رکود، به هریس ضربه سنگینی خواهد زد
انتخابات آمریکا از لنز اقتصاد
سرمایه‌گذاران نگرانند که اقتصاد به زودی به کام رکود فرو رود. نتایج نظرسنجی اخیر از تولیدکنندگان که امیدها را ناامید کرد و افزایش درخواست برای دریافت مزایای بیکاری، نگرانی‌ها را بیشتر کرد. وقتی در دوم اوت اعلام شد که نرخ بیکاری درآمریکا به ۴.۳درصد رسیده است (بالاترین نرخ از سال۲۰۲۱) وحشت سراسر بازارهای مالی را فرا گرفت. هرچند روز بعد، بازار کمی از افت خود را جبران کرد.
اکونومیست معتقد است که اگرچه اقتصاد به تنهایی تعیین‌کننده نتیجه انتخابات در آمریکا نیست، اما تاثیر بسزایی بر آن دارد. روند اقتصادی در ۹۰روز آینده می‌تواند شانس پیروزی دموکرات‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد. یک رکود آشکار، بی‌شک به خانم هریس ضربه سنگینی خواهد زد. حتی اگر اقتصاد تنها در حال سرد شدن موقت باشد، باز هم می‌تواند او را دچار چالش سازد و به پیروزی دونالد ترامپ کمک کند. نشانه‌هایی مبهم و نگران‌کننده از وضعیت نامناسب اقتصاد آمریکا به چشم می‌خورد. یکی از این نشانه‌ها، افزایش چشم‌گیر نرخ بیکاری است که در گذشته همواره زنگ خطری برای رکود اقتصادی بوده است. گویی اقتصاد آمریکا در حال از دست دادن تعادل خود است.
علاوه بر این، کارشناسان معتقدند که نرخ بهره در این کشور بیش از حد بالا است و این می‌تواند فشار بیشتری به اقتصاد وارد کند. به عبارت ساده‌تر، نرخ بهره بالا مانند یک ترمز عمل می‌کند و از رشد اقتصاد جلوگیری می‌کند. یک نشانه عجیب دیگر، کاهش بازده اوراق قرضه بلندمدت نسبت به کوتاه‌مدت است. این اتفاق معمولا زمانی رخ می‌دهد که سرمایه‌گذاران انتظار دارند اقتصاد ضعیف شود و بانک مرکزی نرخ بهره را کاهش دهد. به نظر می‌رسد این اقتصاد در شرایط حساسی قرار گرفته است و ممکن است در آینده نزدیک با چالش‌های جدی روبهرو شود. به نظر می‌رسد اقتصاد آمریکا نه با سقوط مهیب، بلکه با فرودی تدریجی روبهرو شده است. افزایش چشم‌گیر نرخ بهره، بازار کار پررونق را که در آوریل۲۰۲۳ به اوج خود رسیده بود، به تدریج سرد و کم‌رونق کرده است.
کاهش رشد دستمزدها، سایه‌ای بر اعتماد مصرف‌کنندگان انداخته و بازار را به سمت رکودی آرام سوق داده است. غول‌های فروشگاهی همچون مک‌دونالدز از کاهش قابل‌توجه فروش خود خبر می‌دهند. البته شرکت‌های دیگر عملکرد بهتری داشته‌اند و تولید ناخالص داخلی با وجود چالش‌ها، به رشد خود ادامه داده و در سه ماه دوم سال با نرخی قابل‌توجه افزایش یافت. رشد اقتصادی در فصل دوم با شتابی قابل‌قبول به پیش رفت و از مرز ۲درصد نیز عبور کرد. افزایش چشم‌گیر رزرو رستوران‌ها، رونق سفرهای هوایی و رشد قابل‌توجه درآمدهای مالیاتی، همه و همه گواهی است بر استحکام اقتصاد ایالات متحده.
کاهش نرخ بهره بلندمدت، همچون نسیمی روح‌بخش، به پیکره اقتصاد جان تازه‌ای بخشیده است. این رویداد، با استقبال پرشور سرمایه‌گذاران نگران و هجوم آنها به بازار اوراق قرضه طی هفته جاری، بیش از پیش تقویت شده است. بررسی‌های بانک‌ها نشان می‌دهد که شرایط اعطای اعتبار تا حدودی بهبود یافته است. فدرال‌رزرو برای برآورده کردن انتظارات سرمایه‌گذاران باید نرخ بهره سیاستی خود را در ماه سپتامبر کاهش دهد. بهره وام‌های مسکن و کارت‌های اعتباری در حال کاهش است و این کاهش، انتظار می‌رود به کاهش نرخ‌های کلی کمک کند.
