رئیسجمهور اوکراین نسخه بهروز شدهای از طرح ۲۰ مادهای ترامپ را برای پایان جنگ مطرح کرد
رونمایی زلنسکی از طرح جدید صلح
با این حال به گزارش نیویورکتایمز، این طرح پیشنهادی همچنان از شکافهای عمیق میان اوکراین و روسیه حکایت دارد. پیشنهاد منطقه غیرنظامی زلنسکی با یک شرط اساسی همراه بود: روسیه نیز باید نیروهای خود را از وسعتی معادل در دونتسک عقب بکشد. تاکنون کرملین نشانهای مبنی بر پذیرش چیزی کمتر از کنترل کامل بر این منطقه بروز نداده است. این پیشنهاد بخشی از یک طرح صلح بازبینیشده ۲۰مادهای است که طی هفتههای اخیر توسط اوکراین و ایالات متحده تدوین شده و زلنسکی روز سهشنبه در کییف از آن رونمایی کرد. این نقشه راه، طیف وسیعی از موضوعات را پوشش میدهد؛ از ترتیبات احتمالی ارضی و تضمینهای امنیتی مورد نظر کییف برای جلوگیری از تجاوزات آینده روسیه گرفته تا برنامههایی برای بازسازی این کشور جنگزده.
زلنسکی این طرح را بهترین تلاش اوکراین برای پایان دادن به جنگ توصیف کرد و گفت اکنون نوبت روسیه است که تصمیم بگیرد چگونه پاسخ دهد. او افزود که پیشنویس جدید توسط ایالات متحده به روسیه ارائه شده است. در همین راستا، کاخ کرملین اعلام کرد که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در جریان آخرین تحولات مذاکرات قرار گرفته است. به گزارش نیویورک تایمز، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، دیروز چهارشنبه اظهار کرد: «ما قصد داریم موضع آینده خود را تدوین کنیم و بهزودی تماسهایمان را از سر بگیریم.» رئیسجمهور اوکراین اظهار کرد که بندهای مختلف این طرح «تا حد زیادی منعکسکننده موضع مشترک اوکراین و آمریکاست».
اما کییف و واشنگتن بر سر دو نقطه اختلاف به توافق نرسیدند: سرنوشت اراضی تحت کنترل اوکراین در دونتسک و کنترل یک نیروگاه بزرگ هستهای که در حال حاضر در اشغال روسیه است. در مورد دوم، کییف بهعنوان نوعی مصالحه، پیشنهاد مدیریت مشترک نیروگاه با ایالات متحده را مطرح کرد. با این وجود، امتیازات پیشنهادی کییف، حتی اگر کاملا توسط ایالات متحده پذیرفته شود، ممکن است توسط مسکو رد شود. کرملین اصرار دارد که هدف اصلیاش تسلط کامل نظامی بر دونتسک است – چه از طریق میدان نبرد و چه پشت میز مذاکره – و هرگونه ایده بازگرداندن نیروگاه هستهای به کنترل اوکراین را رد کرده است.
با این حال، زلنسکی ابراز خوشبینی محتاطانهای کرد که مسکو از ترس خشمگین کردن ترامپ، پیشنهاد جدید را علنا رد نکند. او افزود که اگر چنین کنند، کرملین باید با عواقب جدی روبهرو شود. زلنسکی به خبرنگاران گفت: «آنها نمیتوانند به رئیسجمهور ترامپ بگویند: ببینید، ما مخالف حلوفصل مسالمتآمیز هستیم. اگر آنها سعی کنند در همه چیز کارشکنی کنند، آنگاه رئیسجمهور ترامپ مجبور خواهد شد ما را به شدت مسلح کند و تمام تحریمهای ممکن را علیه آنها اعمال کند.» او درباره توافق احتمالی صلح گفت: «ما به نهایی کردن اسناد به طور قابلتوجهی نزدیک شدهایم.» رئیسجمهور اوکراین روز سهشنبه هنگام صحبت، از روی دستهای از اسناد که کلیات پیشنهاد را تشریح میکرد، به همراه ضمایم جداگانه در مورد تضمینهای امنیتی و بازسازی پس از جنگ اوکراین، متن را قرائت میکرد. چندین جمله در این پیشنهاد با رنگ قرمز برجسته شده بود که به گفته زلنسکی نشاندهنده بحثبرانگیزترین نقاط بود. اصلیترین نقطه اختلاف یعنی کنترل منطقه دونتسک در ماههای اخیر موضوع پیشنهادهای متعددی بوده است. روسیه ابتدا پیشنهاد داد سرزمینهایی را که در جای دیگر اوکراین تصرف کرده است، در ازای بخشهایی از دونتسک که هنوز تصرف نکرده، مبادله کند. اوکراین این پیشنهاد را رد و استدلال کرد که نمیتواند هیچ سرزمینی را که اشغال نشده است، واگذار کند.
