روز تصمیم اسکاتلندی‌ها
بریتانیا امروز تجزیه می‌شود؟
دنیای اقتصاد: امروز روز سرنوشت‌ساز برای اسکاتلندی‌ها است. تقریبا نیمی از مردم عزم خود را جزم کرده‌اند تا به استقلال از بریتانیا آری بگویند. با این حال طبق نتایج تازه‌ترین همه‌پرسی‌ها، دو طرف موافق و مخالف، رقابتی تنگاتنگ و بسیار نزدیک به هم دارند. الکس سالموند، سر وزیر اسکاتلند نیز که رهبر موافقان استقلال است، از واجدان شرایط رای دادن خواسته تا با دادن رای «آری» در همه‌پرسی، آینده‌شان را در دستان خود بگیرند؛ موضع‌گیری که با واکنش تند الیستر دارلینگ، رهبر مخالفان استقلال مواجه شده است.
بریتانیا امروز تجزیه می‌شود؟
اسکاتلند در آستانه جدایی از ملکه
گروه جهان- امروز (پنج‌شنبه) سرنوشت بریتانیا و اسکاتلند در همه‌پرسی مشخص خواهد شد. رای‌دهندگان اسکاتلندی به پای صندوق‌های رای خواهند رفت تا سرنوشت بریتانیایی را که روزگاری «کبیر» نامیده می‌شد مشخص کنند و رای بله یا خیر خود به اتحاد ۳۰۷ ساله با بریتانیا را درون صندوق‌های رای بریزند. اگرچه طی روزهای گذشته نظرسنجی‌های فراوانی انجام گرفته اما نمی‌توان به برداشت واحدی از این نظرسنجی‌ها رسید. نظرسنجی‌ها روندی سینوسی دارد. برای مثال، گزارش رویترز حاکی است که طرفداران اتحاد ۴ درصد جلوتر از استقلال‌طلبان هستند.
طرفداران اتحاد رایی ۵۲ درصدی در برابر رای ۴۸درصدی استقلال‌طلبان دارند. نظرسنجی‌های ICM/ Opinium / Survation نشان داده که از ۳/۴ میلیون رای دهنده اسکاتلندی ۸ تا ۱۴ درصد هنوز تصمیم خود را برای رای «بله» یا «خیر» نگرفته‌اند. نظرسنجی‌های دیگر با ۲ تا ۳ درصد اختلاف طرفداران استقلال را در صدر می‌نشاند.
در هر حال، یک قرن پس از جدایی ایرلند از بریتانیا، همه‌پرسی استقلال اسکاتلند بزرگ‌ترین و جدی ترین تهدیدی است که بریتانیا با آن دست به گریبان است. بسیاری از سیاستمداران، هنرمندان و ورزشکاران بریتانیایی هم وارد میدان شده‌اند تا به استقلال اسکاتلند «نه» بگویند؛ از دیوید کامرون سیاستمدار تا دیوید بکهام فوتبالیست از اسکاتلندی‌ها مصرانه می‌خواهند در «اتحادیه» بمانند چرا که «با هم بودن بهتر است.» وست مینسترنشینان اعلام کرده‌اند در صورتی که اسکاتلندی‌ها از سرزمین مادر جدا نشوند به آنها سطح بیشتری از خودمختاری بر سر میزان درآمدها و مسائل مالی را خواهند داد.