وقتی اقتصاد در وضعیت نامعلومی قرار دارد، چه پیامدهای سیاسی خواهد داشت؟ هریس هنوز نتوانسته است به این سوال پاسخ روشنی بدهد. حتی اگر مردم از دموکرات‌ها انتظار بهبود اقتصاد نداشته باشند، ممکن است در صورت بدتر شدن شرایط، او را مسوول بدانند. به نظر می‌رسد هریس بتواند تمام توجه و فعالیت‌های خود را روی گذشته اقتصادی دولت بایدن بگذارد. میانگین درآمد واقعی کارگران ۹.۴درصد بیشتر از زمانی است که مردم در سال۲۰۱۶ به پای صندوق‌های رای رفتند. بر اساس آمار موجود، نرخ بیکاری در میان مردانی که مدرک دیپلم را کسب نکرده‌اند، تنها ۵.۱درصد برآورد شده است. همچنین مطابق گزارش هفته گذشته، ایالت‌های تاثیرگذار در انتخابات همچون پنسیلوانیا، نرخ تورم و بیکاری پایین‌تری نسبت به میانگین کشوری تجربه کرده‌اند.
رای‌دهندگان عملکرد مدیریت اقتصادی دموکرات‌ها را در مقایسه با دونالد ترامپ ضعیف‌تر ارزیابی می‌کنند و یک دلیل ممکن است این باشد که آنها هر بار که خرید می‌کنند، از دیدن قیمت‌های بالا تعجب می‌کنند. انگار برچسب‌های قیمتی همیشه آنها را غافلگیر می‌کنند. حتی اگر تورم در حال کاهش باشد، قیمت‌ها تقریبا ۲۰ درصد بیشتر از زمانی است که بایدن وارد کاخ سفید شد.
از منظر اکونومیست، کندی توسعه زیرساخت‌ها، تهدید اصلی برای دموکرات‌ها است و به بیثباتی بازار نیز دامن زده است. تحقیقات نشان می‌دهد که رای‌دهندگان، بیش از هر چیز دیگری، به وضعیت کنونی اقتصاد اهمیت می‌دهند. این یعنی عملکرد اقتصادی در آستانه انتخابات، نقش تعیین‌کننده‌ای در نتیجه خواهد داشت. افزایش درآمد واقعی مردم پس از کسر مالیات، به‌ویژه در دو فصل منتهی به انتخابات با نتایج انتخابات ارتباط مستقیمی داشته است. دموکرات‌ها باید نگران باشند. اوضاع اقتصادی که در ابتدای سال خوب به نظر می‌رسید، حالا رو به وخامت گذاشته است. رشد درآمد مردم به نصف کاهش پیدا کرده و اعتماد مردم به اقتصاد هم کمتر از قبل شده است. با ادامه جنگ در خاورمیانه و نوسانات بازار سهام، اوضاع ممکن است بدتر هم شود.
شرایط کنونی به این معنی نیست که ترامپ قطعا برنده خواهد شد. باراک اوباما در سال۲۰۱۲، با وجود شرایط اقتصادی نامناسب توانست مجددا پیروز شود. ترامپ در زمینه‌های دیگر نقاط ضعف مهمی دارد. در رقابت انتخاباتی کنونی که رقابت بسیار نزدیکی است، عوامل متعددی بر نتیجه نهایی تاثیرگذار خواهند بود. کامالا هریس اخیرا با اقبال عمومی مواجه شده و در نظرسنجی‌ها عملکرد بهتری داشته است. با این حال، برای حصول نتیجه قطعی هنوز زود است. محبوبیت هریس عمدتا مرهون مواضع صریح و شفاف درخصوص مسائلی همچون حقوق باروری و بهداشت عمومی است. در صورت پیروزی او، می‌توان گفت که عوامل اقتصادی نقش تعیین‌کننده‌ای در این موفقیت نداشته است.
