غروب حزب لیبرال کانادا؟
با جانشینان ترودو آشنا شوید
«متینا استویس گریدنف»، «ایان آستن»، «ویوسا ایسای» و «توماس فولر» در گزارش دیروز سه‌شنبه ۷ژانویه نوشتند، ترودو در یک صبح سرد در اتاوا، پایتخت، به خبرنگاران در خارج از محل اقامت خود گفت: «زمان تنظیم دوباره (reset) فرا رسیده است.» ترودو گفت که پارلمان را تا ۲۴مارس به حالت تعلیق درآورده است و تا زمانی که جانشین او از طریق انتخابات سراسری حزب انتخاب نشود، به‌عنوان رهبر حزب لیبرال و نخست‌وزیر باقی خواهد ماند. او گفت: «من واقعا احساس می‌کنم که حذف مناقشه پیرامون رهبری مستمر خودم فرصتی برای کاهش دما است.»ترودوی ۵۳ساله که نزدیک به یک دهه پیش به قدرت رسید و به سرعت به‌عنوان یک «نماد مترقی» شناخته شد، جدیدترین رهبر در غرب است که با روحیه ضدیت با قدرت، واکنش منفی علیه مهاجرت و خشم از اثرات ماندگار افزایش تورم در طول همه‌گیری کرونا کنار زده شده است.
اگرچه تورم در کانادا به زیر ۲درصد کاهش یافته است؛ اما بیکاری همچنان بالاست؛ بالای ۶درصد. انتخابات عمومی باید تا اکتبر برگزار شود؛ جدول زمانی‌ای که ترودو روز دوشنبه به آن اشاره کرد. او گفت: «با نبردهای داخلی برای من آشکار شد که نمی‌توانم کسی باشم که استاندارد لیبرال را در انتخابات بعدی به ارمغان بیاورم.» ترودو هفته‌ها با فشار فزاینده‌ای از درون صفوف حزبش مواجه بوده است.در ماه دسامبر، «کریستیا فریلند»، معاون نخست‌وزیر و وزیر دارایی ترودو، به‌طور ناگهانی از سمت خود کناره‌گیری کرد و رهبری ترودو را در کشور مورد سرزنش قرار داد. فریلند که از متحدان نزدیک نخست‌وزیر بود، ترودو را به دست داشتن در «حیله‌های سیاسی پرهزینه» و عدم آمادگی برای رویارویی با چالشی که دونالد ترامپ با خود می‌آورد، متهم کرده است. استعفای او در راستای اعتراض گروهی از نمایندگان لیبرال پارلمان بود که از او می‌خواستند به‌خاطر حزب کناره گیری کند و اجازه دهد شخص دیگری رهبری حزب را در انتخابات عمومی رهبری کند. ترودو همچنین تحت فشار یک حزب محافظه‌کار شورشی بود که در نظرسنجی‌های اخیر برتری دو رقمی را نسبت به حزب لیبرال به‌دست آورده است. «پی یر پولیور»، رهبر محافظه‌کاران روز دوشنبه ویدئویی را در رسانه‌های اجتماعی منتشر کرد که در آن دیدگاه دیگری از حکومت را تبلیغ می‌کرد. او با اشاره به برنامه نامحبوب «مالیات کربن»
ترودو گفت: «مالیات را قطع کنید»، «خانه‌ها را بسازید»، «بودجه را اصلاح کنید» و «جنایت را متوقف کنید».این تحولات در حالی رخ می‌دهد که کانادا در حال بحث درباره چگونگی برخورد بهتر با وعده ترامپ مبنی بر اعمال تعرفه‌هایی است که توافق تجاری بین کانادا، ایالات متحده و مکزیک را به هم می‌زند. (ترامپ همچنین مکزیک را تهدید به اعمال تعرفه کرده و می‌گوید که می‌خواهد هر دو کشور به جریان مواد مخدر و مهاجران غیرقانونی به ایالات متحده رسیدگی کنند.) تعرفه‌ها به‌طور بالقوه برای اقتصاد کانادا که به‌شدت به صادرات، به‌ویژه نفت و خودرو وابسته است، مخرب خواهد بود. ایالات متحده و کانادا بزرگ‌ترین شرکای تجاری یکدیگر هستند. ترودو در اواخر نوامبر با ترامپ در «مار-آ-لاگو»، کلوب خصوصی و اقامتگاه وی در فلوریدا دیدن کرد و دولت او در حال مذاکره برای بررسی نگرانی‌های رئیس‌جمهور منتخب درباره امنیت مرزها بود به این امید که او درباره تهدید تعرفه‌ای خود تجدیدنظر کند.