حضور روسیه در سوریه و کاهش نقش آمریکا
باخت بزرگ اوباما
البته برخی مدعی‌اند که جست‌وجو در انگیزه‌های روسیه کار چندان سختی نیست. برخی می‌گویند روسیه برای حفظ اسد وارد کارزار شده است. این دسته می‌گویند ارتش سوریه در این اواخر اراضی زیادی را از دست داده است.
البته برخی مدعی‌اند که جست‌وجو در انگیزه‌های روسیه کار چندان سختی نیست. برخی می‌گویند روسیه برای حفظ اسد وارد کارزار شده است. این دسته می‌گویند ارتش سوریه در این اواخر اراضی زیادی را از دست داده است. در ماه ژوییه بود که وی در یک سخنرانی اعلام کرد بخشی از اراضی سوریه را از دست داده ولی گفت که علت از دست دادن این مناطق به خاطر کمبود نیروی انسانی در ارتش بوده است. او در این سخنرانی البته گفت سوریه از هم نپاشیده است و قصد دارد تا سوریه را نجات دهد. پیش‌تر وی از کلمه «فروپاشی» احتراز می‌کرد؛ اما این‌بار از این لفظ در سخنرانی عمومی خود استفاده کرد. «گئورگی میرسکی» استاد مدرسه اقتصادی مسکو می‌گوید: از دست دادن اراضی چیزی نیست که مورد خوشایند مسکو باشد. او ادامه می‌دهد: اگر به اسد کمک نکنیم، وضعیت دشوار می‌شود، آن گاه کل دنیا خواهند گفت پوتین بازنده این جنگ بوده است. میرسکی می‌گوید: پوتین در 4 سال گذشته پشتیبان اسد بوده و در این مدت هم لحظه‌ای تزلزل نداشته است. روسیه همواره حامی اسد بوده است؛ اما این حمایت به نظر می‌رسد در این اواخر ناکافی بوده است. پوتین برای اینکه نشان دهد روی اسب مناسبی شرط بندی کرده، کارهای زیادی انجام داده است. پوتین در واقع اعتقاد دارد حفظ اسد موجب می‌شود که «تعادل» در خاورمیانه برقرار باشد.
چرا اسد باید سرپا بماند؟
تاکنون کارشناسان به پرسش بالا پاسخ‌های متفاوتی ارائه داده‌اند. برخی از ناظران می‌گویند حفظ اسد، به منزله نفوذ روسیه در خاورمیانه خواهد بود؛ اما بسیاری در مسکو متفاوت به این موضوع نگاه می‌کنند. فئودور لوکایونف، سردبیر «گلوبال افرز» در روسیه می‌گوید: بخشی از این صحبت‌ها اغراق آمیز است. روسیه فرصت‌های چندانی در خاورمیانه نداشته است و سوریه برای روسیه یک موضوع خاص است. او معتقد است که روسیه به‌خاطر عدم شفافیت ایالات متحده خود را وارد جنگ سوریه کرده است. فئودور لوکایونف می‌گوید: «البته حضور روسیه در سوریه یعنی رشد نفوذ روسیه در منطقه و کم شدن نقش آمریکا در خاورمیانه». لوکایونف در واقع اعتقاد دارد آمریکا بازنده بزرگ این عملیات بوده است. او می‌گوید: شاید روسیه در منطقه برای برخی کشورها بد و نامطلوب جلوه کند، اما همواره با ثبات و شفاف عمل کرده است.
در پی بهار عربی، روسیه نفوذ خود را در منطقه از دست داد؛ آمریکا اما سعی کرد موقعیت خود را در منطقه استوار کند. زیرا پس از اشغال عراق این کشور نیز نفوذ خود را در منطقه از دست داده بود.
پس از سوریه و به بن‌بست رسیدن انقلاب‌های صورت گرفته در شمال آفریقا بازی عوض شده است و هر دو کشور سعی دارند نفوذ خود را دوباره در منطقه تثبیت کنند. البته در این راه آمریکا به همکاری با روسیه نیاز دارد. آمریکا بدون روسیه نمی‌تواند موضوع سوریه را حل و فصل کند.
در این میان اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا با سرگئی شوئیگو، وزیر دفاع روسیه صحبت کرده است. جان کری با همتای روس خود یعنی سرگئی لاوروف نیز برای حل بحران سوریه وارد مذاکره می‌شود. حالا به نظر می‌رسد که اوباما قصد دارد تا با پوتین در حاشیه اجلاس عمومی سازمان ملل دیدار کند. این دیدار در حالی صورت خواهد گرفت که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا پس از بحران اوکراین حاضر به دیدار با پوتین نشده بود. به نظر می‌رسد راه‌حل بحران سوریه از کرملین می‌گذرد.
