مونا مشهدی رجبی

کاهش قیمت منابع انرژی در دنیا از نیمه دوم سال قبل آغاز شد، ولی قیمت این منبع انرژی در ماه‌های اول سال جاری به کمترین سطح خود طی ۳ سال اخیر رسید‌. کاهش قیمت نفت سبب شد تا تولید کنندگان جهانی با تنزل سطح درآمد خود روبه‌رو شوند و سرمایه موجود برای توسعه زیر ساخت‌های صنعتی کمترشود‌. کارشناسان اقتصادی و بازاری پیش‌بینی می‌کنند تا انتهای سال ۲۰۰۹ میلادی قیمت نفت و گاز طبیعی در دنیا همچنان پایین باقی و انتظار رشد قیمت و بازگشت به سطحی که در اوایل سال ۲۰۰۸ میلادی داشت بسیار غیر محتمل است‌. آنها متوسط قیمت نفت در سال ۲۰۰۹ میلادی را برابر با ۵۵‌دلار پیش‌بینی می‌کنند در حالی که در سال قبل میلادی متوسط قیمت هر بشکه نفت در سال برابر با ۵۷/۹۹‌دلار آمریکا بود‌. گاز طبیعی نیز در سال جاری با کاهش قیمت مواجه می‌شود که یکی از دلایل آن تنزل سطح تقاضا و رشد ظرفیت تولیدی ذکر شده است.

گفته می‌شود در صورت تحقق این پیش‌بینی‌ها درآمد کشورهای عضو سازمان اوپک در سال ۲۰۰۹ میلادی ۵۲‌درصد کمتر از سال قبل خواهد بود و به کمتر از ۵۰۰‌میلیارد‌دلار می‌رسد‌. اقتصاددانان تحقق این پیش‌بینی را عاملی برای تضعیف اقتصاد کشورهای نفت خیز اوپک می‌دانند.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا در ماه مه‌ سال ۲۰۰۹ میلادی برآورد خود را در مورد تولید گاز طبیعی تغییر داد. طبق این گزارش در سال ۲۰۰۹ میلادی مصرف گاز طبیعی در آمریکا ۹/۱‌درصد کمتر از سال قبل خواهد بود که دلیل آن کاهش فعالیت‌های صنعتی و تولیدی در دنیا است‌. در سال جاری میلادی تقاضای گاز طبیعی در کشور چین ۶‌درصد و در کشورهای اروپایی ۳/۲‌درصد نسبت به سال قبل از آن کمتر خواهد شد. کاهش مصرف گاز طبیعی در کشورهای آسیایی و اروپایی نیز پیامد بحران اقتصادی دنیا است که عامل تنزل سطح تولید و فعالیت‌های صنعتی در این کشورها شده است. چین یکی از کشورهایی است که تاثیر بسزایی در اغلب بازارهای جهانی دارد.

کاهش سطح تقاضای گاز طبیعی در این کشور به دلیل کاهش حجم تولید یکی از بحث بر انگیزترین مسائل مطرح شده در اقتصاد دنیا بود. کاهش سطح تقاضا در دنیا در کنار افزایش ظرفیت‌های تولیدی در جهان موجب می‌شود تا قیمت گاز طبیعی در بازارهای جهانی تنزل یابد. در سال ۲۰۰۹ میلادی متوسط قیمت گاز طبیعی در دنیا ۲۰‌درصد کاهش می‌یابد و این روند تا انتهای نیمه اول سال ۲۰۱۰ میلادی ادامه خواهد داشت‌.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا در این مورد نوشت: «رشد فعالیت‌های اکتشافی و استخراجی و انتشار اخباری در مورد افزایش ظرفیت‌های تولیدی در دنیا موجب شد تا بازار اندکی آرام شود‌. هم اکنون این اطمینان در دنیا وجود دارد که ذخایر نفتی و توان تولید در جهان به اندازه‌ای است که بتواند پاسخگوی نیازهای جهانی باشد، بنابراین این اطمینان بازار خود باعث کاهش فشار قیمتی شد‌. از طرف دیگر بیشتر بودن نرخ کاهش تقاضا نسبت به تولید در نیمه دوم سال قبل و نیمه اول سال جاری میلادی خود عاملی دیگر برای کاهش قیمت گاز طبیعی شد. انتظار می‌رود قیمت گاز طبیعی تا انتهای سال جاری میلادی ۲۰‌درصد کمتر از سال قبل باشد و در سال ۲۰۱۰ میلادی قیمت این منبع انرژی با اندکی افزایش نسبت به سال جاری میلادی ۱۲‌درصد کمتر از متوسط قیمت سال ۲۰۰۸ میلادی باشد‌.»

مرکز مطالعات اقتصادی آمریکا پیش‌بینی می‌کند در سال ۲۰۰۹ میلادی ظرفیت تولید انرژ‌ی در دنیا ۱/۱‌درصد رشد کند. البته رشد تولید بستگی به شرایط بازار و قیمت این فرآورده‌های ارزشمند دارد ولی با توجه به حجم کلان سرمایه‌گذاری شده تا انتهای سال ۲۰۰۹ میلادی ظرفیت و توان تولیدی ۱/۱‌درصد بیشتر از سال قبل خواهد بود.

مجله نفت و گاز در شماره اخیر خود نوشت: «در سال ۲۰۱۰ میلادی حجم ذخایر نفتی تایید شده در دنیا به ۳۴/۱‌هزار‌میلیارد بشکه می‌رسد که نسبت به سال ۲۰۰۸ میلادی ۵/۱۰‌میلیارد بشکه افزایش خواهد یافت‌. انتظار می‌رود حجم ذخایر تایید شده گاز طبیعی در سال ۲۰۱۰ میلادی از مرز ۶۲۵۴‌هزار‌میلیارد فوت مکعب بگذرد‌. در این سال حجم ذخایر تایید شده گاز طبیعی در دنیا ۶۷/۶۸‌هزار‌میلیارد فوت مکعب بیشتر از سال ۲۰۰۸ میلادی خواهد بود‌.