دومین نشست مشترک همسایگان عراق و قدرت‌های بزرگ

طرح ایران برای حل مشکلات عراق. با حضور وزرای خارجه همسایگان عراق و اعضای دائم شورای امنیت

دومین کنفرانس همسایگان عراق برگزار شد

گروه بین‌الملل- دومین کنفرانس برقراری ثبات و امنیت در عراق در استانبول ترکیه برگزار شد. این دومین نشست در این خصوص پس از نشست امنیتی کمک به عراق در شرم‌الشیخ مصر است. در این کنفرانس وزرای خارجه شش کشور همسایه عراق به علاوه وزرای خارجه اعضای دائم شورای امنیت و همچنین ژاپن و کانادا حضور دارند. مقام‌هایی از سازمان ملل، اتحادیه عرب و همچنین سازمان کنفرانس اسلامی نیز در این دیدارها حضور داشتند. این نشست قصد دارد راهی برای بازگرداندن ثبات و امنیت به عراق پیدا کند. این اجلاس در حالی انجام می‌شود که به تازگی نیروهای آمریکایی امنیت کربلا را به دولت عراق سپرده‌اند.

عراق در این اجلاس با اشاره به کاهش خشونت‌ها در چند ماه اخیر آن را گامی بلند برای ایجاد امنیت پایدار توصیف کرده و خواستار یاری همسایگان برای تداوم این کاهش خشونت شد. همچنین عراق کمبود اشتغال و اقتصاد شکننده را عامل اصلی توسعه و تداوم خشونت‌ها عنوان کرد. اجلاس استانبول در حالی در میان تدابیر شدید امنیتی برگزار ‌شد که نگاه رسانه‌ای جهان به مواضع کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا و منوچهر متکی وزیر امور خارجه ایران است. با این وجود تحلیلگران عقیده دارند که نشست استانبول تحت‌الشعاع مساله درگیری ترکیه با کردها در شمال عراق قرار خواهد گرفت.

کنفرانس دیروز با مراسم صبحانه آغاز شد. طرف‌های شرکت‌کننده در این کنفرانس هنگام صرف صبحانه به بررسی تحولات عراق و همچنین درگیری‌های مرزی ترکیه با شمال عراق پرداختند. یک مقام مسوول به خبرگزاری ایرنا در استانبول گفت: در حین صرف صبحانه وزرای خارجه همسایگان عراق بر ضرورت خروج اشغالگران از عراق تاکید کردند.

رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه نخستین سخنران افتتاحیه اجلاس بود. اردوغان در سخنرانی خود خواستار اقدامات فوری علیه گروه‌هایی شد که از خاک عراق به عنوان پایگاهی برای مبارزه علیه همسایه‌های عراق استفاده می‌کنند. وی گفت: این حقیقت که سازمان‌های تروریستی در نقاط معینی از خاک عراق مستقر شده‌اند تا به کشورهای همسایه حمله کنند مستلزم اقدامات فوری و جدی است. وی افزود: برای عراق و همسایگانش این مساله مهم است که عراق امنیت داخلی داشته باشد و ثبات خود را حفظ کند. همسایگان عراق باید به پایان یافتن خونریزی‌های روزانه در این کشور و خلاص شدن از فعالیت‌های تروریستی و ایجاد فضای سیاسی پایدار در این کشور کمک کنند.

نخست‌وزیر ترکیه در پایان تاکید کرد: هدف نهایی ما عراقی است که روابط خوبی با همسایگانش دارد و اجازه نمی‌دهد خطرات و تهدیدها از خاک این کشور علیه همسایگانش به وجود آید. هیچ کس احساس امنیت نخواهد کرد مگر آنکه همه احساس امنیت کنند.

نوری‌المالکی نخست‌وزیر عراق دیگر سخنران مراسم افتتاح اجلاس همسایگان عراق در استانبول بود. نخست‌وزیر عراق در سخنرانی خود گفت: عراق اقدامات عاجلی را علیه کردهایی که در شمال این کشور مستقر شده‌اند انجام خواهد داد. عراق نباید به پایگاهی برای حمله به همسایگانش تبدیل شود. ما با کمک همسایگانش برای به شکست کشاندن این اقدامات تلاش خواهیم کرد.

پس از سخنان افتتاحیه درهای محل اجلاس به روی خبرنگاران بسته شد و مذاکرات حساس وزرای خارجه پشت درهای بسته پیگیری شد. پیش‌بینی می‌شود که اگرچه این اجلاس به شدت تحت‌الشعاع بحران شمال عراق قرار گرفته است اما بیانیه‌ای که در پایان صادر خواهد شد چندان به این مساله تاکید نکند.

بندهایی همچون مبارزه مشترک با فعالیت‌های تروریستی، ممانعت از تردد تروریست‌ها از مرزهای مشترک و راهکارهای افزایش همکاری‌های امنیتی بین عراق و همسایگانش بیشتر موردتوجه قرار گیرد.

اتفاقی که دولت عراق چندان خرسند نیست.

