«کلیشه آمریکایی» درعراق

حسین موسوی: ارتش عراق در حال نبرد روستا به روستا برای بازپس‌گیری اراضی از دست داعش است و در بهترین حالت عراقی‌ها می‌توانند روزانه به مقدار کمی دست به پاکسازی این مناطق بزنند.


در اینجا دیگر جای هیچ‌گونه شک و شبهه‌ای وجود ندارد که پیشروی‌ها در عراق بسیار کند شده است. به نوشته موسسه واشنگتن، حالت خوش‌بینانه‌ای که می‌توان برای عراق در آخر سال جاری میلادی تصور کرد، برقراری ثبات در شهرهای رمادی و فلوجه است. با شرایطی که به وجود آمده است، دیگر کسی از آزاد‌سازی شهر موصل سخنی به میان نمی‌آورد.


با حساب و کتاب‌های جاری باید گفت آمریکا، حتی پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما در عراق باقی خواهد ماند و این نتیجه‌ای نیست که نه پرزیدنت و نه کس دیگری در آمریکا بخواهد. بیشتر توجیهاتی که برای این رویه وجود دارد، یکی به سکوت باراک اوباما در قبال تحولات عراق باز می‌گردد و دیگری اینکه عراقی‌ها با فرصت‌سوزی نتوانسته‌اند از حمایت‌های بین‌المللی به نحو احسن در میادین جنگ استفاده کنند. برخی اعتقاد دارند نتیجه این بلبشو در عراق به یک پرزیدنت بی‌تفاوت در آمریکا و متحدان بی‌منطقش باز می‌گردد. حقیقت اما از این هم تلخ‌تر است: ارتش آمریکا از تصویر‌سازی برای پیروزی و انعطاف‌پذیری تهی شده است. در ابتدا پنتاگون به دنبال این بود که با عملیات محدود دولت خودخوانده اسلامی را در عراق شکست دهد. راهبرد هم مشخص بود: «رهبری از پشت جبهه‌ها». این رهبری از اساس بسیار مشکل است، اگر در سال ۲۰۰۷ این سیستم جواب داد برای این بود که ۱۸۵ هزار سرباز آمریکایی در سراسر کشور عراق جاگرفته بودند اما واقعیت در حال حاضر متفاوت‌تر از آن سال است. در حال حاضر آمریکا تنها ۳ هزار سرباز در این کشور پیاده کرده است و بیشتر آنها نیز در مقرهای خود قرار دارند.


از سال 2014 به این سو نیز به نظر می‌رسد ایالات‌متحده تصمیم گرفته است تنها در عملیات‌های ویژه در کنار نیروهای عراقی قرار بگیرد. این عملیات‌ها هنوز از مقر مرکزی هدایت می‌شود و فرماندهی آن با ژنرال «لوید آستین» است.


پنتاگون همچنان بر اساس برنامه‌های خود عمل می‌کند، آموزش و سپس ارائه تجهیزات، حتی اگر نیروی کافی برای اجرای این عملیات وجود نداشته باشد. تنها کاری که پنتاگون در حال حاضر انجام می‌دهد همان حملات هوایی است. در حال حاضر اوباما دو راه بیشتر پیش روی خود ندارد: وی باید تلاش‌های خود را برای شکست داعش بیشتر کند یا اینکه به همین روند ملایم و کندی که در پیش گرفته است، قناعت کند.


چندی پیش مطرح شد که ستاد فرماندهی مرکزی ایالات‌متحده به دنبال آزادسازی موصل است، شهری که پایتخت دولت خودخوانده اسلامی در عراق نامیده می‌شود. برنامه از این قرار بوده که آمریکا نیروهای عراقی را آموزش دهد و با آموزش، آنها را تا بن دندان مسلح و با تجهیزات به روز راهی موصل کند.


پنتاگون که نام این برنامه را «کیک بُری» گذاشته بود،اعلام کرد ۶/ ۱ میلیارد دلار هزینه برای آموزش و تجهیز نیروهای عراقی در بر داشته است. این برنامه بخشی از برنامه‌های سابق این وزارتخانه در حد فاصل سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ بوده است.


