اولین عملیات هوایی بریتانیا علیه داعش

محمدحسین باقی: بریتانیا، بلژیک و دانمارک در حالی به‌طور مشروط به جرگه متحدان آمریکا برای حمله به داعش در عراق پیوستند که حضور خود در سوریه به بهانه مبارزه با داعش را رد کردند. این حمایت‌های نصفه و نیمه گامی رو به جلو در ائتلاف جهانی دولت آمریکا در مبارزه با داعش به حساب می‌آید. به گزارش نیویورک تایمز، اما ورود رسمی بریتانیا به این ائتلاف - که شامل ۵ دولت عربی به همراه فرانسه، استرالیا، هلند، بلژیک و دانمارک می‌شود- دست بازتری به ایالات متحده برای گسترش عملیات‌های خود در عراق (و سوریه) بدون مجوز سازمان ملل می‌دهد. روز جمعه نمایندگان مجلس بریتانیا در جلسه‌ای اضطراری با حضور دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا جنبه‌ای قانونی به مشارکت این کشور در حملات هوایی علیه مواضع داعش در عراق بخشیدند و ورود این کشور به ائتلاف جهانی علیه داعش را به‌طور رسمی اعلام کردند. در این راستا وزارت دفاع بریتانیا تایید کرده است که روز گذشته جت‌های بریتانیایی نخستین عملیات خود را در خاک عراق انجام داده‌اند. این در شرایطی است که رای موافق ۵۲۴ در برابر ۴۳ رای مخالف پس از آن صورت گرفت که دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا به پارلمان گفت که کشورش «وظیفه» دارد تا در تلاش‌های بین‌المللی برای مبارزه با این گروه افراطی «مشارکت داشته باشد». کامرون در جلسه اضطراری پارلمان اعلام کرد که این گروه تروریستی سازمانی است که خشونت را «گسترانده» و یک گروگان بریتانیایی را کشته و زندگی ده‌ها نفر دیگر را تهدید می‌کند. کامرون در حالی این سخنان را برای تحریک و تهییج پارلمان به‌منظور کسب رای موافق به حمله هوایی علیه داعش بر زبان می‌آورد که تصریح کرد: «این تهدیدی در آن سوی دنیا نیست بلکه تهدیدی است که به‌طور مستقیم ملت‌های اروپایی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.»

جدال موافقان و مخالفان در پارلمان

مجلس عوام و مجلس لردها مدتی است بحث‌های طولانی در مورد نحوه حضور این کشور در حمله به داعش را در دست بررسی داشتند. به گزارش سی.ان.ان، تصویب حمله به داعش در عراق در حالی است که هر دو پارلمان بریتانیا اعلام کردند که هر گونه اقدامی در حمله به سوریه نیازمند کسب مجوز دیگری از پارلمان است. در عین حال، کامرون در نطق خود اعلام کرد که این کشور به مبارزه با داعش می‌پیوندد؛ مبارزه‌ای که نه ماه‌ها بلکه سال‌ها به طول خواهد انجامید. دولت بریتانیا اصرار دارد که این اقدام قانونی است چرا که دولت عراق از جامعه بین‌الملل برای برخورد با این گروه درخواست کمک کرده است. کامرون در نطق روز جمعه خود در پارلمان اعلام کرد که «هیچ بحثی» در مورد قانونی بودن این اقدام با توجه به درخواست‌های رهبران عراق وجود ندارد. از سوی دیگر، برخی از نمایندگان مجلس تمایل به حمایت از بمباران عراق نداشتند چرا که نسبت به کارآمدی این اقدام در گذشته خاطره تلخی داشته و نسبت به مداخله نظامی در عراق در سال ۲۰۰۳ ناخشنود و بدبین بودند. این اقدام اما از سوی دولت ائتلافی محافظه‌کاران و لیبرال دموکرات‌ها و نیز حزب اپوزیسیون کارگر مورد حمایت قرار گرفت. اد میلیبند رهبر حزب کارگر به قانون‌گذاران بریتانیایی گفت که این کشور «نمی‌تواند فقط نظاره‌گر» تهدید داعش باشد. نیروهای بریتانیایی تا پیش از درخواست مجوز از سوی پارلمان در پروازهای شناسایی بر فراز عراق مشارکت داشتند و از پیشمرگه‌های کرد با ارائه آموزش‌های نظامی و تجهیزاتی پشتیبانی می‌کردند. ادمیلیبند رهبر حزب کارگر در حالی حمایت خود از اقدام نظامی علیه داعش در عراق را اعلام کرد که با هرگونه حمله‌ای به سوریه مخالفت کرد و خط فاصلی میان حمله به داعش در عراق و سوریه ترسیم کرد. او با اشاره به جاه‌طلبی‌های داعش برای تاسیس خلافت اسلامی اعلام کرد که هدف این گروه بی‌ثباتی در منطقه بوده و این احتمال وجود دارد که عراق به «پناهگاه و محل آموزش تروریسم» تبدیل شود که در نهایت بریتانیا را هدف قرار خواهند داد. «لیام فاکس» وزیر دفاع محافظه‌کار سابق هم اعلام کرد که به اعتقاد او مبنایی قانونی برای اقدام علیه داعش در سوریه وجود دارد و باید در مورد آن بحث صورت گیرد. او افزود: «دیر یا زود ما وارد جنگ در سوریه می‌شویم. بنابراین، بهتر است که امروز بگوییم و در مورد آن صحبت کنیم.» نیک کلگ، معاون نخست‌وزیر و رهبر لیبرال دموکرات‌ها هم اوایل هفته گذشته گفت که حزبش از حمله در عراق حمایت می‌کند چراکه دولت عراق این را خواسته است. او این اقدام را بخشی از ائتلاف بزرگ‌تری دانست که در آن برخی کشورهای عربی هم حضور دارند.