به نظر نمی‌رسد که این مذاکرات ثمربخش باشد. در اوایل دسامبر، ترامپ در پستی در شبکه‌های اجتماعی ترودو را به سخره گرفت و نخست‌وزیر کانادا را به‌عنوان «جاستین ترودو، فرماندار ایالت بزرگ کانادا» توصیف کرد. روز دوشنبه (۱۷دی‌ماه)، ترامپ در واکنش به استعفای ترودو، بار دیگر پیشنهاد کرد که کانادا باید به «پنجاه‌ویکمین ایالت» آمریکا تبدیل شود و در شبکه‌های اجتماعی گفت که اگر کانادا با ایالات متحده ادغام شود، مالیات‌ها کاهش می‌یابد و هیچ تعرفه‌ای وجود نخواهد داشت.ترودو، که دولتش به‌دلیل نداشتن اکثریت در پارلمان با مشکل مواجه شده است، روز دوشنبه گفت که نهاد قانون‌گذاری «به‌طور کامل به تسخیر انسداد، اختلاس و فقدان کامل بهره‌وری درآمده است».
او در نظرات خود به زبان فرانسوی، تصویری واضح‌تر از پارلمانی ارائه کرد که «دیگر کار نمی‌کند». تعلیق پارلمان، به حزب او زمان می‌دهد تا رهبر جدیدی را انتخاب کند که به گفته ترودو از طریق «فرآیند قوی، سراسری و رقابتی» انجام خواهد شد. یک رهبر جدید و شاید محبوب‌تر می‌تواند لیبرال‌ها را در انتخابات ملی آتی روی پایه محکم‌تری قرار دهد.ترودو یک دهه را صرف ساختن یک «برند سیاسی» حول محور فمینیست بودن، طرفدار محیط زیست بودن و مدافع پناهندگان و بومیان بودن کرد و همان پیام تغییر و امید باراک اوباما را دنبال کرد. اما تحلیلگران می‌گویند برند ترودو که به نظر می‌رسد در تضاد با برند ترامپ باشد، دیگر برای او کار نمی‌کند. «دارل بریکر»، یک نظرسنج باتجربه و مدیر اجرایی روابط عمومی ایپسوس گفت: «او در مسیر خود سوار موج شد و وقتی سوار موج شدید، می‌تواند شما را بلند کند. اما از طرف دیگر، اگر به موقع پیاده نشوید، شما را زمین خواهد زد.» نظرسنجی ایپسوس که در اواخر دسامبر منتشر شد نشان داد که لیبرال‌ها ۲۵درصد از محافظه‌کاران عقب‌تر هستند.
«گریدنف- آستن- ایسای- فولر» همچنین در گزارش دیگری در نیویورک‌تایمز به آغاز جنگ جانشینی در کانادا اشاره کرده و نوشتند، برخی از برجسته‌ترین چهره‌های حزب برای جایگزینی ترودو دست به رقابت خواهند زد. در سیستم سیاسی کانادا، رهبر حزب لیبرال، به‌عنوان رئیس بزرگ‌ترین حزب در مجلس عوام، نخست‌وزیر نیز هست. وقتی جانشین ترودو به‌عنوان رهبر حزب انتخاب شود نیز این سمت را به عهده خواهد گرفت. آن سیاستمدار، حزب را به سوی انتخابات عمومی خواهد برد تا با محافظه‌کاران و رهبر آنها، «پی‌یر پولیور» روبه‌رو شود. انتخابات باید حداکثر تا اکتبر برگزار شود، اما انتظار می‌رود که دولت، در زمان نخست‌وزیر جدید، مدت‌ها قبل از آن از طریق رای‌گیری در مجلس عوام سقوط کند.