فدراسیون درآمد مالیاتی کارکنان ایالات‌متحده می‌گوید تا اول ماه ژوئن 9 هزار تا 24 هزار سرباز در عراق آموزش دیده‌اند. همچنین این نیروها را آمریکا با سلاح‌های به روزتری مجهز کرده است. امسال مانند سال 2005 استفاده از روش‌های آزمون و خطا توجیه‌پذیر نیست.


این فدراسیون می‌گوید تیپ جنگی ساختن مانند سربازان آمریکایی برای عراقی‌ها کار بسیار سخت و پیچیده‌ای است. عراقی‌ها نشان داده‌اند با توجه به قابلیت‌های ابتدایی بسیار ضعیفی که دارند نمی‌توانند از سلاح‌های مدرن یا فوق مدرن به درستی استفاده کنند.


در برخی مواردی هم که آمریکا قول تامین آن را داده است از تعداد کافی برخوردار نیست. برای مثال اسلحه «M4» در خود ایالات‌متحده بسیار کم تولید شده است. در آخر نیز باید گفت: بوروکراسی سخت و پیچیده‌ای که برای کمک‌های خارجی در پنتاگون وجود دارد کار را برای عراقی‌ها بسیار مشکل کرده است.


تمرکز بر حمله هوایی

نیروی هوایی ایالات‌متحده چاشنی مخفی این کشور است. در این راستا سال گذشته اجازه استفاده از حملات هوایی علیه داعش در عراق و سپس در سوریه صادر شد، اما قدرتمندترین نیروهای هوایی موجود در دنیا در عراق با محدودیت وظیفه مواجه است. این نیرو حق دارد با قوانین محدودکننده و نیروی زمینی کم بنیه و کمتر قابل اعتماد همکاری داشته باشد.


ایالات‌متحده تنها به عده معدودی از نیروهای عراقی که آموزش داده و همچنین نیروهای کرد اعتماد دارد. ایالات‌متحده هنوز نتوانسته است از این نیروی فوق‌العاده خود به نحو بهتری استفاده کند و این آن چیزی نیست که پنتاگون به دنبال آن بوده باشد.


زمانی که نیروهای عراقی و کردتبار به مناطقی که تحت رصد آمریکا است فرستاده می‌شوند، نیروی هوایی آمریکا می‌تواند به نحو قابل توجهی موثر واقع شود. اما تاکنون سناریوی بالا تنها در موارد معدودی محقق شده است. برای مثال در سوم اگوست، (ماه جاری میلادی) نیروهای آمریکایی مناطقی را هدف قرار می‌دادند که ۱۲۰۰ مایل با نیروهای زمینی عراقی و کردی فاصله داشته است.


چالش واقعی نیروی هوایی ایالات‌متحده زمانی است که داعش روی زمین ابتکار عمل را به دست گرفته است- که اغلب چنین است- و تازه متحدان آمریکا به فکر کمک به نیروی هوایی آمریکا می‌افتند. نتیجه این نوع همکاری این می‌شود در حالی که نیروهای زمینی قصد دارند تا با دریایی از نفرات داعش مواجه شوند با یک حمایت هوایی اندک به جنگ دشمن می‌روند.


در واقع چالش تکنیکی این حمله از این قرار است: اصطلاحی در جنگ هوایی وجود دارد با نام «بی‌شریک»، که در آن اعضای نیروی هوایی آمریکا، منطقه‌ای را مورد هدف قرار می‌دهد در حالی که فرماندهان زمینی این نیروها در آن منطقه حضور ندارند. آمریکا نیاز دارد چشمان ناظر خود را روی زمین زیاد کند تا به این طریق همکاری نیروهای هوایی و زمینی برای حمله به داعش کارساز شود.


این مشکلی است که تاکنون مرتفع نشده است. حتی اگر آمریکا نیروهای ویژه خود را به عراق فرستاده باشد با قدرت 185 هزار سرباز برابری نمی‌کند. کم بودن تعداد سربازان در منطقه‌ای که نیاز به حضور سربازان بیشتری است این شکاف را بین نیروهای زمینی و هوایی بیش از پیش افزایش می‌دهد.


برای ادامه جنگ در عراق بسیار حیاتی است تا راهکاری ابداع شود تا چشمان ناظر روی زمین همکاری بیشتری با نیروهای هوایی ایالات‌متحده داشته باشند. برای این کار لازم است یک تیم ویژه از نیروهای عراقی تاسیس شود تا اطلاعات لازم را به نیروی هوایی ایالات‌متحده جمع‌آوری کند.


