فلسطین در یک قدمی انتفاضه سوم

مترجم: محمدحسین باقی: «سوسن ابوحشیه» می گفت روز یکشنبه (۱۸ آبان ماه) چمدان «نورالدین» پسر ۱۸ ساله خود را بست. پسرش می‌گفت می‌خواهد برای کار به مدت دو هفته، پنهانی به اسرائیل سفر کند. در عوض، این جوان ۱۸ ساله یک روز بعد در حالی دستگیر شد که چاقویی به پهلوی سربازی اسرائیلی در ایستگاه قطار تل آویو فرو کرده‌بود. اگرچه خویشان او اصرار داشتند که این پسر ۱۸ ساله علاقه‌ای به سیاست نداشت اما جوانانی که در اردوگاه آوارگان «عسگر» (که در خیابانی پر از شعارهای دیواری واقع شده) هستند روایتی متفاوت بر زبان می‌آورند. آنها از طریق گوشی‌های تلفن هوشمند خود وارد صفحه فیس بوک او شدند و عکسی از او در یک تظاهرات نشان دادند که پلاکاردی در دست گرفته که روی آن چنین نوشته شده بود: «ما مردمی هستیم که باکی از مرگ نداریم اما دشمن ما عاشق زندگی است.» فارِس رفاعی ۲۴ ساله می‌گوید: «او عضو هیچ جناحی نبود. اما از مبارزه مسلحانه حمایت می‌کرد.» نورالدین ابوحشیه، که یک شبه به قهرمان جوان اردوگاه عسگر تبدیل شد، در زمره جوانانی است که معتقد به مبارزه مسلحانه- قیامی دوره‌ای و بدون رهبر علیه اشغالگری و سیاست‌های رژیم صهیونیستی- هستند.

فلسطینیان که گویی هیچ فرآیند صلحی را در افق متصور نمی‌بینند و دارای رهبری سیاسی‌ هستند که فاقد اعتماد مردمی است از ظهور انتفاضه‌ای «پرشور و فی‌البداهه» سخن می‌گویند که برخلاف انتفاضه‌های پیشین است که در آن حملات انتحاری صورت می‌گرفت یا در آن از پرتاب سنگ استفاده می‌شد. این انتفاضه که رهبران فلسطینی با اغماض از کنار آن می‌گذرند با «سرودهای فرهنگی» تشویق می‌شود؛ سرودهایی مثل «از روی شهرک‌ها بگذرید» که همراه با کارتون‌های مشابه در رسانه‌های اجتماعی در روزهای اخیر منتشر شده است. علاوه بر این، دیگر سنگی در کار نیست بلکه سلاح سردی است که ناگهان به پهلوی سربازی اسرائیلی فرو می‌رود.

هیچ نشانه‌ای نیست که اقداماتی شبیه به آنچه نورالدین انجام داد با هماهنگی حماس یا فتح باشد. از ماه گذشته تا کنون ۶اسرائیلی به همین شیوه کشته شده‌اند. هنرمندان، کنشگران، دانش آموزان و خرده فروشان خیابانی دلیل این جرقه‌های اعتراضی را یک چیز ذکر کردند: «ترس از تسلط رژیم صهیونیستی بر مسجدالاقصی.» «حامد قواسمه»، یکی از رهبران محلی در «الخلیل» می‌گوید: «به محض اینکه شما می‌آیید و مسجدالاقصی را لمس می‌کنید، این خط قرمز است؛ این همان زمانی است که هر کسی به دستورات ذهن خود عمل می‌کند و اینکه کاری باید در واکنش به آن انجام شود و نمی‌توان دست روی دست گذاشت.» او می‌گوید: «تمام فضا مسموم است. این به فرد بستگی دارد که در اجرای دستورهای ذهن خود چقدر جلو رود. آیا او در فیس بوک خود به رژیم صهیونیستی فحش دهد یا بگوید «عمل می‌کنم و فقط حرف نمی‌زنم. اگر بس نکنید باز هم از همین کارها انجام می‌دهم.»

به گزارش نیویورک تایمز، روز سه‌شنبه محمود عباس رئیس‌جمهور فلسطین هشدار داد که «جنگ مقدس مذهبی» آغاز خواهد شد اگر رژیم صهیونیستی اجازه دهد نمازگزاران یهودی در این مکان مقدس حضور یابند؛ مکانی که یهودیان آن را «کوه معبد» می‌نامند و مسلمانان به آن «الحرم القدسی الشریف‎» می‌گویند. عباس که در مراسم دهمین سالگرد یاسر عرفات سخن می‌گفت در همین رابطه افزود: «اجازه نمی‌دهیم این مکان مقدس ما آلوده شود. مسلمانان و مسیحیان هرگز ادعاهای اسرائیل را نمی‌پذیرند که بیت‌المقدس به آنها تعلق دارد.»

