دورخیز اردوغان برای سرنگونی اسد

محمدحسین باقی: با وجود فشارهایی که از داخل و خارج برای اتخاذ اقدامی جدی‌تر در برابر داعش بر ترکیه وارد می‌آید، اما وزیر امور خارجه ترکیه همچنان نسبت به تظاهرات خشونت‌بار داخلی (که تاکنون ۳۰ کشته و ۱۱۵ دستگیری به‌دنبال داشت) و فشارهای خارجی مقاومت کرده و در عین حال می‌گوید: «ترکیه در کنار کوبانی است.» این کشور در عین حال از اعزام نیروی زمینی (به تنهایی) سر باز زده است. شاید زمان برای ترکیه به سرعت جلو می‌رود. دود ناشی از آتش‌درگیری‌ها در هوا دیده می‌شود. سربازان ترک در حالی که روی خاکریزها لم داده‌اند آن سوی مرز را می‌نگرند. گویی هیچ احساسی از شدت درگیری‌ها و سیل آوارگانی که به مرزهایشان پناه می‌برند، ندارند. ایالات متحده از هوا مواضع داعش را هدف می‌گیرد و روی زمین این مدافعان کرد هستند که شجاعانه در حال مقاومت هستند. داعش اما یکقدم عقب می‌نشیند و دو قدم جلو می‌آید. گزارش‌های میدانی از کوبانی حاکی است که داعش یک سوم خاک این شهر کردنشین را در اختیار خود گرفته است. دیده‌بان حقوق بشر سوریه (مستقر در لندن) می‌گوید داعش کنترل محله‌ای در کوبانی را که مقر تشکیلات کردها در آن است به دست آورده است. مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه که با «ینس‌استولتنبرگ» دبیرکل جدید ناتو دیدار می‌کرد بر مخالفت جدی کشورش با داعش و اقدامات این گروه در کوبانی تاکید کرد.

به گزارش سی.ان.ان او در این دیدار تاکید کرد: «چه بخواهیم و چه نخواهیم پای ترکیه در بحران‌های منطقه‌ای گیر است، اما با این حال این کشور پذیرای ۵/۱ میلیون آواره سوری و عراقی و از جمله ۲۰۰ هزار آواره از کوبانی طی دو هفته گذشته بوده است.» چاووش اوغلو همچنین خطاب به دبیرکل جدید ناتو اعلام کرد: «شاید شما بتوانید آنها را متوقف سازید، اما نمی‌توانید کل منطقه را از آنها پاکسازی کنید. شما باید تمام گزینه‌ها از جمله نیروی زمینی را در نظر داشته باشید.»

«منطقه حائل» در سوریه

از بدو آغاز درگیری‌های ۴ ساله داخلی در سوریه، ترکیه چیزی از ایالات‌متحده می‌خواست که سال‌ها است برای مواجهه با تحولات سوریه به عنوان «استراتژی» به آن می‌نگرد: «ایجاد منطقه حائل در سوریه.» به گزارش نیویورک تایمز، این ایده به تدریج به عنوان روشی محتمل برای پایان دادن به بن‌بست موجود میان ایالات متحده و ترکیه مطرح شده و تصمیم‌گیران نظامی آمریکا هم به‌دنبال طراحی روش‌هایی برای اجرای آن هستند. این استراتژی مستلزم برقراری منطقه پرواز ممنوع و برقراری گشت هوایی برای هدف قرار دادن نیروی هوایی و سیستم دفاعی سوریه است. با این حال، این چشم‌انداز در واشنگتن بسیار جدی گرفته شده و احتمال دارد ایالات‌متحده را به هدف اصلی خود که همانا سرشاخ شدن با بشاراسد باشد، رهنمون کند. اگرچه ترکیه وجود این منطقه حائل را در قالب کمک‌های بشردوستانه مطرح کرده - تا از آوارگان در مرز ترکیه محافظت کند- اما واقعیت این است که آنچه به‌طور خصوصی در محافل ترک و آمریکایی مطرح می‌شود همانا منطقه‌ای است که «به سرعت قابلیت تبدیل شدن به محلی امن برای آموزش شبه‌نظامیان مخالف اسد برای مبارزه با وی و در نهایت سرنگون کردن او را دارد.» به تعبیر دیگر، هدف نهایی چیزی نیست جز «تشکیل دولت نوپای مخالفان در این منطقه حائل.» «فردریک.سی. هوف» تحلیلگر شورای آتلانتیک و نماینده سابق آمریکا برای مذاکره با اپوزیسیون سوریه می‌گوید: «ایجاد منطقه حائل به معنای ایجاد ساختار دولتی جایگزینی است که می‌تواند ریشه گرفته و برای آموزش شورشیان به‌کار گرفته شود.» جان کری وزیر خارجه آمریکا در واکنش به این «ایده» آن را «شایسته ارزیابی بسیار بسیار دقیق» دانسته اگرچه وزارت دفاع و کاخ سفید این «ایده» را رد کرده‌اند. گفته می‌شود اوباما برای رد گم کردن در مورد این «ایده»، ژنرال جان. ار.آلن را به ترکیه فرستاده تا حمله نیروهای ائتلاف علیه داعش را هماهنگ سازد. به گزارش نیویورک تایمز اما همین ژنرال بازنشسته هم وقتی پای مداخله نیروی زمینی و استفاده از پایگاه هوایی ترکیه به میان می‌آید بر «منطقه حائل» تاکید می‌کند. به گزارش نیویورک تایمز، وزیر امور خارجه ترکیه که همراه با دبیرکل ناتو در یک کنفرانس خبری حضور یافته بود به‌طور رسمی اعلام کرد: «مشارکت ترکیه در حمله علیه داعش همانا منطقه حائل است.» او سخنان اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه را تایید کرد: «استبداد و قتل عام تا زمانی که اسد در قدرت باشد در منطقه وجود خواهد داشت.» او اعلام کرد: «ترکیه زمانی به وظیفه خود عمل خواهد کرد که به این خواسته ما توجه شود.»