برگزاری اجلاس سران کشورهای بریکس در روسیه به چه معناست؟
پیروزی دیپلماتیک پوتین
«والری هاپکینز» و «دیوید پیرسون» در گزارش ۲۲اکتبر در نیویورکتایمز نوشتند، هواپیمای شی پیش از فرود در قازان توسط دو جنگنده روسی اسکورت شد تا در نهایت قدم بر روی فرش قرمز بگذارد؛ فرشی که شامل یک گارد افتخاری و زنانی با لباسهای سنتی با بشقابهای پر از تنقلات تاتاری معروف به «چاک چاک» بود. پوتین سپس از رهبران بازدیدکننده در کرملین تاریخی قازان، قلعه ای پرآذین با قدمت چند صد ساله پذیرایی کرد. ملاقات با رهبران خارجی برای پوتین کمتر شده است و او سعی کرد از این گردهمایی برای نشان دادن این مساله استفاده کند که همچنان متحدان قدرتمند و با نفوذی در جهان دارد.
او در ابتدای یک نشست دوجانبه با شی که او را دوست عزیز خطاب کرد، گفت: «همکاری روسیه و چین در امور بینالملل یکی از عوامل اصلی ثباتبخش در جهان است. ما به همکاری برای ایجاد یک نظم جهانی عادلانه ادامه خواهیم داد.» به گزارش خبرگزاری دولتی ریا، این اجلاس شاید مهمترین رویداد بینالمللی در روسیه از زمانی است که پوتین دستور حمله به اوکراین در فوریه۲۰۲۲ (یا حتی در تاریخ روسیه) را صادر کرد. طی سه روز، پوتین میزبان رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه و اولین عضو ناتو بود که علاقه خود را برای پیوستن به این گروه از کشورها اعلام کرد. دبیر کل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، هم میهمان دیگر این نشست بود.
اوکراین دیدار برنامهریزیشده گوترش با پوتین را محکوم کرد؛ دیداری که رهبر روسیه تلاش داشت از آن برای تقویت بیشتر دیدگاه خود استفاده کند مبنی بر اینکه روسیه آنگونه که غرب تبلیغ میکند، از اصول جهانی انحراف پیدا نکرده است. «هانا نوت» از مرکز مطالعات منع گسترش تسلیحات هستهای جیمز مارتین در کالیفرنیا میگوید: «اینکه روسیه ۲۲رهبر و نمایندگان بیش از ۳۰کشور را دو سال و نیم پس از جنگ اوکراین به قازان میآورد، نه تنها نشان میدهد که پوتین در سطح بینالمللی منزوی نشده و حکم دیوان کیفری هم کم اهمیت تلقی شده است، بلکه نشان میدهد که جنگ در اوکراین هم به یک امر عادی جدید تبدیل شده است؛ یعنی چیزی که بهعنوان ویژگی واقعیت بینالمللی پذیرفته شده است.»
این گروه که به «بریکس» شناخته میشود - مخفف برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی- امسال گسترش یافت و شامل مصر، اتیوپی، ایران و امارات متحده عربی نیز شد. این گروه روی هم تقریبا نیمی از جمعیت جهان و بیش از ۳۵درصد از تولید اقتصاد جهانی را تشکیل میدهند. با این حال، پوتین نتوانسته از سایه جنگ در اوکراین فرار کند. مودی هم پس از اینکه پوتین را در آغوش گرفت، گفت: «ما بر سر درگیری بین روسیه و اوکراین در تماس بودهایم. معتقدیم که اختلافات فقط باید از طریق مسالمتآمیز حل و فصل شوند. ما کاملا از تلاشها برای بازگرداندن سریع صلح و ثبات حمایت میکنیم.»
مودی این دو جنگجوی میدان جنگ (پوتین و زلنسکی) را با دقت هدایت کرده است. این دومین سفر مودی به روسیه در سهماه گذشته است. او در ماه اوت نیز به اوکراین سفر کرد. هند با خرید نفت با تخفیف از شرکتهای روسی که تحت تحریمهای آمریکا و اروپا قرار گرفتهاند، به تقویت اقتصاد روسیه کمک کرده است. برخی از کشورها، از جمله چین، روسیه و ایران، به دنبال به چالش کشیدن قدرت ایالات متحده، بهویژه توانایی آن در اعمال تحریمهای اقتصادی هستند. سایرین مانند هند و برزیل بیشتر به اصلاح موسسات جهانی مانند بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول علاقهمند هستند تا به نیازهای کشورهای در حال توسعه توجه بیشتری شود. دیپلماتها و تحلیلگران میگویند که گنجاندن کشورهای بیشتر، احتمالا رسیدن به اجماع را برای این گروه دشوارتر میکند. موضوع کلیدی این اجلاس تلاش برای ایجاد یک سیستم پرداخت جهانی شبیه به شبکه بانکی جهانی موسوم به «سوئیفت» است که روسیه بهدلیل تهاجم خود به اوکراین از آن حذف شده است. مذاکرات همچنین برای افزودن کشورهای بیشتری به گروه، از جمله یک گروه جدید «شریک» در جریان است.