***

«محمد جوابره» ۲۲ ساله روز سه‌شنبه در درگیری در اردوگاه آوارگان «العروب» نزدیک الخلیل کشته شد. پزشکان می‌گویند گلوله‌ای به سینه او اصابت کرد. سخنگوی ارتش اسرائیل می‌گوید سربازان این رژیم تنها پس از پرتاب گاز اشک‌آور و گلوله‌های پلاستیکی (به عنوان هشدار) اقدام به شلیک گلوله‌های واقعی کردند. پلیس اعلام کرد که یک کارگر ۳۶ ساله فلسطینی از نابلس هم در پایتخت فلسطین اشغالی کشته شد. روزنامه «یدیعوت آحارونوت» اعلام کرد که این تیراندازی «انگیزه‌های ملی‌گرایانه» داشت و این عبارتی است که از جانب دو طرف برای اشاره به حملات صورت گرفته به‌کار برده می‌شود. به گزارش الجزیره، خشونت و تیراندازی اسرائیلی‌ها به دنبال «حملات چاقویی» فلسطینیان صورت می‌گیرد که بر اساس آن چند اسرائیلی کشته شدند.

گزارش الجزیره حاکی است که آغاز این درگیری‌ها به تابستان بازمی‌گردد زمانی که یک نوجوان فلسطینی به دست صهیونیست‌ها کشته شد. اراضی غربی از آن زمان ناآرام بوده و این ناآرامی زمانی تشدید شد که برخی اعضای کنست اسرائیل از حرم الشریف و شهرک‌های غیرقانونی در نیمه شرقی اراضی غربی دیدار کردند. ساکنان فلسطینی بیت‌المقدس شرقی از ۲۲‌اکتبر به این سو، سه حمله علیه ساکنان اسرائیلی انجام دادند که در یکی از این حملات، یکی از کنشگران راستگرای اسرائیلی کشته شد. محمود عباس در واکنشی نسبت به وقوع «جنگ مذهبی» در صورت تداوم تحریکات اسرائیل هشدار داد. او در مراسم یاسر عرفات گفت: «آنها با اقدامات‌شان، منطقه و جهان را به سوی جنگ مذهبی وحشتناک سوق می‌دهند.» روزجمعه هم خشونت‌ها به شمال اسرائیل تسری یافت پس از آنکه یک فلسطینی از سوی پلیس اسرائیل به ضرب‌گلوله به شهادت رسید. دوربین‌های نظارتی که در آن اطراف بودند فاش کردند که این مرد «خیر‌حمدان» نام داشت که چاقو در دست گرفته و به سوی کاروانی از خودروهای اسرائیلی رفت و با چاقو به شیشه کوبید، اما در نهایت شهد شهادت نوشید. این اقدام، درگیری‌های پنج روزه‌ای را در «کفر کنا» برانگیخت که ۱۴ فلسطینی دیگر دستگیر شدند.

شهردار این شهر این اقدام را «قتل با خونسردی» نامید و وزارت دادگستری تحقیق در رابطه با این قتل را آغاز کرده اما افسری که مرتکب این قتل شده بود اندکی بعد به کار بازگشت. «سوسن ظاهر» وکیلی در «عداله» - سازمان حقوق بشری فلسطین- می‌گوید: «این رفتاری خشونت بار است. آن افسر در هنگام تیراندازی از قانون تبعیت نکرد.» محمود عباس در واکنش به افزایش خشونت‌ها اعلام کرد که «فلسطینی‌ها از مسجدالاقصی و کلیساها در برابر شهرک‌نشین‌ها و بنیادگرایان محافظت خواهند کرد.» او اعلام کرد که تا اواخر همین ماه قطعنامه‌ای را تسلیم سازمان ملل خواهد کرد تا براساس آن اسرائیل به اشغالگری‌های خود تا نوامبر ۲۰۱۶ خاتمه دهد. او وعده داد که فلسطینیان، که جایگاه ناظر را در سال ۲۰۱۲ در سازمان ملل به دست آوردند، در صورت وتو شدن این درخواست از سوی آمریکا درخواستی به مجموعه‌ای از سازمان‌های بین‌المللی تسلیم خواهند کرد تا به عضویت آن سازمان‌ها در‌آیند.

