مخالفت ۶۳ درصد از آمریکایی‌ها با سخنرانی نتانیاهو
موج ضداسرائیلی در جامعه آمریکا
محمدحسین باقی: در سال ۱۹۶۲ «جان. اف. کندی» رئیس‌جمهوری وقت آمریکا به «گلدا مایر» وزیر خارجه اسرائیل گفته بود که آمریکا و اسرائیل «روابط ویژه‌ای» دارند. مشخصه این رابطه وجود دوحزب بزرگ در آمریکا و طرفدار اسرائیل بود. چنین رابطه‌ای بود که باعث شد ایالات‌متحده در فاصله سال‌های ۱۹۴۸ تا پایان ۲۰۱۴ کمک‌هایی بالغ بر ۱۲۱ میلیارد دلار به اسرائیل ارائه دهد. این کمک‌ها بیش از آن چیزی است که به سایر کشورها داده شده است. ایالات‌متحده همچنین مدافع اسرائیل در نزاع‌ها و جنگ‌های منطقه‌ای بوده و قطعنامه‌های سازمان ملل در مورد اشغال کرانه غربی رود اردن از سوی اسرائیل را یا وتو کرده یا به هر شکلی با آن مخالفت کرده است. اما نشانه‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد این رابطه ویژه در معرض خطر است. جدیدترین موردی که باعث شکاف شده تصمیم «جان‌بینر»، رئیس مجلس نمایندگان، در دعوت از بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل برای سخنرانی در کنگره بود که بدون هماهنگی با کاخ سفید یا دموکرات‌های کنگره صورت گرفت.
شکاف میان دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان بر سر اسرائیل یک شبه و با دعوت بینر از نتانیاهو پدید نیامده است. بلکه ریشه این شکاف به پیش از تاسیس اسرائیل بازمی‌گردد. در دوران دولت فرانکلین روزولت، بسیاری از یهودیان آمریکایی و صهیونیست‌های آمریکایی، دموکرات شدند و سازمان‌های صهیونیستی بر ارتباطاتی متکی بودند که دموکرات‌های معروف - مانند لوییس براندیس، رئیس دیوان عالی و خاخام استفن وایز- با روزولت داشتند. اما در سال ۱۹۴۴ «اِبا هیلِل سیلوِر»- خاخامِ کلیولند- رهبری «شورای اضطراری صهیونیست‌های آمریکایی» را بر عهده گرفت؛ سازمانی که در سال ۱۹۳۹ از ائتلاف سازمان‌های مختلف صهیونیستی شکل گرفته بود. او سیاست کسب حمایت دو حزب برای دولت یهودی را در پیش گرفت. او به «تهدید» متوسل شد و برای فشار به دولت ترومن جهت اعلام حمایت از دولت یهود اعلام کرد که از جمهوری‌خواهان حمایت خواهد کرد.
لابی اسرائیل در واشنگتن از همین استراتژی هیلل سیلور تکامل یافت. پس از تاسیس این رژیم در سال ۱۹۴۸ این ائتلاف باعث تشکیل «شورای صهیونیست‌های آمریکایی» شد؛ ائتلافی از ۲۱ گروه صهیونیستی مختلف برای لابی کردن در واشنگتن؛ و در سال ۱۹۶۳ این شورا- به این خاطر که به‌عنوان عامل مخفی خارجی عمل می‌کرد تحت بازجویی بود- در قالب «کمیته روابط عمومی اسرائیل- آمریکا» یا (AIPAC) از نو شکل گرفت. این کمیته در ابتدا همکاری نزدیکی با «کنفرانس روسای سازمان‌های مهم یهودی آمریکایی» داشت که در سال ۱۹۵۴ شکل گرفته بود: آیپک با کنگره لابی می‌کرد و کنفرانس روسا هم با کاخ سفید لابی می‌کرد. اما در اواخر دهه ۸۰ آیپک از مرزهای کنفرانس به شدت تخطی کرد.
