حماس محبوب‌تر از همیشه

«طحانی مصطفی» تحلیلگر ارشد فلسطین در گروه بین‌المللی بحران می‌گوید: «به جای ایجاد آن قطع ارتباطی که اسرائیلی‌ها انتظارش را داشتند، به جای چیزی که مردم را بترساند یا کاملا شکست را به آنها بچشاند، این اقدامات نتیجه معکوس خواهد داشت. اسرائیل دست برتر و کارت برنده را به آنها داد.» ساکنان و تحلیلگران محلی می‌گویند که با وجود حملات و ویرانی‌های اسرائیل در نوار غزه، حماس نه تنها همچنان یک نیروی عملیاتی است، بلکه در حال جذب مبارزان جدید هم در غزه و هم فراتر از آن است. نیروهای حماس همچنین در مناطقی که اسرائیل ماه‌ها قبل آنها را از آن بیرون رانده بود، دوباره شروع به ظهور کرده‌اند.

از نظر حماس، منطق طغیان به معنای زنده ماندن در مواجهه با ارتشی بسیار قدرتمندتر، یک پیروزی نمادین به همراه دارد. با این پیروزی، فرصتی برای ماندن به‌دست می‌آید که از هر دردی که اسرائیل تحمیل کرده است، فراتر می‌رود.ادعای اسرائیل مبنی بر ترور «محمد ضیف» «پایان تلاش چندین ساله اسرائیل برای کشتن مردی است که عملا پس از یحیی سنوار، دومین رهبر ارشد حماس در غزه است.» خود «ضیف» هم جانشین «احمد الجباری» شد که در سال۲۰۱۲ از سوی اسرائیل ترور شد. با این حال، از دست دادن هنیه هم سخت است؛ زیرا او چهره ای معتدل بود که به‌عنوان پلی بین جناح‌های رقیب عمل می‌کرد. «خالد الگیندی» کارشناس امور فلسطین در موسسه خاورمیانه در واشنگتن گفت: «شما او را ترور می‌کنید و پیامتان این است: مذاکره اهمیتی ندارد.» او گفت: «من دلیلی نمی‌بینم که به این نتیجه برسم که کار حماس تمام است. پرسش این است: حماس پس از این اتفاقات چگونه تغییر می‌کند؟ من فکر می‌کنم استدلال قوی‌تری وجود دارد مبنی بر اینکه رویکرد این گروه تندتر می‌شود.»

کارزارهای کشتار هدفمند چندین دهه‌ای اسرائیل علیه رقبای فلسطینی و منطقه‌ای‌اش سابقه‌ای بحث‌برانگیز دارد: اول) منتقدان استدلال کرده‌اند که این تاکتیک صرفا فضایی را برای احزاب یا رهبران جدید ایجاد می‌کند تا به این وسیله نیروهای تندروتر جایگزین نیروهای معتدل‌تر شوند. یعنی اسرائیل به عمد فضای رادیکال را فراهم می‌کند. (دوم) ترورهای اسرائیل سبب شکل گیری گروه‌های جدید فلسطینی می‌شود. در دهه۱۹۷۰، اسرائیل «وادی حداد» رهبر نظامی جبهه مردمی کمونیست برای آزادی فلسطین را کشت که منجر به فروپاشی این گروه شد. یک دهه بعد، فتح به رهبری یاسر عرفات جایگزین آن شد.

حماس که در سال۱۹۸۷ تاسیس شد، تاریخ گروه‌های مبارز فلسطینی را مطالعه کرده و سرنوشت آنها را پیش روی خود قرار داده است تا در مسیر آنها گام برندارد.از اوایل دهه۲۰۰۰، حماس به گروهی تبدیل شد که فلسطینی‌ها ردای مقاومت مسلحانه در برابر اشغالگری اسرائیل را به تنش کردند. این در حالی بود که توانایی‌های نظامی دیگر گروه‌ها کمرنگ می‌شد یا درباره فتح، مقاومت را به‌عنوان استراتژی اصلی خود به نفع مذاکرات کنار گذاشت. با شکست مذاکرات صلح در اوایل دهه۲۰۰۰، قدرت حماس افزایش یافت. ترور رهبران و بنیان‌گذارانش هم نتوانست این گروه را از مسیر خود منحرف کند. داستان زندگی هنیه درس متفاوتی از پیامدهای ناخواسته برخی از تلاش‌های اسرائیل برای ناتوان کردن حماس ارائه می‌دهد. چهره‌هایی مانند هنیه با کنار گذاشته شدن، محبوبیت بیشتری کسب و دامنه وسیع‌تری در منطقه پیدا کردند.