آیا تغییری در راه است؟
رهبران بریتانیا می‌دانند که نفس سخن گفتن از استقلال اسکاتلند تیر خلاص را به قلب بریتانیای کبیر شلیک کرده است و این در آینده می‌تواند سایر کشورهای عضو بریتانیا (انگلستان، ولز و ایرلند شمالی) را هم به سوی کسب خودمختاری بیشتر یا استقلال سوق دهد. «آلیستر اسموت»، خبرنگار و متخصص آفریقا و اروپای رویترز که از اسکاتلند گزارش می‌داد، می‌نویسد:«رهبران بریتانیا می‌پذیرند که اسکاتلندی‌ها رای به تداوم اتحاد ۳۰۷ ساله با بریتانیا دهند اما واقعیت این است که ساختار بریتانیا تغییر خواهد کرد چرا که اعطای قدرت بیشتر به اسکاتلند سایر دولت‌های عضو بریتانیا را واخواهد داشت تا به دنبال خودمختاری بیشتر و دولتی غیرمتمرکزتر بروند.» دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا که در «سیبل» قرار گرفته می‌داند که استقلال اسکاتلند ضربه‌ای بزرگ بر پیکر حزب او و کشورش وارد خواهد کرد. کامرون در آخرین دیدار خود از اسکاتلند هشدار داد که راه بازگشتی نیست اگر اسکاتلندی‌ها استقلال را برگزینند. او افزود: «استقلال، دردناک خواهد بود.» اسموت می‌نویسد:«کامرون با لحن فوق‌العاده احساسی به اسکاتلندی‌ها می‌گفت اگر مرا نمی‌خواهید، می‌روم و دیگر هرگز نخست‌وزیر نخواهم بود.»
در سوی دیگر، الکس سالموند، سروزیر اسکاتلند هر گونه پیشنهادی از سوی کامرون را رد کرد و افزود باید صیغه طلاق را میان دو کشور جاری ساخت. او افزود: «بار دیگر که کامرون به اسکاتلند بیاید باید بر سر طلاقِ معاهده ۱۷۰۷ که باعث به هم پیوستن اسکاتلند و انگلیس شد، مذاکره کنند.» او افزود: «این توهین به درک مردم اسکاتلند است که این پیشنهادها را بپذیرند.» این رهبر ملی‌گرای ۵۹ ساله افزود امیدوارم امروز به استقلال برسیم تا فردا که مردم از خواب بیدار می‌شوند روز استقلال را در خانه خود و در وطن جدید خود بگذرانند.
تغییر دیگری که لندن - در صورت جدایی اسکاتلند- باید به آن تن دهد مذاکره‌ای ۱۸ماهه بر سر طیف گسترده‌ای از موضوعات است؛ مانند نفت دریای شمال، نحوه عضویت اسکاتلند در اتحادیه اروپا و پایگاه مهم زیر دریایی هسته‌ای بریتانیا. چشم‌انداز شکاف در بریتانیا- ششمین قدرت بزرگ اقتصادی در دنیا، عضو دائم شورای امنیت و دارنده حق وتو- شهروندان را سردرگم کرده است. برخی شهروندان به دنبال خرید پوند رفته‌اند و برخی دیگر راه سکوت و بی‌توجهی را پیش گرفته‌اند. اگرچه در عرصه داخلی بریتانیا (اعم از رسانه‌ها و جناح‌های مختلف سیاسی) این برداشت غالب وجود دارد که لندن دهه‌ها است در مورد اسکاتلند سوءمدیریت به خرج داده است؛ اما در عین حال هرگونه استقلالی از سوی اسکاتلند را رد کرده و برتداوم اتحاد بریتانیا تاکید می‌کند.
ملی‌گرایان اسکاتلندی به رهبری سالموند معتقدند که یک اسکاتلند مستقل، ثروتمندتر و آزادتر بوده و روابط بهتری با بریتانیا خواهد داشت. این در حالی است که طرفداران اتحاد می‌گویند شکاف در اتحاد یک ابهام سیاسی، اقتصادی و امنیتی را برای اسکاتلند به ارمغان خواهد آورد. کاخ سفید در یکی از آخرین واکنش‌های خود خواستار «اتحاد» بریتانیا شده و افزوده است: «امیدواریم بریتانیا همچنان محکم و استوار باشد و شاهد باشیم که این کشور همچنان متحد خواهد ماند.»