مسکو به واشنگتن هشدار داد
کرملین هشدار داده است که ایالات متحده در نظر دارد تا تسلیحات اتمی خود را که در آلمان مستقر کرده، مدرن کند. هر چند این موضوع را روزنامه روسی راشا تودی یک روز پیش از سخنان پسکوف منتشر کرد اما در روز چهارشنبه، سخنگوی کاخ کرملین در گفت‌وگویی با رسانه‌ها هشدار داد که واشنگتن قصد دارد تا تسلیحات اتمی خود را در آلمان نوسازی کند. پسکوف ضمن انتقاد از رفتار ایالات متحده می‌گوید: آمریکا به بهانه برقراری توازن در اروپا قصد دارد دست به بازسازی و نوسازی تسلیحات اتمی خود در پایگاه‌های هوایی آلمان بزند.
گفته می‌شود موضع‌گیری تازه روسیه پس از آن علنی شده است که شبکه آلمانی «ZDF» روز سه‌شنبه در گزارشی خاطر نشان کرد که ایالات متحده در بودجه سال جاری خود هزینه انتقال و نگهداری بمب‌های اتمی نوسازی شده خود، یعنی «B۶۱» را به پایگاه هوایی «بوشل» در آلمان لحاظ کرده است. در این گزارش تاکید شده است آمریکا قصد دارد تا این بمب‌های به روز شده را جایگزین ۲۰ کلاهک هسته‌ای خود کند.
شبکه «ZDF» در این گزارش تاکید کرده آمریکا از سال 2010 وارد نوسازی صنایع جنگی-اتمی خود شده است. با این حال پسکوف اعتقاد دارد اگر آمریکا دست به این جابه‌جایی‌ها بزند، به این معنی است که آمریکا قصد دارد موازنه قدرت را در قاره سبز تغییر دهد. او هشدار داده است اگر مسکو چنین رویه‌ای را مشاهده کند، مسکو نیز دست به اقدامات مشابه خواهد زد و برای بازگرداندن موازنه قدرت در اروپا اقدامات لازم را در دستور کار خود قرار خواهد داد. برخی اما می‌گویند در صورت ارسال این موشک‌ها موازنه قدرت در اروپا تغییر چندانی نخواهد کرد. این دسته از کارشناسان به مسکو تایمز گفته‌اند موشک‌های به روز شده، متعلق به مدل قدیمی بمب‌های اتمی یعنی «B61-12» بوده است که حتی به روز شده آن تنها برای مقیاس‌های کوچک کاربرد دارد. بر همین اساس این دسته از ناظران اعتقاد دارند سناریوی آمریکا بیش از آنکه یک امر راهبردی باشد یک امر تاکتیکی است.
پاسخ نامشخص
در شرایطی که روسیه گفته است اقدامات لازم را برای بازگشت موازنه قدرت انجام خواهد داد، برخی این پرسش را مطرح کرده‌اند که روسیه قصد دارد برای بازگشت این موازنه دست به تغییراتی در امور راهبردی خود بزند.
برخی می‌گویند روسیه نیز قصد دارد تا موشک‌های تاکتیکی «M-اسکندر» خود را به پایگاه «کالینینگراد» منتقل کند. یک منبع دیپلماتیک ناشناس نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری اینترفاکس تایید کرد روسیه برای مقابله با تاکتیک‌های ایالات متحده، موشک‌های «M-اسکندر» خود را به این پایگاه منتقل خواهد کرد و به این ترتیب تمامی مناطق شرق اروپا در کنترل روسیه قرار خواهد گرفت. این منبع ناشناس می‌گوید: «روسیه برای اجرای این طرح در حال مطالعه است. مسکو قصد دارد تا با رصد اوضاع و بررسی جزئیات، در صورت لزوم دست به اجرای این طرح بزند.»
نگرانی‌های روسیه از زمانی افزایش یافته است که جنگنده‌های آلمانی موسوم به ترنادو برای بارگیری بمب‌های اتمی آمریکا به‌روزرسانی شده‌اند. با این حال به نظر می‌رسد برگ برنده روسیه در این جنگ انتقال موشک‌های خود به پایگاه کالینینگراد باشد. زیرا روسیه پیش‌تر از این برگ برنده چندین بار استفاده کرده و دست به تهدید کشورهای غربی زده است. با بالاگرفتن تنش‌ها در اوکراین، تنش‌ها بین روسیه و کشورهای غربی نیز افزایش یافته است.
پس از پایان جنگ سرد، روسیه می‌گوید، 75درصد از سلاح‌های غیر استراتژیک اتمی خود را کاسته است. در این خصوص ماریا زاخارووا، یکی از سخنگویان وزارت امورخارجه روسیه می‌گوید: «در پایان جنگ سرد آمریکا در اندازه سلاح‌های تاکتیکی خود تغییری نداده است.» او ادامه می‌دهد: «آمریکا همچنان در حال مستقر کردن سلاح‌های تاکتیکی خود در کشورهایی مانند آلمان، بلژیک، هلند، ایتالیا و ترکیه است.» اما در این شرایط، در پاسخ به اظهارات زاخارووا، «ویل استیونس»، سخنگوی سفارت آمریکا به مسکو تایمز گفت: «این مقدار از سلاح‌ها سازگار با تعهد آمریکا در خصوص منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است و این سلاح‌ها در تمامی دوره‌ها از آنِ ایالات متحده بوده و به جایی فرستاده نخواهد شد.»
ارسال نظر