مسلمان‌کشی در جنوب چین

محمدحسین باقی: ساکنان بخش «شاچه» یا «یارکانت» در سین کیانگ می‌گویند مقابله چین با جدایی‌طلبی و تروریسم در غرب عمدتا مسلمان نشین این کشور عملا به جنگی تمام‌عیار علیه مسلمانان تبدیل شده است. از ماه رمضان گذشته به این سو، پلیس کمپین جست‌وجوی خانه به‌خانه را شدت بخشیده و به دنبال کتاب‌ها یا لباس‌هایی بود که خیانت به «عقیده مذهبی محافظه‌کارانه» تلقی می‌شد. ساکنان یارکانت می‌گویند: زنانی که برقع بر صورت داشتند به‌طور گسترده‌ای در هر جا که مشاهده می‌شدند بازداشت و بسیاری از مردان جوان هم با اندک بهانه‌ای روانه زندان می‌شدند. این پوشش دینی در قاموس سردمداران چین همان «عقیده مذهبی محافظه‌کارانه» است. سرکوب دولت چین «زمان» نمی‌شناسد و ماه رمضان هم از این قاعده مستثنا نیست. برای مثال، در همین ماه رمضانی که گذشت دانش‌آموزان و کارمندان دولتی مجبور بودند که روزه خود را بخورند و به جای حضور در نماز جمعه مجبور به کار یا حضور در کلاس‌هایی خاص بودند. سرکوب مذهبی در این منطقه نارضایتی‌هایی را برانگیخته و گاهی موجب تظاهرات عظیمی می‌شود. گزارش‌ها حاکی از این است که پلیس به روی مردم خشمگین در هفته‌های اخیر در شهرهای «الیشکو» و «آلاکاغا» (Alaqagha) آتش گشود؛ از آن زمان مقام‌های چینی محدودیت‌های شدیدی بر مخابره اوضاع این دو منطقه تحمیل کرده و این محدودیت‌ها حتی شدیدتر از محدودیت‌های پیشینی است که در تمام شهر سین کیانگ اعمال می‌شد. در تمام بخش «شاچه» اینترنت قطع شده و ارسال پیام متنی و تماس تلفنی هم بسیار سخت و گاهی در حد غیرممکن است در حالی که از ورود خارجی‌ها هم جلوگیری می‌شود.

«سیمون دنیر» رئیس دفتر واشنگتن پست در چین در گفت‌وگوهایی بریده بریده- به صورت چهره به چهره یا با تماس تلفنی- با چند نفر از ساکنان منطقه که شجاعت صحبت داشتند، تصویری از آزار و اذیت گسترده در سین کیانگ را فاش کرده است. یکی از ساکنان اویغور می‌گوید: «پلیس همه جا هست.» دیگری می‌گوید: «زندگی در اینجا مثل زندگی در زندان است.» دیگری می‌گوید کارت شناسایی او بارها مورد بررسی قرار گرفته و نوار مغناطیسی دیگر کار نمی‌کند.

به گزارش رادیو آسیای آزاد (که در واشنگتن مستقر است) در ۱۸ جولای صدها نفر از مردم در خارج از ساختمانی دولتی در شهر آلاکاغا به‌خاطر دستگیری چندین نفر از زنان و دخترانی که کشف حجاب را نپذیرفته بودند خشمگینانه تجمع کردند. معترضان اقدام به پرتاب سنگ، بطری و آجر به این مرکز دولتی کردند. پلیس آتش گشود و دست کم دو نفر کشته و چندین نفر دیگر مجروح شدند. براساس خبرهایی که می‌توان آن را برداشت دولت چین از ماجرا نامید، مردم خشمگین به شهرها و روستاهای اطراف به تخریب پرداخته و ۳۷ شهروند را کشتند که بیشتر این «شهروندان» از قوم «هان» - که چینی هستند- بودند. این منطقه بیش از همیشه در محدودیت و محاصره قرار گرفته و واحدهای ویژه پلیس بیش از ۲۰۰ نفر را بازداشت کردند و هواپیماهای بدون سرنشین هم از آسمان مظنونین را رصد می‌کنند. سین‌کیانگ سرزمین بیابان‌ها و کوه‌هاست و در کنار سرزمین‌های مسلمان آسیای مرکزی واقع است.

خبرنگار واشنگتن پست به نقل از مقام‌های چینی می‌گوید: اندیشه‌های مذهبی خارجی - که اغلب در اینترنت تبلیغ می‌شود- مردم سین کیانگ را فاسد کرده؛ نسخه اسلام وهابی و افراط‌گرا را ترویج کرده و برخی از ساکنان این منطقه را در راستای اهداف جدایی طلبانه به سوی تروریسم کشانده است.

