برای واردات ماشین‌‌‌آلات معدنی
بلوغ بخش خصوصی نادیده گرفته می‌شود
بخش خصوصی متوجه منافع خود است
درباره وضعیت ماشین‌‌‌آلات معدنی در کشور و تامین آن از سوی شرکت‌ها، محمدحسین بصیری استاد دانشگاه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد: دولت‌‌‌ها همواره در تصمیم‌گیری‌‌‌های خود بخش خصوصی را دخیل نمی‌‌‌کنند، گویا چنان می‌‌‌پندارند که بخش خصوصی بلوغ فکری لازم را ندارد که در زمینه‌‌‌های مختلف مرتبط با خود و مسائل‌‌‌شان از آنها مشورت بگیرد، بنابراین بدون نظرخواهی از این بخش، برای آنها تصمیم‌گیری می‌‌‌کنند. بصیری در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از زمینه‌‌‌هایی که بدون توجه به بخش خصوصی بخشنامه صادر می‌‌‌کنند، در زمینه ماشین‌‌‌آلات معدنی است. برای نمونه بخشنامه‌‌‌ای صادر و عنوان می‌‌‌کنند که باید ماشین‌‌‌آلاتی وارد شود که ۵ سال بیشتر کار نکرده باشند یا در بخشنامه دیگری، اعلام می‌‌‌کنند که باید ماشین‌‌‌آلات وارداتی نو باشد یا عنوان می‌‌‌کنند که ساخت ۲۰۱۸ میلادی به بعد باشد. پرسش آن است که چرا واردات ماشین‌‌‌هایی که در ایران تولید نمی‌شود، سن کارکرد آنها را دولت تعیین کند. آیا بخش خصوصی متوجه منافع خود نیست که چه نوع ماشینی متناسب برای کار اوست، شاید برای معدن یا کارخانه‌‌‌ای یک ماشین‌‌‌آلات حتی با ۲۰ سال کارکرد نیز اقتصادی باشد. پس دولت باید دست از این ترمزها و بخشنامه‌‌‌های محدودکننده بردارد و اجازه دهد که خود بخش خصوصی در این زمینه تصمیم بگیرد و در این راستا اجازه واردات هر نوع ماشین‌‌‌آلاتی را بدهد.
وی در ادامه توضیحات بیشتری در این زمینه داد و گفت: ممکن است که برخی ماشین‌‌‌آلات معدنی بالای ۲۰ سال نیز برای معدنکاران کشور قابل استفاده باشد. برخی هواپیماهای ما عمر ۵۰ ساله نیز دارند، ماشین‌‌‌آلات معدنی که از هواپیما حساس‌‌‌تر نیستند. واردکننده آن می‌تواند قطعات این ماشین‌‌‌آلات را تغییر داده و آنها را به‌‌‌روز کرده تا بتواند دوباره آنها را مورد استفاده قرار دهد؛ از همین‌‌‌رو دولت باید در این راستا حمایت کند که معدنکاران با مشکل روبه‌رو نشوند.
فاصله ما تا آخرین نسل فناوری ماشین‌‌‌آلات
این استاد دانشگاه در ادامه یادآور شد: البته از سوی دیگر، در زمینه ماشین‌‌‌آلات معدنی بسیار ایده‌‌‌آل است که ما آخرین نسل از ماشین‌‌‌آلات معدنی را که متعلق به نسل چهارم است وارد کنیم تا با استفاده از آخرین فناوری‌‌‌ها در راستای افزایش بهره‌‌‌وری در حوزه معدن و صنایع معدنی گام برداریم، چراکه فناوری‌‌‌های نسل چهارم هم مصرف انرژی کمتری دارند و هم اینکه راندمان کار را افزایش می‌‌‌دهند.
بصیری با اشاره به مشکلی که درخصوص ماشین‌‌‌آلات معدنی وجود دارد، عنوان کرد: مشکلاتی در زمینه کامیون‌‌‌ها و ماشین‌‌‌آلات معدنی با آخرین فناوری وجود دارد، برای نمونه یک نمونه خاص از ماشین‌‌‌آلات نو در ایران چندان قابل استفاده نیستند، چراکه کیفیت سوخت‌‌‌های ما در کشور بسیار پایین است و حتی برخی معدنکارها برای استفاده از بنزین و گازوئیل از دستگاه تصفیه استفاده می‌‌‌کنند و با وجود این در استفاده از ماشین‌‌‌آلات نسل جدید با مشکل روبه رو می‌‌‌شوند و این ماشین‌‌‌آلات چندان برایشان قابل استفاده نیست.
فرصت خرید را برای همه مهیا کنیم
وی در پاسخ به این پرسش که چگونه هم باید اجازه ورود دستگاه‌‌‌های فرسوده را بدهیم و هم بخواهیم از آخرین نسل فناوری‌‌‌ها در ماشین‌‌‌آلات بهره بگیریم، گفت: این موضوع صحیح است، اگر بخواهیم از نسل جدید ماشین‌‌‌آلات استفاده کنیم، دیگر نباید از ماشین‌‌‌آلات قدیمی بهره بگیریم، اما باید در کشور خود و در شرایط کنونی برخی واقعیت‌‌‌ها را بپذیریم. برای نمونه قیمت هر دامپ تراک صد تنی نزدیک به یک و نیم میلیون دلار است، بدون شک در شرایط ایده‌‌‌آل بهتر است که بهترین و آخرین نوع فناوری ماشین‌‌‌آلات را در اختیار گرفت. اما واقعیت این است که باید در بازار به روی همه باز باشد که هر‌کس برحسب میزان سرمایه خود ماشین‌‌‌آلات خریداری کند، برخی این توانایی را دارند که ماشین‌‌‌آلات نسل چهارم را وارد کنند، برخی این امکان را ندارند. بازار باید آزاد و باز باشد که فرصت خرید برای همه مهیا باشد؛ اگر از بیرون شرایط تحریم داریم، حداقل دولت با این اقدامات خود در داخل خودتحریمی نکند.