کمپین تهمت‌پراکنی
با توجه به اینکه امروز پنج‌شنبه سرنوشت اسکاتلند مشخص خواهد شد؛ اما دیروز و با نزدیک شدن به روز سرنوشت درگیری‌ها و جدال‌های لفظی در مورد «ماندن» یا «رفتن» اسکاتلند به اوج خود رسید. «اِد میلیبند» رهبر حزب کارگر در سفری به ادینبورو با تحقیر و تهمت‌هایی مواجه شد و با توجه به اینکه به ترور تهدید شد مجبور شد، سفر خود را ناتمام بگذارد. گزارش گاردین و ایندیپندنت حاکی است که طرفداران استقلال، میلیبند را «دروغگو» و «قاتل سریالی» نامیدند. میلیبند در واکنش به تحریکات طرفداران استقلال گفت: «این جنبه سیاهی از عملکرد طرفداران استقلال است.» این در حالی است جیم مورفی و گوردون براون هم با رفتاری مشابه از ادینبورو بیرون رانده شدند.
ملی‌گرایانِ طرفدار استقلال متهم شده‌اند که «کمپین دروغ» بر سر خدمات بهداشتی به راه انداخته‌اند. ادعاها و تهمت‌های مدافعان و مخالفان استقلال در حالی به اوج می‌رسد که الکس سالموند مصرانه از مردم می‌خواست تا روز جمعه را به روز بیداری تبدیل کنند تا «وقتی بیدار می‌شوند، اولین روز در یک کشور بهتر و آزادتر» را تجربه کنند. از سوی دیگر مخالفان با وجود تهدید تروری که نثار میلیبند کردند؛ او را «دروغگویی خائن» قلمداد کردند. اختلاف از آنجا آغاز شد که برخی اسناد درز شده نشان می‌داد که خدمات بهداشتی در اسکاتلند در سال‌های ۲۰۱۶ - ۲۰۱۵ با کمبود بودجه‌ای حدود ۴۵۰ میلیون پوند مواجه خواهد بود. مدافعان استقلال اسکاتلند صریحا می‌گویند پس از همه‌پرسی احتمالا کاهش‌های بیشتر و صرفه‌جویی‌های بیشتری در راه خواهد بود؛ اما الکس سالموند این کاهش‌ها را «کاملا نادرست» نامیده است.
تحلیلگران چه می‌گویند؟
روزنامه ایندیپندنت از تعدادی از کارشناسان خواسته تا نظرات خود را در مورد پیامدهای استقلال و چالش‌های آن بر «قانون اساسی»، «روابط خارجی»، «اقتصاد»، «دفاع» و «بریتانیایی بودن» را شرح دهند. «پیتر ریدل» مدیر «The Institute forGovernment» می‌گوید» استقلال اسکاتلند ترتیبات بی‌ثبات‌کننده‌ای را به شکل غیرقابل پیش‌بینی به‌دنبال خواهد داشت.
او می‌پرسد در صورت استقلال «آیا دیگر می‌توان سخنی از بریتانیا به میان آورد؟» او می‌گوید بریتانیا منهای اسکاتلند همچنان عضو اتحادیه اروپا، ناتو و شورای امنیت خواهد بود؛ اگرچه ممکن است نامش تغییر کند. وی در ادامه می‌افزاید مشکل این است که نمی‌توان تمام ۵۹ نماینده اسکاتلند را از پارلمان اخراج کرد مگر اینکه قانونی در پارلمان تصویب شود؛ اما کمیته قانون اساسی مجلس اعیان اوایل امسال تصمیم گرفت که نمایندگان اسکاتلند در صورت استقلال هم تا سال ۲۰۱۶ عضو پارلمان باشند. ریدل می‌افزاید مشکل اساسی در بلندمدت این است که سایر مناطق مثل ولز، ایرلند شمالی و انگلیس هم ممکن است درخواست‌هایی برای استقلال داشته باشند. در آن صورت چالش‌هایی برای بریتانیا پدید خواهد آمد.