محمدرضا باقری معاون عربی آفریقایی وزارت خارجه ایران در پایان اولین روز اجلاس همسایگان عراق در استانبول در جمع خبرنگاران گفت: در اجلاس عصر جمعه که در سطح کارشناسان برگزار شد. مسائل مربوط به چگونگی از میان بردن مشکلات دولت و مردم عراق مورد بررسی قرار گرفت. وی با اشاره به اینکه ایران همواره بر تسریع در پایان دادن به بحران عراق تاکید کرده است گفت: ایران طرح خود را راجع به عملیاتی کردن کمک به مردم عراق ارائه و پیشنهاد‌هایی مطرح کرده است. این پیشنهاد مورد استقبال قرار گرفته و ادبیات برخی از بندها با توجه به نظر ایران تغییر کرده است. وی در مورد چهارچوب کلی این طرح گفت: این طرح بیان می‌کند که چگونه باید به طور عملی به مردم عراق کمک کرد و از شعارها، تظاهرها و گفتن و نکردن‌ها پرهیز کرد. در همین حال عمده مذاکرات پیش از اجلاس امنیتی عراق حول محور درگیری‌های ترکیه با شورشیان کرد در خاک عراق دور می‌زد.

به عقیده کارشناسان این نیز بخشی از مساله امنیت و ثبات در عراق است چرا که در صورت رویارویی نظامی ترکیه با شورشیان در خاک عراق، این بخش نیز که به نسبت مناطق دیگر آرام‌تر است دستخوش بحران و بی‌نظمی خواهد شد.

در همین حال فرانک والتراشتاین مایر وزیر خارجه آلمان که به استانبول سفر کرده است پیش از اجلاس در جمع خبرنگاران گفت: ما از ترکیه می‌خواهیم که از حمله نظامی به شمال عراق خودداری کند. ما باید همه اقدامات ضروری را برای حفظ ثبات و پایداری در شمال عراق انجام دهیم. وی افزود: حمله ترکیه به هر دلیلی به شمال عراق به بی‌ثباتی بیشتر منطقه منجر می‌شود.

به عقیده تحلیلگران دولت ترکیه اکنون در یک دوراهی قرار گرفته است. از یکسو با تبلیغات فراوان احساسات ضد پ‌کا‌کا را در میان مردم و دولتمردان برانگیخته به‌گونه‌ای که میلیون‌ها نفر از مردم اکنون خواهان حمله نظامی به مواضع شورشیان کرد هستند. از سوی دیگر ترکیه بیم آن دارد که با حمله به شمال عراق وارد یک جنگ بلندمدت و فرسایشی شود که می‌تواند تمام دستاوردهای مثبت سیاسی و اقتصادی حزب عدالت و توسعه در چند سال گذشته را نابود کند. در همین حال در حاشیه کنفرانس امنیتی عراق در استانبول کاندولیزا رایس با علی‌باباجان وزیرخارجه ترکیه دیدار کرد و به ترکیه قول همکاری درخصوص حل و فصل این بحران را داد.

رایس در کنفرانس خبری مشترک با همتای ترکیه‌ای خود گفت: حزب کارگران کردستان دشمن هم ترکیه، هم عراق و هم آمریکا محسوب می‌شود، اما ترکیه باید صبر پیشه کند و از فکر عملیات نظامی زمینی علیه منطقه شمال عراق بیرون بیاید تا امنیت این منطقه از دست نرود. وی افزود: از عراق و ترکیه می‌خواهیم تا در این خصوص با یکدیگر همکاری کنند.

در همین حال نوری المالکی نخست‌وزیر عراق روابط دو کشور ترکیه و عراق را همجنان خوب توصیف کرد.

نوری المالکی در گفت‌وگو با العربیه تاکید کرد: روابط عراق و ترکیه با‌وجود تهدید‌های حمله آنکارا علیه شورشیان کرد، بحرانی نیست.

نوری المالکی، نخست‌وزیر عراق در گفت‌وگو با این شبکه تلویزیونی اظهار داشت: به رغم تهدیدهای آنکارا مبنی بر حمله علیه مواضع حزب کارگران کرد ترکیه در شمال عراق روابط بین ترکیه و عراق روابطی محکم و خوب است و هیچ‌گونه تنشی بین دو طرف وجود ندارد.

وی افزود: دولت ترکیه به دلیل فعالیت‌های حزب پ‌کا‌کا در شرایط سخت و دشواری قرار گرفته است و طبیعتا حق دارد که خواهان پایان فعالیت‌های این حزب باشد.

مالکی عنوان داشت: رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه به من تاکید کرده که خواهان حفظ عراق و روند دموکراتیک آن است و از دولت عراق نیز حمایت می‌کند و موضع‌گیری‌هایش علیه این حزب هرگز ارتباطی به دولت عراق ندارد.

وی همچنین ابراز امیدواری کرد که نشست همسایگان عراق در استانبول به نتایجی موفقیت‌آمیز دست یابد.