استدلال مقام‌های چینی این است که سرکوب اویغورها محصول پیوند آنها با القاعده و گروه‌های رادیکال اسلامی است نه محصول رفتارها و سیاست‌های سرکوبگرانه رهبری چین. در ماه مارس، حملات وحشتناک با چاقو در ایستگاه قطار شهر کونمینگ ۳۳ تن را کشت در حالی که در ماه می‌ حمله‌ای انتحاری در خیابان بازار در اورومچی ۴۳ تن دیگر را کشت. «شی جین پینگ»، رئیس‌جمهور چین هم متعهد شد که تروریست‌ها را «با شبکه‌هایی که از زمین تا آسمان گسترده است» شکار کند و آنها را «همچون موشی که در خیابان می‌دود و همه با داد و فریاد می‌گویند «بزنیدش» به او چیزی پرتاب می‌کنند» دنبال کند. ساکنان منطقه می‌گویند به نظر می‌رسد این «شبکه‌ها» فقط مردم عادی را به دام انداخته‌اند. یکی از ساکنان اویغور در شهر اورومچی چنین شکوه سر می‌دهد:«باید آدم‌های بد را دستگیر کنید نه هر کسی که به او بدبین هستید و به او سوءظن دارید.» سیمون دنیر، رئیس دفتر واشنگتن پست در چین می‌نویسد: حدود ۲۰۰ هزار نفر از کادرهای حزب کمونیست به منطقه اعزام شده‌اند تا به نگرانی‌ها و خواسته‌های مردم گوش دهند. بومیان منطقه می‌گویند: این مقام‌ها همگی در پس دیوارهای سخت که با زنگ خطر و سیم خاردار پوشیده شده پناه گرفته‌اند بیشتر علاقه‌مند به نظارت سخت بر زندگی اویغورها هستند تا گوش دادن به‌خواسته‌های آنها و رفع نیازهایشان. در «شاچه» که به زبان اویغوری «یارکانت» نامیده می‌شود، یک سند رسمی فاش کرده که بیش از ۲ میلیون دلار برای ایجاد شبکه‌ای از خبرچینان و دوربین‌های نظارتی هزینه شده است.

این سند رسمی می‌گوید: بازرسی‌های خانه به‌خانه هویت جدایی‌طلبان، تروریست‌ها و افراط‌گرایان مذهبی از جمله زنانی که با برقع صورت خود را می‌پوشانند یا مردانی که بر صورت ریش می‌گذارند را روشن خواهد کرد.

در شهر کاشغر، ایست‌بازرسی‌ها آن چیزی را اجرا می‌کنند که مقام‌ها آن را «پروژه نمایش زیبایی» نام داده اند: زیبایی در این معنا یعنی «برقع را بردارید و صورت خود را عیان کنید.» یک تابلوی تبلیغاتی بزرگ که نزدیک میدان اصلی نصب است تصاویری از زنانی مقنعه پوش را نشان می‌دهد که از صفوف می‌گذرند در حالی که مردانی هستند که - صورت یا گردن خود را پوشانده‌اند- اجازه عبور نمی‌یابند. روی این تابلو اعلام شده: هر کسی که به‌خاطر قانون‌شکنی دستگیر شود با چشم‌انداز «بازرسی‌های دوره‌ای و نامنظم» و «سخنرانی‌های آموزشی» مواجه می‌شود. در شهر «قارامای» زنانی که برقع می‌زنند و مردانی که ریش بلند می‌گذارند، به اتوبوس‌های عمومی راه داده نمی‌شوند. تروریسم - به معنای حمله به غیرنظامیان- پدیده جدیدی در سین کیانگ است؛ اما ناآرامی‌های اینجا سابقه طولانی‌تری دارد.

وقتی حزب کمونیست چین در سال ۱۹۴۹ بر کشور حاکم شد، اویغورها در زیر حاکمیت کمونیست‌ها سرکوب‌های زیادی را از سر گذراندند و نفرت زمانی در اینجا شعله کشید که سیل مهاجران «هان» که اکثریت جامعه چین را تشکیل می‌دهند با تشویق‌های دولتی به سین کیانگ سرازیر شدند تا ترکیب جمعیتی را به هم بزنند. آنچه تغییر کرده همانا روی آوردن اویغورها به اسلام محافظه‌کار (از نوع عربستانی) است که با سرخوردگی‌های فراوان عزم جزم کرده که در برابر حکومت چین بایستد. خبرنگار واشنگتن پست می‌نویسد: «تا یکی دو دهه پیش، اویغورهای چین مراسم مذهبی خود را به‌طور معمول انجام می‌دادند؛ بدون اینکه افراط و تفریطی در آن مشاهده شود.

مشخصه آنها رقص، آوازخوانی و اجرای مراسم سنتی اویغورها بود؛ اما از زمانی که چین درهای خود را به سوی جهان گشود و سرکوب اویغورها شدت گرفت، آنها هم در چند سال اخیر شکل سفت و سخت‌تری از مذهب را پذیرفتند و اسلامگرایی رادیکال به تدریج در آنجا زمینه‌ای برای ظهور یافت.» چنین بود که مراسم مذهبی در مساجد و هر نمادی که نشانه‌ای از اسلام در آن دیده شود در سین کیانگ ممنوع شد و مراسم مذهبی شکلی زیرزمینی یافت. بیکاری گسترده و تبعیض‌های گسترده علیه اقلیت اویغور بسیاری از آنها را به دامان تندروی انداخت و براساس گزارش رویترز حدود ۱۰۰ مسلمان چینی در گروه تروریستی داعش حضور دارند که عمده آنها از منطقه سین کیانگ هستند. «خوان اسمیث فاینلی» متخصص اویغورها در دانشگاه نیو کاسل می‌گوید: «اسلام به شکل نمادینی از مقاومت در برابر حکومت چین تبدیل شده؛ آن هم در منطقه‌ای که هر مقاومت دیگری غیرممکن است.»