ارتش ایالات‌متحده نیازمند خلاقیت بیشتر است. ارتش عراق می‌تواند از نیروهای عراقی و پیشمرگه‌های کرد استفاده بیشتری ببرد. در این سوی میدان و در مرکز فرماندهی نیز باید راهکارهای خلاقانه‌ای اتخاذ شود تا سرعت نیروهای آمریکایی و عراقی در حمله به نیروهای داعش افزایش پیدا کند. پنتاگون برای جنگ جاری در عراق نیز لازم است همچنان دست به خلاقیت بزند. هنوز برای انجام این کار دیر نشده است.



مالکی: سقوط موصل با همکاری اربیل و آنکارا بود

نوری مالکی، نخست‌وزیر پیشین عراق گزارش کمیسیون تحقیق مجلس عراق مبنی بر مقصر بودن او در سقوط شهر موصل و افتادن آن به دست «دولت خودخوانده اسلامی» را بی‌ارزش خواند. او گفت سقوط موصل نتیجه توطئه ترکیه و اقلیم کردستان عراق بوده است. نوری مالکی، نخست‌وزیر پیشین عراق، در فیسبوک خود به گزارش اخیر کمیسیون تحقیق مجلس عراق درباره مقصر بودنش در سقوط موصل واکنش نشان داده است. در این گزارش نام او و ۳۵ نفر دیگر از مقا‌م‌های ارشد سیاسی و نظامی عراق آمده است که در افتادن دومین شهر بزرگ عراق به دست گروه تروریستی داعش مقصر شناخته شده‌اند. نوری مالکی در فیسبوک خود نوشته است که این گزارش نه بر اساس شواهد عینی، بلکه متاثر از دعواهای سیاسی است. او پیشتر در یک کنفرانس خبری در تهران گفته بود که سقوط موصل نتیجه توطئه‌ای بوده که در آنکارا و اربیل طراحی شده است.


نوری مالکی در یک نشست خبری در تهران گفت: «متاسفانه این کمیته دستخوش مسائل سیاسی شده و اعتبار خود را از دست داده است. فشارهایی برای وارد کردن برخی از اسامی به این لیست وجود دارد. رئیس کمیته برخی از اسامی را اعلام کرده بود که کمیته آنها را رد کرد.»


او در این کنفرانس خبری هم‌چنین گفته است: «آنچه در موصل روی داد، درگیری یا جنگ نبود، ارتش، نیروهای مسلح و ۴۲ هزار پلیس فدرال در آنجا حضور داشتند که هیچ نیرویی نمی‌توانست آنها را شکست دهد اما آنچه روی داد یک توطئه برنامه‌ریزی شده در آنکارا و اربیل بود.»


گزارش کمیسیون تحقیق مجلس نمایندگان عراق روز یکشنبه در اختیار سلیم جبوری، رئیس مجلس نمایندگان عراق قرار گرفت. یک روز بعد این گزارش که در آن دادخواست محاکمه نوری مالکی نخست‌وزیر وقت و چندین تن دیگر از مقام‌های عالی‌رتبه این کشور در آن مطرح شده است، به دادستانی کل عراق ارجاع داده شد. در این گزارش علاوه بر نوری مالکی نخست‌وزیر وقت عراق اتهاماتی علیه فرماندار وقت موصل وزیر سابق دفاع فرمانده سابق ارتش و فرمانده عملیاتی استان نینوا (که موصل پایتخت آن است)، فرمانده پلیس نینوا یکی از معاونان وقت وزارت کشور و رئیس سابق واحد اطلاعاتی ارتش نیز مطرح شده است.


گروه تروریستی داعش از ماه ژوئن سال گذشته میلادی مناطق وسیعی در شمال و غرب عراق و همچنین مناطق گسترده‌ای در سوریه را به تصرف خود درآورد. تصرف موصل در دهم ماه ژوئن سال گذشته، یکی از نخستین پیروزی‌های افراطیون داعش بود. سربازان عراقی به جای مقاومت در برابر آنها، از مهلکه فرار کردند و سلاح ‌و مهمات زیادی برای این گروه به جا گذاشتند.