***

برخی وزرا و اعضای پارلمان رژیم صهیونیستی خواستار دسترسی بیشتر یهودیان به این مکان مقدس شده و حتی سخن از ساخت معبدی سوم در آنجا به میان می‌آورند. بنیامین نتانیاهو اعلام کرد که قول می‌دهد ترتیبات فعلی را تغییر ندهد؛ ترتیباتی که نماز‌ گزاردن غیرمسلمانان در آنجا را ممنوع می‌سازد. روز سه‌شنبه اما نتانیاهو محمود‌عباس را متهم کرد که «خشونت‌های اخیر ناشی از پیشنهادها و اقدامات اوست.» او عباس را متهم کرد که «به جای آرام کردن وضعیت، در حال مشتعل کردن آن است. » او در عین حال متعهد شد که گشت پلیس را در اراضی غربی و شهرک‌های صهیونیست‌ها گسترش خواهد داد تا هرگونه حمله‌ای را بی‌اثر کنند.

قواسمه، کنشگر اهل الخلیل می‌گوید: «ما زیرساخت‌های قیام‌های قبلی را نداریم. رژیم صهیونیستی همه چیزمان را نابود کرده است. می‌دانید چرا آنها می‌ترسند؟ چون این بار اقدامات ما غیر قابل پیش‌بینی است.» «احمد‌هندی» ۲۴ ساله، دانش‌آموخته بیکار دانشگاهی، این اقدام مبارزان فلسطینی را «عملی قابل احترام» می‌نامد. رهبران سابق فلسطینی که از سال‌ها مذاکره بی‌سرانجام و فرآیند شکست خورده صلح سرخورده شده‌اند و اکنون در دستگاه تشکیلات خودگردان فلسطین ریشه دوانده‌اند، نتوانسته‌اند نسل بعدی را به خود جذب کنند؛ چرا‌که نسل قدیم و جدید فلسطین از وعده و وعیدهای بی‌مورد و فرآیند ناکام مذاکرات سرخورده شده و اعتماد خود را به مقام‌های فلسطینی از دست داده است.

بنابراین بسیاری از فلسطینیان، درگیری‌های روزمره در زیر اشغال رژیم صهیونیستی و فقدان تحول مثبت در افق را «توجیهی» برای اقدامات خود می‌نامند.

«خالد جرار»، هنرمند اهل رام‌الله، می‌گوید همسر قبلی‌اش اجازه نمی‌داد فرزند ۶ ساله‌شان به سفر تفریحی مدرسه برود؛ چرا‌که از این می‌ترسید مبادا اتوبوس حامل کودکان از سوی شهرک‌نشین‌ها متوقف شود. او می‌گوید: «فرزندم گریه می‌کند و من نمی‌توانم برای او توضیح دهم که باغ‌وحش رفتن چقدر خطرناک است. اگر او امسال یا سال بعد نرود، فردا که ۱۶ ساله شد حس انتقام در او می‌جوشد و شهرک‌نشینان، قربانیان او خواهند بود.»

«دیانا بوتو»، وکیل فلسطینی- کانادایی که میان رام‌الله و حیفا در سفر است، در میان چندین نفری است که مورد مصاحبه قرار گرفتند. او و سایرین از محمود عباس انتقاد می‌کنند؛ چرا‌که عباس اصرار دارد که «انتفاضه سومی نخواهد بود» اما هیچ جایگزین دیگری ارائه نمی‌دهد. خانم بوتو، که مدتی هم در سازمان آزادی‌بخش فلسطین برای عباس کار می‌کرد، می‌گوید: «او یک دهه است انگشت خود را به سوی ما نشانه رفته و به ما می‌گوید چه نکنیم و هرگز سعی در توانمند ساختن ما نداشته و نگفته چه باید کنیم. در نظر من، رهبر کسی است که می‌داند چگونه از افکار عمومی و احساسات عمومی استفاده کند و می‌داند چگونه افکار عمومی را به چیزی تغییر دهد که قدرتمندتر است.»

نورالدین ابوحشیه، آن نوجوان ۱۸ ساله‌ای که جان خود را در دست گرفت و یک اسرائیلی را با چاقو از پای در آورد، در صفحه فیس‌بوک خود رویکردی از همان حس را نشر داد و عباس را نصیحت کرد که شبه‌نظامیان فلسطینی را مسلح کند. او خطاب به عباس نوشت: «پیش از اینکه بمیری کاری مثبت انجام بده و از ملت خود دفاع کن. ما هم تو را مبارز خواهیم نامید.» سه‌شنبه صبح مادر نورالدین خانه‌اش را تمیز کرد و تمام اسباب و اثاثیه‌اش را بست؛ چرا‌که می‌ترسید صهیونیست‌ها به آنجا بیایند و همه چیز را به تلی از خاک تبدیل سازند.