این استاد دانشگاه در ادامه یادآور شد: ما در داخل یک شرکت ماشین‌‌‌ساز توانمند با ظرفیت بالا داریم که حرکت‌‌‌های خوبی را در زمینه ماشین‌‌‌سازی انجام داده است، اما نباید برای حمایت از تولید داخلی، بر بخش خصوصی فشار وارد کرد که حتما باید از این شرکت خرید داشته باشند. دولت شرکت‌ها را مجبور کرده که اگر هر شرکتی یک دامپ تراک خارجی وارد می‌‌‌کند، باید حتما از این شرکت داخلی نیز یک خرید داشته باشد، چرا اجازه نمی‌‌‌دهند این شرکت داخلی با کیفیت محصولات خود با شرکت‌های خارجی رقابت کند. علاوه بر این، آیا این شرکت می‌تواند سالانه تمام نیاز بخش ماشین‌‌‌آلات معدنی به‌‌‌ویژه در زمینه دامپ تراک را تامین کند. بر این اساس نمی‌توانیم تنها با وجود یک شرکت ماشین‌‌‌ساز در داخل، اجازه واردات ندهیم. این روش صحیح حمایتی از شرکت داخلی نیست.
خواست بخش خصوصی، عدم‌دخالت دولت
بصیری در ادامه تاکید کرد: معدنکاران در زمینه ماشین‌‌‌آلات چندان امیدی به حمایت‌‌‌های مالی دولت ندارند، خواست بخش خصوصی آن است که حداقل دولت در هر کاری مداخله نداشته باشد و اجازه بدهد بخش خصوصی که در حوزه معدن به بلوغ لازم رسیده است، بتواند بهترین ماشین‌‌‌آلات را برای خودش انتخاب و وارد کند. از سوی دیگر، معدنکاران را دچار خودتحریمی نکند، برای نمونه برخی واردکنندگان ماشین‌‌‌آلات معدنی از آمریکا وارد کرده‌‌‌اند، اما به دلیل تحریم کالای آمریکایی به مدت ۸ماه در گمرک اجازه وارد شدن پیدا نکرده است، این خودتحریمی سبب تعطیل شدن کارها می‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که میانگین عمر ماشین‌‌‌آلات جهانی نسبت به ایران چه اندازه است، گفت: در دنیا، عمر ماشین‌‌‌آلات به‌‌‌صورت پروژه‌‌‌ای است، به این معنا که ماشین‌‌‌آلاتی را در یک پروژه به کار می‌‌‌گیرند و زمانی که پروژه به پایان رسید، کل ماشین‌‌‌آلات آن را می‌‌‌فروشند که مدت این پروژه ممکن است بین ۵ تا ۶ سال طول بکشد. در ایران عمر ماشین‌‌‌آلات معدنی به اندازه عمر انسان است.
عمر ۱۵ ساله ماشین‌‌‌آلات معدنی
مهم‌ترین دغدغه بخش معدن تامین ماشین‌‌‌آلات معدنی است. در این راستا سجاد غرقی نایب‌رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران گفت: اکنون افزون بر نیمی از ۳۷هزار دستگاه ماشین‌‌‌آلات معدنی کشور که در سامانه رسمی «کادا» ثبت شده است، عمر بالای ۱۵ سال دارند.
به گزارش ایران، غرقی، ۷۰درصد از هزینه‌‌‌های عملیات معدنی را مبتنی بر ورود ماشین‌‌‌آلات دانست و افزود: هم محدودیت‌‌‌های ارزی و هم بحث‌‌‌های مبتنی بر تحریم‌‌‌ها و فقدان نمایندگی‌ها باعث شده است که هزینه این حوزه‌‌‌ها افزایش یابد. وی در ادامه بیان کرد: ماشین‌‌‌آلات معدنی دست دومی که در حال فعالیت هستند، باعث شده که نیمی از ناوگان بخش معدن کشور در مجموع خارج از رده باشد.
عضو هیات‌مدیره هلدینگ گسترش صنایع و معادن ماهان گفت: با توجه به مزیت‌‌‌های معدنی کشور که هم در تکمیل زنجیره‌‌‌ها و هم پیشران زنجیره‌‌‌های ارزش مانند آهن، فولاد، مس و سایر زنجیره‌‌‌های ارزش با مخاطره مواجه می‌شود، تاب‌‌‌آوری در حوزه اقتصادی تا حد زیادی به معدن و صنایع معدنی وابسته است.
وی اضافه کرد: در این راستا باید حتما درخصوص تامین ماشین‌‌‌آلات، تامین ارز برای ابزار تولیدات معدنی کشور و آزاد کردن واردات ماشین‌‌‌آلات تدبیر شود.