جانشینان ترودو
اول) کریستیا فریلند؛ خبرنگار سیاستمدار: استعفای ماه گذشته کریستیا فریلند، معاون سابق نخست‌وزیر و وزیر دارایی، گمانه‌زنی‌های گسترده‌ای را برانگیخت که او تلاش خود را برای اداره حزب لیبرال آغاز خواهد کرد. فریلند به‌عنوان سردبیر ارشد «گلوب‌اند میل» در تورنتو و به‌عنوان یک روزنامه‌نگار بین المللی که به‌عنوان خبرنگار و رهبر اتاق خبر برای فایننشال‌تایمز و رویترز کار می‌کرد، شغل موفقی در کانادا داشت. خانم فریلند که در آلبرتا به دنیا آمده و بزرگ شده است، در سال2013 به کانادا بازگشت تا به لیبرال‌های حامی ترودو بپیوندد. او با یک خبرنگار در میز «فرهنگ» نیویورک‌تایمز ازدواج کرده است. پس از اینکه لیبرال‌ها به قدرت رسیدند، او نقش مهمی را در حل و فصل چندین موضوع مهم برای ترودو ایفا کرد، به‌ویژه در مذاکره بر سر توافق جانشین «تجارت آزاد آمریکای شمالی» در دوره اول ترامپ. روز دوشنبه، ترودو سخنان محبت‌آمیزی نسبت به فریلند داشت، اگرچه ترودو از به اشتراک گذاشتن آنچه بینشان گذشت، خودداری کرد.
دوم) دومینیک لوبلان؛ دوست دیرینه: دومینیک لوبلان که با استعفای فریلند وزیر دارایی شد، دوست دیرینه ترودو است و از زمانی که لوبلان از ترودو و برادرانش در اتاوا پرستاری می‌کرد، او را می‌شناسد. هر دو در مراسم تشییع جنازه پدران یکدیگر حضور داشتند. پدر ترودو یعنی «پی یر الیوت ترودو»، زمانی نخست‌وزیر بود و پدر لوبلان یعنی «رومئو لوبلان»، به‌عنوان منشی مطبوعاتی ترودوی پدر خدمت کرده بود. او بعدا فرماندار کل کانادا، رئیس رسمی کشور و نماینده ملکه الیزابت بود. لوبلان از چهره‌های کانادایی بود که پس از تهدید به وضع تعرفه ۲۵درصدی بر کالاهای کانادایی در پاسخ به مسائل امنیتی مرزی، برای دیدار با دونالد ترامپ در مار-آ-لاگو، همراه با هیاتی برای دیدار با وی به فلوریدا رفت. لوبلان برای اولین‌بار در سال2000 به‌عنوان عضو پارلمان انتخاب شد و موقعیت‌های مختلفی را در دولت ترودو رهبری کرده است، از جمله اخیرا به‌عنوان وزیر امنیت عمومی. لوبلان که از بخش عمدتا فرانسوی زبان «نیوبرانزویک» است، در سال2012 به فکر نامزدی برای رهبری لیبرال بود؛ اما وقتی ترودو به او گفت که قصد انجام این کار را دارد، نظرش تغییر کرد.
سوم) ملانی جولی؛ دیپلمات برتر: ملانی جولی از برترین دیپلمات‌های کانادا از سال2021 بوده است. ترودو او را تشویق کرد تا با پذیرش نقش سیاست خارجی به‌رغم تردیدهای خود، گام بعدی در حرفه سیاسی خود را بردارد. جولی نگران این بود که این شغل ممکن است بر درمان باروری او تاثیر بگذارد. جولی دیپلماسی عمل‌گرایانه خودش را به کار انداخت و اهمیت همکاری کانادا با رهبرانی را که دیدگاه‌های مخالفی درباره سیاست خارجی دارند، تقویت کرده است. او به نیویورک‌تایمز گفت: «جنبشی وجود دارد -که من عمیقا با آن مخالفم– مبنی بر اینکه اگر با کشورها تعامل نکنید، پیامی می‌فرستید دال بر اینکه قوی هستید. من فکر می‌کنم قوی بودن این است که بتوان گفت‌وگوهای سختی داشت.»