پیشنویس جدید طرح صلح که زلنسکی از آن رونمایی کرد، میگوید اوکراین آماده است تا ایده منطقه غیرنظامی را با گسترش آن توسعه دهد؛ بهطوریکه نه تنها شامل مناطق تخلیهشده توسط نیروهای اوکراینی باشد، بلکه مناطق تحت کنترل روسیه را که مسکو باید نیروهایش را از آنها خارج کند نیز دربرگیرد. زلنسکی تاکید کرد که هرگونه عقبنشینی اوکراین باید با اقدامی متقابل از سوی روسیه همراه باشد؛ هرچند وسعت دقیق منطقه پیشنهادی هنوز نامشخص است. او گفت در دونتسک، منطقه غیرنظامی میتواند شامل «کراماتورسک» و «اسلوویانسک» باشد؛ دو شهر تحت کنترل اوکراین که آخرین کمربند دفاعی اصلی کییف در منطقه شرقی را تشکیل میدهند. یک منطقه حائل که توسط نیروهای بینالمللی اداره میشود، دو طرف را در داخل منطقه غیرنظامی از هم جدا خواهد کرد. مساله تمامیت ارضی شاید دشوارترین موضوع در یک توافق صلح باشد؛ زیرا با چندین عامل پیچیده گره خورده است. از نظر نظامی، اوکراین نمیتواند از مناطق به شدت مستحکم دونتسک که میتواند بهعنوان سکوی پرتابی برای حملات بعدی روسیه عمل کند، دست بکشد. همچنین نگرانیهای بشردوستانه مربوط به جابهجایی ساکنان نیز مطرح است. علاوه بر این، واگذاری کنترل بر بخشهایی از خاک اوکراین میتواند ضربهای جدی به روحیه ملی وارد کند.
به همین دلایل، زلنسکی گفت که ایجاد یک منطقه غیرنظامی باید از طریق یک همهپرسی به تایید اوکراینیها برسد. طرح پیشنهادی همچنین میگوید اوکراین در اسرع وقت پس از امضای توافق صلح، انتخابات برگزار خواهد کرد. زلنسکی مناطق غیرنظامی را به عنوان یک «منطقه آزاد اقتصادی» توصیف کرد. درحالیکه فرصتهای اقتصادی بالقوه این سرزمین جنگزده نامشخص باقی مانده است، این واژه پردازی ممکن است با هدف جلب نظر ترامپ با آن ذهنیت تجارتمحورش و همچنین جذب شرکتهای آمریکایی باشد که به منابع معدنی اوکراین در مناطق نزدیک به خط مقدم چشم دوختهاند. رئیسجمهور اوکراین گفت که یک منطقه آزاد اقتصادی میتواند در اطراف نیروگاه هستهای تحت اشغال روسیه، واقع در نزدیکی خط مقدم در منطقه جنوبی زاپوریژیا، ایجاد شود. این نیروگاه از سال۲۰۲۲ فعالیت نداشته است؛ اما بهعنوان بزرگترین نیروگاه هستهای اروپا با ظرفیت تولید تا ۶گیگاوات برق، پتانسیل اقتصادی عظیمی دارد.
زلنسکی گفت که ایالات متحده پیشنهاد کرده بود واشنگتن، کییف و مسکو کنترل و سود حاصل از نیروگاه را شریک شوند. اما او افزود که کییف نمیتواند با تجارت انرژی با مسکو موافقت کند. طبق پیشنهاد جدید، او گفت که نیروگاه بهعنوان یک سرمایهگذاری مشترک بین کییف و واشنگتن اداره خواهد شد؛ پیشنهادی که بعید است مسکو آن را بپذیرد. این طرح ایجاد یک صندوق سرمایهگذاری جدید برای تامین مالی بازسازی اوکراین را پیشبینی میکند که در آن شرکتهای آمریکایی از پروژهها در این کشور، از جمله در بخش انرژی حمایت میکنند. این صندوق از سرمایهگذاران دولتی و خصوصی بهره خواهد برد و زلنسکی گفت که ایالات متحده ممکن است ۱۰۰میلیارد دلار و اروپا مبلغ مشابهی کمک کنند. هنوز مشخص نیست این پول از کجا تامین میشود و آیا کشورهای اروپایی با این طرح موافقت کردهاند یا خیر؟ هدف نهایی جمعآوری تا ۸۰۰میلیارد دلار برای بازسازی اوکراین است.
