چکمهها روی زمین
دیوید ایگناتیوس مترجم: کسرا اصفهانی در سیاست خارجی گاهی به شدت محتاطانه پرزیدنت اوباما، میتوانید ببینید که او میکوشد به چیزی پاسخ دهد که شاید سختترین سوال دوران ریاستجمهوری او باشد: چگونه ایالات متحده طرح قدرتی در جهانی بینظم را بریزد بدون آنکه اشتباهاتی را که در عراق و افغانستان مرتکب شد انجام ندهد؟ اوباما- که رویکرد مشورتی او اغلب شبیه است به یک قاضی دادگاه عالی تا یک سیاستمدار- چارچوبی مفهومی را برای مبارزه با تروریسم و بیثباتی مطرح کرده است. این روی کاغذ خوب است. اما مشکل این است که او هنوز این چارچوب را بهطور موفقیتآمیزی در تعامل با چالشهایی که در زیر چشم خود میبیند بهکار نبسته است: جنگهای داخلی در لیبی، یمن و سوریه و ظهور داعش در عراق. اوباما در مورد آنچه نمیخواهد انجام دهد تاکید دارد. او میخواهد از تماس «چکمهها بر روی زمین» از سوی نیروهای آمریکایی جلوگیری کند؛ او میخواهد از اقدامات یکجانبهای که ایالات متحده را منزوی میسازد پرهیز کند؛ او مشارکت آرامی را ترجیح میدهد که حامی آمریکا و متحدانش باشد. او مایل به استفاده از آن چیزی است که منجر به کشتار هدفمند شده است. اوباما به جای مداخله قابل توجه ارتش ایالات متحده به دنبال شبکهای مشارکتی است که از مراکش تا جنوب آسیا امتداد دارد. ایالات متحده آموزش و حمایتهای دیگر را برای سرویسهای امنیتی و نظامی کشورهای سراسر این کمربند ارائه میکند. جایی یک حکومت تضعیفشده و تروریسم به جای آن برقرار شده (مثل آنچه در بخشهایی از عراق و سوریه وجود دارد)؛ ایالات متحده آمریکا شکاف را با استفاده از هواپیماهای تجسسی، هواپیماهای بدون سرنشین مسلح و نیروهای عملیات ویژه پر میکند.
این استراتژی است که در آن اوباما-بهرغم خلق و خوی قانونی خود- نقشی را بازی میکند که من آن را «فرماندهی پنهانی کل» نامیدهام. او به دو ابزار قدرت ملی که بیشتر به آنها اعتماد دارد متکی است: یکی، سیا و هواپیماهای بدون سرنشین مسلح و «فعالیتهای ویژه» که زیر نظارت «جان برنان»، یکی از نزدیکترین دستیارانش قرار دارد و دوم، «شبکه SOF جهانی» فرماندهی ویژه عملیات که از سوی دریاسالار «ویلیام مک راون» - معمار حمله به بن لادن و شاید مشاور نظامی مورد علاقه اوباما- مطرح شد و توسعه یافت. این چارچوب دارای حفرهها و ضعفهای مفهومی آشکاری است: فرض بر این است که کشورهایی مانند لیبی و یمن را میتوان در کنار هم قرار داد و پس از تجربیاتی سخت به متحدانی کارآمد تبدیلشان کرد.
این چارچوب وضعیت شراکت را به کشورهایی مانند مصر و ترکیه هم میگسترد که با وجود تاریخ طولانی دوستی با ایالات متحده اما به شدت در حال تبدیل شدن و نزدیک شدن به دیکتاتوری خودکامه هستند.
اوباما استراتژی مبارزه با تروریسم خود را در دو سخنرانی مهم قرار داده است: یکی در مه۲۰۱۳ در دانشگاه دفاع ملی و دیگری در مه۲۰۱۴ در وست پوینت. توضیحات بیشتر از سوی «بن رودز» - سخنرانینویس و معاون مشاور امنیت ملی اوباما- ارائه شد. این «معماری ضدتروریسم»- چنانکه رودز چنین مینامدش- در اصل خوب است اما انجام و اجرای آن کار سخت است. فقط به سوریه نگاه کنید: ایالات متحده از نیمه ۲۰۱۲ بهدنبال حمایت پنهانی از شورشیان سوریه بوده است؛ از سال ۲۰۱۳ برنامههای آموزشی واقعی تحت هدایت سیا داشته که تاثیر اندکی داشت؛ بهصورت جدی از سپتامبر گذشته بهدنبال هماهنگی با شرکای منطقهای بود که این هم یک بار دیگر تاثیر اندکی داشت. در عین حال، یکی از وابستگان القاعده (داعش) به دشمنی مهلک تبدیل شده که کنترل یکسوم عراق و بخشی از سوریه را به دست گرفته است.
شرکای آینده ایالات متحده نسبت به نقشی که اوباما رویای آن را دارد محتاط به نظر میرسند. اردن نگران واکنش برنامههای مخفی سیا برای سوریه است. در میان کشورهای دیگری که گرد عراق و سوریه حلقه زدهاند، شما کشورهای متفاوتی را میبینید. این همچون تلاش برای ساخت یک قلعه با بتونه به نظر میرسد. این اقدام مهم حتی برای رئیسجمهوری که به لحاظ سیاسی در داخل و خارج قوی است، دشوار خواهد بود. برای اوباما ممکن است غیر ممکن به نظر برسد. بهترین نمونه بسیج، مشابه آنچه اوباما در همکاریهای ضدتروریستی خود تصورش را میکند، همانا اقدامات مخفیانه جهانی از سوی رئیسجمهور رونالد ریگان در برابر اتحاد جماهیر شوروی بود. تحت ریاست «ویلیام کیسی» مدیر سیا، ایالات متحده در نیکاراگوئه، آنگولا، کامبوج و لهستان (البته افغانستان را ذکر نکردم) عملیاتهایی ترتیب داد. اما حتی ریگان و کیسی هم مردد بودند (و در نهایت، عقب نشینی کردند) وقتی آنها با چندصد تروریست منظم در لبنان دست به تقابل زدند. اوباما در ایجاد یک شبکه جهانی نیروهای عملیات ویژه و سرویسهای اطلاعاتی تعبیر و نگاه درستی دارد که میتواند با زیرشاخه شدن ترسناک القاعده به شاخههای جدید و سمیتر مبارزه کند. اما کسی در کاخ سفید باید هر روز این سیاست را به پیش ببرد و مطمئن شود که این اتفاق به راستی روی زمین و در سوریه و عراق و دیگر مکانهای بالقوه فاقد حکومت روی نقشه جدید اوباما رخ میدهد.
واشنگتن پست
ارسال نظر