سید عباس عاملی - سران کشورهای عضو اتحادیه همکاری اقتصادی آسیا و پاسیفیک (APEC) هفته‌ آینده در استرالیا دیدار خواهند کرد. سران ۲۱ کشور دنیا از روز یکشنبه به مدت یک هفته در سیدنی جمع خواهند شد تا در مورد مسائل مهم منطقه‌ای و جهانی دیدار و گفت‌و‌گو کنند. نشست سالانه سران اپک همواره از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است. آمریکا، ژاپن و چین که به عنوان بزرگترین اقتصادهای دنیا شناخته می‌شوند هر سه در این گروه عضویت دارند. این گروه همچنین ۷۰‌درصد تولید اقتصادی دنیا را به خود اختصاص داده و نیمی ‌از تجارت جهانی توسط این ۲۱ کشور صورت می‌گیرد. به همین دلیل توافقات کشورهای عضو اتحادیه همکاری اقتصادی آسیا و پاسیفیک همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.

در حالی که گمانه‌زنی‌ها در مورد مسائل مورد بحث در اجلاس هفته آینده به اوج خود رسیده است، به نظر می‌رسد طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری آسیا و پاسیفیک بیشترین توجه را به خود جلب کند. اگرچه در حال حاضر اجرایی شدن چنین طرحی هدفی بلندپروازانه به نظر می‌رسد، انتظار می‌رود سران کشورهای آسیا و پاسیفیک بر برنامه ‌ایجاد یک منطقه آزاد تجاری که از چین تا شیلی کشیده می‌شود مهر تایید مقدماتی بزنند.

پیش‌نویس این طرح که در مراحل اولیه قرار دارد در روزهای آخر برگزاری اجلاس به سران کشورهای آسیا و پاسیفیک ارائه خواهد شد. در این پیش‌نویس پیشنهاد شده است که پژوهش‌های آماده‌سازی برای چگونگی تبدیل این دیدگاه به واقعیت آغاز شوند.

آمریکا که از بزرگترین مشوقان اجرایی شدن این طرح است عقیده دارد ایجاد منطقه آزاد تجاری آسیا و پاسیفیک نه تنها به شکوفایی کل منطقه می‌انجامد، بلکه به نزدیک‌تر شدن کشورهای عضو نیز کمک می‌کند. در همین حال برخی تحلیلگران بر این عقیده‌اند که‌این طرح به عنوان یک جایگزین در صورت سقوط کامل مذاکرات تجارت جهانی دوحه که به منظور کاهش سیاست‌های حمایت‌گرایانه آغاز شده بود منظور شده است.

پیش‌بینی می‌شود سران کشورهای APEC همچنین از اجلاس هفته‌ آینده جهت تلاش برای نجات مذاکرات دوحه استفاده کنند. آخرین نشست مذاکرات دوحه دو ماه پیش در شهر پوتسدام آلمان به دنبال عدم موافقت بر سر یارانه‌های کشاورزی و بالا گرفتن مناقشات میان آمریکا، اتحادیه اروپا، هند و برزیل با شکست مواجه شد.

جان‌هاوارد، نخست وزیر استرالیا و میزبان اجلاس کشورهای عضو همکاری اقتصادی آسیا و پاسیفیک در سخنان اخیر خود در حالی یادآور اهمیت موفقیت مذاکرات دوحه شد که به نظر اکثر کارشناسان این مذاکرات در معرض سقوط کامل قرار دارند.

وی اظهار داشت: «ما خواهان از سرگیری تعهد کشورها برای کامل کردن مذاکرات دوحه هستیم. دوحه آخرین و بهترین فرصتی است که ما برای کاهش موانع تجاری در سراسر دنیا و رهاسازی مردم جهان از فقر در اختیار داریم.»

جان‌هاوارد همچنین در اظهارات خود از سران APEC خواستار شد به طور جدی طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری آسیا و پاسیفیک را در نظر بگیرند.‌ هاوارد این طرح را «زنده» توصیف کرد و گفت اهمیت آن با توجه به شرایط نامناسب مذاکرات دوحه بیش از پیش است. محققان این طرح همچنین در پیش‌نویس طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری آسیا و پاسیفیک عنوان کرده‌اند این طرح کمک بسزایی به همگرایی اقتصادی در منطقه آسیا و پاسیفیک خواهد کرد، ولی عواقب اجرای چنین طرحی هنوز به طور کامل شناخته شده نیستند. مسوولان مربوطه می‌گویند گروه همکاری اقتصادی آسیا و پاسیفیک باید قراردادهای تجارت آزاد موجود را به دقت بررسی کند تا بتواند بهترین ایده‌ها را گلچین کند و در طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری آسیا و پاسیفیک به اجرا بگذارد.

در حالی که جان ‌هاوارد در اظهارات خود همچنین مساله تغییرات جوی را از مسائل اصلی گفت‌و‌گوی سران APEC بر شمرد و تدوین طرحی جامع و جهانی برای مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای را ضروری دانست، کیتینگ، نخست وزیر سابق استرالیا در سخنانی عنوان کرد اجلاس اپک باید وقت اصلی خود را وقف مسائل نظامی ‌آسیای شمالی کند. کیتینگ که از معماران اصلی اجلاس اپک به حساب می‌آید و از نفوذ قابل توجهی برخوردار است گفت جان‌هاوارد باید به جای پرداختن به مساله تغییرات جوی و خطرات احتمالی برای محیط‌زیست به حل تنش‌های نظامی‌ در آسیای شمالی بپردازد.