موج نوستالژیک
لاربی صدیقی مدرس دانشگاه ملی استرالیا، اکستر و وست مینستر هیچ چیز در اذهان رایدهندگان تونسی بیش از نام مستعار «باج بوج» چسبندگی نخواهد داشت. این نام به باجی قائد اسبسی ۸۸ ساله اشاره دارد؛ سیاستمدار قدیمی و نزدیکترین نامی که تونسیها برای کسی که پیشگام ریاستجمهوری است انتخاب کردهاند. به نظر میرسد او پیروز باشد. از زمان پیروزی «نداء تونس» در انتخابات پارلمانی ۲۳ نوامبر «باجی مانیا» تونس را در دست گرفته است. روی بیلبوردی بزرگ به لهجه تونسی چنین نوشته شده است: «به باج بوج رای دهید و مسیر را برای به پیش بردن کشور هموار کنید.
لاربی صدیقی مدرس دانشگاه ملی استرالیا، اکستر و وست مینستر هیچ چیز در اذهان رایدهندگان تونسی بیش از نام مستعار «باج بوج» چسبندگی نخواهد داشت. این نام به باجی قائد اسبسی ۸۸ ساله اشاره دارد؛ سیاستمدار قدیمی و نزدیکترین نامی که تونسیها برای کسی که پیشگام ریاستجمهوری است انتخاب کردهاند. به نظر میرسد او پیروز باشد. از زمان پیروزی «نداء تونس» در انتخابات پارلمانی ۲۳ نوامبر «باجی مانیا» تونس را در دست گرفته است. روی بیلبوردی بزرگ به لهجه تونسی چنین نوشته شده است: «به باج بوج رای دهید و مسیر را برای به پیش بردن کشور هموار کنید.» در اینجا بزرگترین سلاح مخفی نداء تونس و سیاستمدار کهن سالش وجود دارد: به زبان اکثر تونسیها صحبت کنید که هر تونسی بتواند بفهمد (چرا که زبان تونس با فرانسوی در آمیخته شده است). این باعث شده که مردم شمالی و ساحلی تونس جذب او شوند و همین به این رهبر کاریزماتیک کمک کرده که بر امواج محبوبیت بنشیند؛ آن هم محبوبیتی غیرمنتظره که محصول انقلاب ۲۰۱۱ است. در رقابت برای انتخاب رئیسجمهور تونس، بیش از یک معما وجود دارد که گول زننده است. به نظر میرسد اسبسی- بهعنوان یکی از بازماندگان عصر بورقیبه- مردم را نسبت به بیثباتی سالهای آخر زمامداری پدر استقلال کشور- یعنی کهولت، آشوب و دغدغه دائمی جانشینی- «کور» کرده باشد. «باج بوج» ممکن است امروز محبوب باشد، یادآور نوستالژی سالهای اولیه شکوه و یقین سیاسی بورقیبه و نوسازی اجتماعی- فرهنگی باشد.
فردا اگر او پیروز انتخابات باشد، نگرانی در مورد سلامتی او و رقابت بر سر جانشینیاش را به قدرت خواهد آورد، البته سخنی از بازگشت حامیان قدیمی بنعلی به میان نمیآورم. معمای دیگر مربوط به این واقعیت است که اگر صندوق رای و قانون اساسی دموکراتیک این کشور نبود، اگر کسی فکر میکرد که چیزی از انقلاب ۲۰۱۱ تونس باقی نمیماند بیراه نمیگفت و میشد او را بخشید. به جز یک چیز: عمل منظم مشارکت سیاسی و اعتراض به آنچه که تا کنون یک فرآیند مشکل و در عین حال پایدارگذار دموکراتیک بوده که در نوع خود در جغرافیای بهار عربی منحصر به فرد بود.
گزارشها باج بوج و مرزوقی را شانه به شانه هم ارزیابی میکنند. در تونس باج بوج و انقلاب در کنار هم نبوده و انقلاب و رقیب جدی او نیز با هم پهلو به پهلو راه نمیروند. براساس برخی معیارها، مرزوقی که مسیر خود به قدرت را با نزدیکی به النهضه و اسلامگرایان هموار کرد یک «رادیکال» تلقی میشود. با این وجود، انتخابات به راحتی به نفع اسبسی تمام نخواهد شد. احتمالا انتخابات به دور دوم
- ۲۸ دسامبر- کشیده شود و رقابت اصلی هم میان مرزوقی و اسبسی خواهد بود. حضور کلثوم کانو به عنوان اولین زن اگرچه پرتو امیدی میدمد اما تاثیر چندانی بر نتیجه انتخابات نخواهد داشت.
برنده غیرمترقبه این دور اما میتواند اسلیم ریاحی ۴۲ ساله هم باشد. میلیاردری خود ساخته که برخی میگویند با رژیم قذافی هم بده بستانهایی داشت. او بیشتر میتواند بر حمایت هواداران تیم فوتبال اتکا کند؛ رایدهندگانی که وفاداریهای دوگانهای دارند (وفاداریهایی به کلثوم و ریاحی) و تنها در روز انتخابات میتوانند تصمیم بگیرند که به چه کسی رای دهند. ریاحی در سال ۲۰۱۲ دومین و بزرگترین تیم فوتبال تونس را خرید. وقتی حزب او «اتحادیه میهنی آزاد» در انتخابات پارلمانی ماه گذشته در جایگاه سوم قرار گرفت بسیاری از کارشناسان را بهت زده کرد. (او ۱۶ کرسی به دست آورد که یک کرسی بیشتر از جبهه خلق چپگرا به رهبری حما حمامی بود). اتکای او میتواند بر پول و تیم فوتبالش باشد.
دو احتمال هست: اول اینکه مرزوقی میتواند بر آرای النهضه که در انتخابات گذشته شکست خورد متمرکز باشد که در این صورت هواداران چپگرای ضد اسلامگرا از «نداء تونس» میتوانند پیروزی در ریاستجمهوری را تضمین کنند. به همین ترتیب، اعضای جنبش دستور و حامیان و وفاداران سیاست بورقیبه حول اسبسی تجمع خواهند کرد. احتمال دوم این است که فرهنگ سیاسی کشور راهنما باشد: رئیسجمهور بعدی از «بلدی»ها (بورژواهای شهری) باشد و نه از «آفاقیها» (سایر استانها) که خاستگاهی مدرن داشته و سیاست را از طریق تکامل و نه انقلاب به پیش ببرد.
ارسال نظر