جولی «استراتژی هند و پاسیفیک» کانادا را رهبری کرده؛ اما با چالش‌هایی نیز روبه‌رو بوده است. او 6دیپلمات هندی را از کانادا اخراج کرد و با اتهامات مداخله خارجی چین و هند به مخالفت برخاست.
چهارم) مارک کارنی؛ منتقد سرمایه‌داری: تیم ترودو به‌طور خصوصی به دنبال مارک کارنی، رئیس سابق بانک کانادا بود (که همچنین بانک انگلستان را رهبری می‌کرد) تا به جای فریلند وزارت دارایی را بر عهده بگیرد. کارنی و فریلند دوستان دیرینه‌ای هستند و او پدرخوانده یکی از فرزندان فریلند است. این تلاش‌ها برای دنبال کردن کارنی پس از اختلاف نظر میان فریلند با ترودو و استعفای فریلند از کابینه، از بین رفت.
از آن زمان، رسانه‌های کانادایی گزارش دادند، کارنی با اعضای لیبرال پارلمان تماس گرفته و خواستار حمایت و مشاوره آنها در صورتی شده است که او بخواهد رهبری کشور را در دست بگیرد. در زمان ریاست بانک انگلستان، کارنی به‌خاطر سخنرانی‌هایش از جمله دیدگاه‌های او درباره خطرات مالی تغییرات آب و هوایی شهرت داشت. کارنی در کتاب اخیر خود به نام «ارزش‌ها» انتقاد شدیدی از سرمایه‌داری انجام داده و پیشنهادی ارائه کرد مبنی بر اینکه بازارها به دنبال خدمت به شهروندان بودند.
چالش‌های نخست‌وزیر بعدی
به دنبال استعفای ترودو، بسیاری از محافل و اندیشکده‌ها به دنبال گمانه‌زنی درباره این مساله هستند که چالش‌های نخست‌وزیر بعدی کانادا چیست و چگونه می‌تواند روابط با دولت آینده ترامپ را هدایت کند. «عمران بیومی»، از محققان شورای آتلانتیک، بر این باور است که صرف‌نظر از اینکه نخست‌وزیر بعدی چه کسی باشد، اما این نامزدها در روز 20اکتبر یا قبل از آن با انتخابات روبه‌رو خواهند شد. در حال حاضر، حزب مخالف محافظه‌کار کانادا به رهبری «پی یر پولیور» در نظرسنجی‌ها پیشتاز است. نخست‌وزیر بعدی باید با دولت آینده ترامپ درباره چندین موضوع حیاتی همکاری نزدیک داشته باشد. هزینه‌های دفاعی، امنیت تجاری و اقتصادی، انرژی و مواد معدنی حیاتی سه زمینه همکاری هستند.
اول)افزایش هزینه‌های دفاعی: نخست وزیر بعدی باید تعهد خود را به دفاع مشترک از «آمریکای شمالی» و «ناتو» با درخواست برای افزایش و تسریع در هزینه‌های دفاعی نشان دهد. در ژوئیه، ترودو متعهد شد که کانادا تا سال2032 به هدف 2درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) برای هزینه‌های خود دست یابد (طبق آمار ناتو، کانادا در سال گذشته حدود 1.37درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف دفاع کرده است). درحالی‌که ترامپ اکنون خواستار این است که این ائتلاف 3درصد از تولید ناخالص داخلی را صرف دفاع کنند و زودتر از سال2032 به آن دست یابند.یکی از راه‌هایی که کانادا می‌تواند هزینه‌های خود را افزایش دهد، سرمایه‌گذاری در توانایی‌های مشترک در کنار ایالات متحده و سایر متحدان است. به‌عنوان مثال، کانادا علاقه خود را برای پیوستن به «آکوس» نشان داده است؛ پیمانی که بر پیشبرد قابلیت‌های نظامی مشترک بین اعضا یعنی ایالات متحده، بریتانیا و استرالیا تمرکز دارد. انجام این کار یک «برد–برد» برای همه کشورهای عضو خواهد بود.