در بیشتر نیم قرنِ پس از تاسیس این رژیم، هر دو حزبِ کنگره در ارائه کمک به اسرائیل و حمایت از دولت یهود هم صدا بودند. تضادهایی بر سر مسائل خاصی وجود داشت. برای مثال، در سال ۱۹۸۱، ۳۶ نفر از ۴۶ دموکراتِ سنا با فروش هواپیماهای آواکس به‌عربستان مخالفت و ۴۲ نفر از ۵۴ جمهوری‌خواهِ سنا مدافع آن بودند؛ آیپک هم مخالف بود. این به مرحله درگیری میان دو حزب بر سر اسرائیل نرسید و تا حدی فروکش کرد. مهم‌ترین تغییری که از اوایل دهه ۸۰ تا اوایل سال‌های ۲۰۰۰ رخ داد همانا توازن قدرت میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در اجتماع لابی‌ها و در حمایت کنگره از دولت یهود بود.
از ۱۹۴۸ تا اوایل دهه ۸۰، دموکرات‌های لیبرال مهم‌ترین سازمان‌های لابیگر را رهبری می‌کردند و دموکرات‌ها مهم‌ترین حامیان کمک به اسرائیل در کنگره بودند. وقتی اختلاف نظری در ارائه کمک به اسرائیل به وجود می‌آمد- مثلا در مورد آواکس یا کاهش کمک‌های خارجی در سال ۱۹۸۱ - دموکرات‌ها در حمایت از منافع اسرائیل فشار وارد می‌آوردند. اما دو مساله اوضاع را به سوی جمهوری‌خواهان تغییر داد. اولین مساله در سیاست‌های اسرائیل پدید آمد. حزب کارگر که به لحاظ ایدئولوژیک به دموکرات‌ها نزدیک‌تر بود، سیاست اسرائیل از ۱۹۴۹ تا ۱۹۷۷ را در کنترل گرفت. از سال ۱۹۷۷ به بعد، این حزب محافظه‌کار لیکود (در واقع، لیکود ۲۷ سال از ۳۸ سال گذشته را در قدرت بود، حزب کارگر ۸ سال و احزاب میانه رو ۳ سال در قدرت بودند) که فضای سیاست را قبضه کرد. لیکود در سایت داخلی و خارجی به جمهوری‌خواهان نزدیک بود.
دومین مساله، در سیاست‌های آمریکا پدید آمد. در سال ۱۹۸۰، جمهوری‌خواهان کاخ سفید و سنا را از آن خود کردند و در سال ۱۹۹۴ جمهوری‌خواهان در نهایت مجلس نمایندگان و سنا را از آن خود کردند. جمهوری‌خواهان در بیشتر ۲۱ سال گذشته کنترل مجلس نمایندگان را در دست داشتند. از آنجا که استراتژی آیپک همیشه بر حفظ حمایت از اسرائیل در کنگره مبتنی بود، این در اصل به معنای همکاری با دموکرات‌ها بود. اما پس از ۱۹۸۰ این وضعیت شروع به تغییر کرد. پس از ۱۹۹۴، آیپک با دنیای کاملا جدیدی مواجه بود. «آیپک» و «کنفرانس روسا» برای رسیدن به رابطه‌ای جدید با کنگره و کاخ سفید شروع به ارتقای رهبرانی کردند که به جمهوری‌خواهان و حزب لیکود در اسرائیل نزدیک‌تر بودند. این در سال ۱۹۸۲ شروع شد زمانی که آیپک یک جمهوری‌خواه را به‌عنوان رئیس خود برگزید. در سال ۱۹۹۳، آیپک مدیر اجرایی خود به نام «توماس دین»- دستیار سابق سناتور ادوارد کندی- را اخراج و «هووارد کور»- نامزد جمهوری‌خواه- را در سال ۱۹۹۵ جایگزین او کرد. اولین نشانه‌های شکاف میان دو حزب بر سر اسرائیل در دهه ۹۰ ظاهر شد. اگرچه بیل کلینتون رئیس‌جمهوری وقت آمریکا از اسحاق رابین و یاسر عرفات در کاخ سفید استقبال کرد تا توافق