«کریستوفر مِیر» سفیر سابق بریتانیا در ایالات متحده می‌گوید: استقلال اسکاتلند بر جایگاه بریتانیا در جهان تاثیر خواهد گذاشت. او می‌افزاید: «همه‌پرسی بله به استقلال» تبلیغ خوبی برای دموکراسی ماست و نشان می‌دهد آنچه بر زبان می‌آوریم به آن عمل می‌کنیم. او استقلال اسکاتلند را «قدرت‌نرم» فرهنگ بریتانیایی و ارزش‌های این کشور می‌داند. او می‌افزاید: پس از فرو نشستن گرد و غبارها، چند واقعیت عیان خواهد شد. سفیر اسبق بریتانیا می‌نویسد حتی بدون اسکاتلند که ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی بریتانیا را تشکیل می‌دهد، ما همچنان در زمره ۱۰ قدرت برتر اقتصادی در جهان خواهیم بود و همچنان یکی از بیشترین بودجه‌های دفاعی را خواهیم داشت. او بزرگ‌ترین چالش را اصرار سالموند بر تعطیلی پایگاه زیردریایی هسته‌ای در فاسلان می‌داند که تغییر آن اگرچه پرهزینه، اما شدنی است. او ضمن تهدید اسکاتلندی‌ها می‌افزاید: شبکه جهانی رسالت‌های دیپلماتیک‌مان دیگر مسوول منافع اسکاتلند نخواهد بود.
دفاتر اسکاتلند در ماموریت‌های آن‌سوی دریاهای ما بسته خواهد شد و کنسولگری‌های ما دیگر خدماتی به مسافران و سیاحان اسکاتلندی ارائه نخواهد داد و این باعث تحرک بیشتر دیپلماسی بریتانیا خواهد شد. کریستوفرمیر در ادامه با اشاره به عضویت اسکاتلند در اتحادیه اروپا می‌نویسد:«پذیرش این کشور در اتحادیه نیازمند اجماع آرا است. حال اگر کشورهای اسپانیا، بلژیک یا آلمان از اسکاتلند استقبال کنند باز ما دست برتر خواهیم داشت؛ چراکه در این صورت آنها باید در برابر جنبش استقلال خواهی کاتالان‌ها، باسک‌ها، فلمیش‌ها و باواریایی سر تسلیم فرود آورند.»
سایر کارشناسان بریتانیایی هم در زمینه اقتصادی، دفاعی و ... معتقدند که در هر صورت، این اسکاتلند است که در بسیاری از زمینه‌ها به برادر بزرگ خود اتکا خواهد داشت. آنها معتقدند که بریتانیا کشوری جا افتاده است و جایگاه خود را در جهان یافته؛ اما دولت کوچک، تازه‌تاسیس و نوظهور اسکاتلند در ابتدای راه است و نه تنها باید با چالش‌های داخلی (خدمات درمانی، اقتصادی، مالیات، رفاه اجتماعی و ...) بلکه با چالش‌های خارجی (دفاعی، امنیتی، سیاست خارجی، رابطه با همسایگان و ...) هم دست و پنجه نرم کند. به گزارش گاردین، نسر تام هانتر، کارآفرین و فعال اقتصادی اسکاتلندی سیاست‌های سالموند در مورد پول اسکاتلند را بسیار سیال می‌داند و می‌گوید در صورت استقلال معلوم نیست پول ما اعتبار داشته باشد. او می‌افزاید هر گزینه دیگری بسیار پرهزینه و خطرناک بوده و ابهام خواهد داشت. باید دید امروز آرای «خاکستری» سرنوشت اسکاتلند را مشخص خواهد کرد یا نه؟
صفحه ی 29 ( باشگاه اقتصاددانان ) را بخوانید.
ارسال نظر