اتاوا می‌تواند هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهد و آن را به هدف خود نزدیک‌تر کند و اعضای آکوس می‌توانند از تخصص کانادا در زمینه هوش مصنوعی و سایبری و همچنین موقعیت استراتژیکش در قطب شمال و منابع عظیم مواد معدنی حیاتی استفاده کنند. پیوستن به آکوس همچنین کانادا و سه شریک دیگر در «جامعه اطلاعاتی پنج چشم» [متشکل از ایالات‌متحده، کانادا، بریتانیا، استرالیا و نیوزیلند] را برای مقابله با چالش استراتژیک ایجادشده توسط چین در هند و اقیانوس آرام نزدیک‌تر خواهد کرد.
دوم)تمرکز بر امنیت تجاری و اقتصادی: رهبر بعدی کانادا باید به دنبال همکاری نزدیک با دولت ترامپ در زمینه تجارت و امنیت اقتصادی باشد. اگرچه تهدید ترامپ مبنی بر اعمال تعرفه‌های 25درصدی بزرگ به نظر می‌رسد؛ اما هنوز این پتانسیل برای اتاوا و واشنگتن وجود دارد که روابط اقتصادی نزدیک‌تری را دنبال کنند. هم کانادا و هم ایالات متحده تهدید اقتصادی چین را به رسمیت می‌شناسند. کانادا اوایل امسال تعرفه 100درصدی را بر خودروهای برقی چینی اعمال کرد که همسان با ایالات متحده است. به‌طور مشابه، هم کانادا و هم ایالات متحده این نگرانی را دارند که مکزیک به‌عنوان دریچه‌ای برای چین جهت واردات کالاهای ارزان‌تر به آمریکای شمالی استفاده می‌شود. با این حال، با وجود توافق و هماهنگی نزدیک بین دو کشور، اختلافات تجاری همچنان رایج است.
در طول تابستان، کانادا «مالیات خدمات دیجیتالی» را وضع کرد که بر شرکت‌های بزرگ، از جمله شرکت‌های آمریکایی (با پایگاه کاربری کانادایی) تاثیر می‌گذارد که برخی از سیاستمداران آمریکایی آن را اقدامی تبعیض‌آمیز علیه کسب‌وکارهای آمریکایی می‌دانند. در پاسخ به این مالیات، ایالات متحده درخواست حل و فصل اختلافات بر اساس «توافق‌نامه ایالات متحده-مکزیک-کانادا» (USMCA) کرد. تلاش برای رفع این اختلافات، به‌ویژه قبل از اولین بررسی برنامه‌ریزی‌شده USMCA درسال2026 می‌تواند به تضمین روابط تجاری و امنیت اقتصادی آمریکای شمالی قوی‌تر کمک کند.
سوم)اهرم انرژی و مواد معدنی حیاتی: در نهایت، دولت بعدی کانادا باید به استفاده از منابع طبیعی عظیم خود برای پیگیری روابط نزدیک‌تر با ایالات متحده ادامه دهد. ترامپ خواستار این است که ایالات متحده به «تسلط انرژی» دست یابد و کانادا می‌تواند خود را به‌عنوان شریکی مشتاق در این ماموریت معرفی کند. کانادا و ایالات متحده در حال حاضر شرکای نزدیک در تجارت انرژی هستند و در سال2023 تجارت دو طرفه نفت، گاز طبیعی، اورانیوم و برق به ارزش 156میلیارد دلار رسید. نخست‌وزیر بعدی کانادا باید این زیرکی را داشته باشد که اتاوا را نه به عنوان «مانعی» برای تضمین امنیت انرژی ایالات متحده، بلکه به عنوان یک «شریک» نزدیک در دستیابی به این هدف قرار دهد.