اسلو را امضا کنند اما جمهوری‌خواهان محافظه کار با مخالفت لیکود علیه این توافق اقدام کردند. نتانیاهو در روابط اسرائیل با آمریکا به جمهوری‌خواهان تکیه می‌کند. در سال ۲۰۰۸، او «ران درمر» را به‌عنوان مشاور اصلی خود برگزید و سپس در سال ۲۰۱۳ او را سفیر خود در واشنگتن کرد. «درمر» زمینه سفر میت رامنی نامزد جمهوری‌خواه به اسرائیل را در تابستان ۲۰۱۲ فراهم ساخت و همین ماه ژانویه بود که بینر را قانع کرد تا از نتانیاهو برای سخنرانی در کنگره در آستانه انتخابات اسرائیل دعوت به‌عمل آورد. مقاومت یهودیان در برابر دعوت از نتانیاهو نشان از شکاف‌های گسترده در میزان نفوذ لابی‌های اسرائیل در کنگره دارد. سی‌ان‌ان هم گزارش می‌دهد که «۶۳ درصد از آمریکایی‌ها مخالف دعوت از نتانیاهو هستند». حزب نتانیاهو در تبلیغات خود تمرد از دولت اوباما را به رخ می‌کشد. با این حال، جمهوری‌خواهان در واشنگتن وعده دادند که «در کنار اسرائیل بایستند» و یکی از تحلیلگران و مفسران معروف جمهوری‌خواه به نام «ویلیام کریستول» از حاضران خواست که سخنرانی مقام‌های دولت اوباما را بایکوت کنند. دموکرات‌ها هم به نوبه خود دیگر به اندازه جمهوری‌خواهان از دولت یهود جانبداری نمی‌کنند. «جرمی بن آمی»- دستیار سابق کلینتون- «جِی استریت» را برای خنثی کردن وزن آیپک در واشنگتن تاسیس کرد. شعار تبلیغی این گروه این است: «خانه‌ای برای آمریکایی‌های هوادار صلح و هواخواه اسرائیل». وقتی دولت مخالفت آشکار خود با نتانیاهو را اعلام کرد «جی استریت» با دولت همراه شد. پس از شکست مذاکرات صلح در بهار گذشته، این سازمان خواستار کناره‌گیری نتانیاهو و لغو دیدار او از آمریکا شد. در گذشته، آیپک توانسته بود گروه‌های رقیب را از میدان به در کند اما نتوانسته در مورد «جی استریت» چنین کند. این گروه در میان دموکرات‌های کاپیتول هیل هم هوادارانی دارد. بودجه آیپک دو برابر جی استریت است اما این سازمان جدید حامیان زیادی در میان دموکرات‌ها و دموکرات‌های یهودی دارد. در نظرسنجی گالوپ، ۸۳ درصد از جمهوری‌خواهان (در مقایسه با ۴۸ درصد از دموکرات‌ها) اعلام کردند که همراهی بیشتری با اسرائیل دارند تا فلسطین. نظرسنجی «پیو» از یهودیان در سال ۲۰۱۳ نشان داد که به ترتیب ۴۴ و ۱۷ درصد معتقد بودند که تداوم ساخت شهرک‌سازی‌ها بیشتر به امنیت اسرائیل «آسیب» می‌زند تا اینکه «کمک‌کننده» باشد. در کنگره، هنوز حمایت دو حزب برای کمک‌های خارجی به اسرائیل وجود دارد. تابستان گذشته، مجلس نمایندگان با ۳۹۵ رای موافق در مقابل ۸ رای مخالف به لایحه‌ای رای داد که کمک نظامی ۲۲۵ میلیون دلاری به اسرائیل ارائه می‌داد تا بتواند سیستم موشکی گنبد آهنین را بازسازی کند؛ اما اجماع دو حزب پس از مذاکرات قدرت‌های بزرگ با ایران از هم گسسته شده است.
منبع: فارن افرز/ امریکن کانزیوِیتیو
ارسال نظر