هزینه بریتانیا در جنگ با داعش

درحالی‌که با رای مثبت پارلمان بریتانیا، این کشور به‌زودی وارد نبرد هوایی علیه داعش خواهد شد، اما این ورود بی هزینه نخواهد بود. «مالکوم چالمرز»، مدیر تحقیقات موسسه سلطنتی «یونایتد سوریس» می‌گوید: میزان هزینه بریتانیا در این جنگ به شدت و قدرت حمله بستگی خواهد داشت. او به مداخله ۷ ماهه بریتانیا در جنگ لیبی در سال ۲۰۱۱ اشاره می‌کند که هزینه‌ای ۳۹۰ میلیون دلاری روی دست این کشور گذاشت که در کنار آن باید به تعداد موشک‌ها و ساعات پروازی که هر یک هزینه‌های خاص خود را هم دارد اشاره کرد. این در حالی است که بودجه دفاعی سال گذشته بریتانیا ۶۰ میلیارد دلار بود. چالمرز می‌گوید براساس پیش‌بینی‌ها هزینه حملات هوایی به داعش احتمالا برابر با عملیات لیبی خواهد بود «با این فرض که فقط از حمله هوایی استفاده کنیم و این مبارزه هم فقط چند سال طول بکشد».

دارایی‌های منحصربه‌فرد

کامرون، در نطق روز جمعه خود در پارلمان برای اقناع پارلمان اعلام کرد که این کشور «دارایی منحصربه‌فردی» دارد که هیچ کشور دیگری از آن برخوردار نیست. او به موشک‌هایی با ضریب خطای اندک اشاره کرد که کشتار غیرنظامیان را به حداقل می‌رساند. به گفته «بن گودلاد» تحلیلگر ارشد تسلیحات نظامی این موشک‌ها می‌تواند کاروان‌های نظامی سیار را که به سرعت در حال جابه‌جایی هستند، هدف قرار دهد. وی به موشک‌های ۸/۱ متری «Brimstone» اشاره می‌کند که مافوق صوت بوده و وزنی کمتر از ۵۰ کیلوگرم دارند. این موشک‌ها آنقدر دقیق هستند که نیازی نیست خلبان‌ها برای شلیک آنها دست به مانورهای هوایی بزنند. «گودلاد» تخمین می‌زند که هزینه هر موشک ۲۴۰ هزار دلار است.

به گزارش سی.ان.ان، موشک‌های «Brimstone» می‌تواند بر هواپیماهای تورنادوی GR۴ سوار شود. این هواپیماها از سوی نیروهای بریتانیایی برای ماموریت‌های امدادی در شمال عراق حدود یک ماه پیش مورد استفاده قرار گرفت. ۶ فروند از این هواپیماها آماده‌اند که در پایگاه RAF بریتانیا در قبرس استقرار یابند. بر اساس اطلاعاتی که در بحث‌های پارلمانی در مورد لیبی در سال ۲۰۱۱ منتشر شد «پرواز با این تورنادوها هزینه‌ای بالغ بر ۵۷ هزار دلار در ساعت دارد». گودلاد همچنین هزینه هر یک از موشک‌های کروز Storm را ۳/۱ میلیون دلار می‌داند. همچنین هزینه‌های موشک‌های کروز زیر دریایی‌ها برای هدف‌گیری مناطقی که از سوی هواپیماها قابل دسترس نیستند را حدود ۵/۱ میلیون دلار می‌داند.

شامات در منگنه نیروهای ائتلاف

تمام این تحولات در حالی است که پارلمان بلژیک هم روز جمعه موافقت خود با اعزام چند جنگنده، هواپیمای باری و کمک‌های نظامی به نیروهای ائتلاف در عراق را اعلام کرد. دولت دانمارک هم اعلام کرد که کشورش ۷ جنگنده در اختیار نیروهای ائتلاف در عراق قرار خواهد داد. با این حال، تنها پنج کشور عربی به همراه ایالات متحده هستند که در جنگ علیه داعش در عراق و سوریه مشارکت دارند درحالی‌که سایر کشورهای عربی هرگونه حمله به سوریه را رد کرده‌اند. گزارش نیویورک تایمز حاکی است که هیچ‌یک از کشورهای ائتلاف برای حمله به سوریه مجوزی از سازمان ملل نگرفته‌اند. اگرچه نماینده سوریه در سازمان ملل اعلام کرده که پیش از حمله از آن اطلاع یافته اما باید دید آیا حمله ایالات متحده به سوریه می‌تواند به‌تدریج پای بریتانیا و سایر کشورهای غربی به شامات را باز کند یا خیر.