تکنیک‌های معامله
نسبت‌های سودآوری
زهره صفری
کارشناس بازار سرمایه
از نسبت‌های سودآوری که برای مالکان، سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان اهمیت دارد، نسبت بازده دارایی‌هاست. این نسبت از تقسیم سود خالص به میانگین کل دارایی‌ها به دست می‌آید. مفهوم آن است که شرکت چقدر توانسته با به‌کارگیری دارایی‌ها، سود خالص ایجاد کند. از آنجا که مهم‌ترین مساله برای ذی‌نفعان یک شرکت، افزایش ثروت است، بهبود این نسبت برای آنها بسیار جذاب است. نکته مهمی که در ارتباط با این نسبت وجود دارد، آنکه در محاسبات سود خالص، هزینه بهره کسر شده اما در دارایی‌های کل، همه بدهی‌ها و حقوق مالکانه دیده شده است. پس قاعدتا بهتر است در صورت این کسر، هزینه بهره اضافه شود. اما توجه به این نکته نیز ضروری است که هزینه بهره‌ای که در صورت این کسر اضافه می‌شود، باید به‌صورت ناخالص باشد؛ یعنی باید اثر مالیاتی نیز روی این هزینه دیده شود.
نسبت دیگری که می‌تواند در همین زمینه کاربردی باشد، نسبت بازده عملیاتی دارایی‌هاست. این نسبت از تقسیم سود عملیاتی (EBIT) بر متوسط کل دارایی‌ها محاسبه می‌شود. دلیل آنکه در مخرج این کسر متوسط دارایی‌ها قرار می‌گیرد، آن است که دارایی‌ها آیتمی از صورت‌وضعیت مالی شرکت هستند که یک لحظه را نمایش می‌دهند نه یک دوره را! پس در محاسباتی که یکی از اقلام از صورت سود و زیان و یکی از صورت‌وضعیت مالی برداشته می‌شود، بهتر است آیتم مربوط به صورت‌وضعیت مالی به‌صورت متوسط باشد. این نسبت نیز بازده و کارآیی شرکت در استفاده از دارایی‌ها را نشان می‌دهد که چگونه توانسته در استفاده از دارایی‌ها سود عملیاتی برای شرکت ایجاد کند. در این نسبت، در مقایسه با نسبت بازده دارایی‌ها، اثر درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی و مالیات حذف می‌شود.
