته باشد تا با انداختن توپ برجام در زمین کنگره، پرونده برجام را ببندد.  بدون شک، در آینده، ابعاد گسترده تری از این "بازی خاص " رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا فاش خواهد شد.....

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.