محمود فاضلی copy

ترکیه پیش از آغاز اجلاس اعلام کرده بود حملات اسرائیل به غزه، جنگ روسیه - اوکراین، امنیت دریای سیاه و تحولات خاورمیانه از داغ‌ترین موضوعات در دستور کار اردوغان در اجلاس سران ناتو خواهد بود و کشتار دسته‌جمعی فلسطینیان در نوار غزه را در دستور کار سران قرار خواهد داد. ترکیه روند مذاکرات دوحه برای آتش‌بس دائمی در غزه را دنبال می‌کند. انتظار ما از نشست سران این است که به نتایجی برسیم که حساسیت‌های مرتبط با امنیت ملی متحدان را در نظر گرفته و همبستگی و روحیه وحدت را تقویت کنیم. این اجلاس رایزنی‌هایی را برای تقویت ساختار بازدارندگی و دفاعی ناتو و تقویت ابزارها و توانمندی‌های متحدان انجام خواهد داد. ما به مواضع اصولی خود برای جلوگیری از تبدیل‌شدن ناتو به یکی از طرف‌های جنگ در اوکراین ادامه می‌دهیم. هر روز که سلاح‌ها حرف می‌زنند نشان می‌دهد که موضع ما چقدر صحیح است.

اردوغان در حاشیه این اجلاس با نخست وزیران یونان، انگلیس، رئیس‌جمهور فرانسه و صدراعظم آلمان دیدار و گفت‌وگو کرد. در دیدار وی با «میتسوتاکیس» نخست‌وزیر یونان طرفین مرور کوتاهی به روابط دوجانبه داشتند و توافق کردند زمینه‌های همکاری در چارچوب «دستور کار مثبت را پیش ببرند و همکاری‌های دو جانبه را تقویت کنند. طرفین توافق کردند که در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر آتی در نیویورک دیدار جدیدی داشته باشند. ترکیه به تلاش‌ خود برای توسعه روحیه همبستگی با یونان بر اساس اصل حسن همجواری ادامه می‌دهد و این تلاش‌ همچنان افزایش خواهد یافت.

اردوغان در دیداری که با صدراعظم آلمان داشت، موضوع توربین‎هایی را که برای نیروگاه هسته‎ای «آکویو» در نظر گرفته شده بود اما همچنان در گمرک هستند، مطرح کرد. با این حال رئیس جمهور ترکیه به موضوع جنگنده‌های «یوروفایتر» نیز بازگشت و اعلام کرد من به صدراعظم آلمان یادآوری کردم که باید بر مشکلاتی که منجر به عدم اجرای درخواست ما برای خرید یوروفایتر تایفون شد، غلبه کنیم. ما در حال حاضر با آلمان مشکل داریم؛ توربین‌هایی که باید برای نیروگاه هسته‎ای «آک کویو» برسند در گمرک آلمان منتظر هستند. این موضوع ما را به‌شدت ناراحت می‌کند. من در دیدار دوجانبه خود با اولاف شولتز صدراعظم آلمان نیز این موضوع را یادآوری کردم. ما باید بر مشکلات فی‌مابین از جمله عدم پاسخ‌گویی به درخواست ترکیه برای خرید هواپیمای یوروفایتر تایفون، مشکل توربین و مشکل خرید برخی از ماشین‌های مورد استفاده در ناوچه‌هایمان، غلبه کنیم. موضوع خرید یوروفایتر زمانی دوباره مطرح شد که اردوغان در واشنگتن تایید کرد که ترکیه درخواست کرده است تعداد 40 جنگنده F-16 را که با خرید از آمریکا به‎دلیل هزینه‌های بالا موافقت کرده است، کاهش دهد.

اردوغان، در حاشیه نشست سران ناتو در واشنگتن در سخنانی تاکید کرد ادامه شراکت میان ناتو و رژیم اسرائیل وجود ندارد. اسرائیل «ارزش‌های بنیادین ناتو» را نقض کرده و اعضای ناتو نمی‌توانند به این رژیم به چشم متحد نگاه کنند. ترکیه هرگز تلاش‌های ناتو برای همکاری با اسرائیل را تحمل نخواهد کرد، اسرائیل همچنان در حال قتل‌عام فلسطینی‌ها در غزه است. اردوغان همچنین در خصوص جنگ اوکراین نیز گفت که ترکیه اقدامات زیادی برای پایان جنگ در این کشور برداشته است و همچنان دیپلماسی خود را برای این منظور و همچنین توافق غلات ادامه خواهد داد.

نومان کورتولموش رئیس مجلس نمایندگان ترکیه که به‎منظور شرکت در اجلاس روسای پارلمانی ناتو به واشنگتن سفر کرده بود، با اشاره به اینکه ترکیه یکی از هم‌پیمانان مهم ناتو است، درباره روابط خارجی ترکیه اعلام کرد: دیگر هیچ کشوری در دنیا نمی‌تواند صرفا عضو یک گروه باشد و در زیر سایه آن حرکت کند. به‎خصوص کشوری مانند ترکیه که امکانات و فرصت‌های بزرگی دارد. ما در چارچوب اصول و اولویت‌های ملی خودمان، ترجیح می‌دهیم روابطمان را با تمام ‌کشورهای جهان به‌ویژه در موضوع تجارت گسترش دهیم.

به‎گفته او بعضی محافل سعی دارند فضای مثبتی را که با قرارداد اف-16 و پذیرش سوئد به ناتو شکل گرفته است، گل‌آلود کنند. همان‌گونه که می‌دانید بعضی لابی‌ها در آمریکا در راستای دشمنی با ترکیه فعالیت می‌کنند. گروه گولن نیز در همین راستا فعالیت می‌کند. اخیرا نامه 142عضو مجلس نمایندگان آمریکا به بایدن درباره ترکیه، تخریب روابط دوجانبه را دنبال می‌کند. بعضا شاهد این‌گونه تلاش‌ها برای مسموم کردن دیپلماسی میان دو کشور نیز هستیم.

در جریان سفر اردوغان به‌منظور شرکت در اجلاس رهبران ناتو، 28تن از اعضای کنگره آمریکا اعم از جمهوری‌خواه و دموکرات از فرصت استفاده کردند و با ارسال نامه‌ای به وزیر خارجه آمریکا از موضع اردوغان علیه اسرائیل و حمایت وی از حماس گلایه کردند. در این نامه آمده است: درباره دشمنی روزافزون رئیس‌جمهوری ترکیه علیه اسرائیل و گفتمان‌های تحریک‌آمیز او به‎شدت نگران هستیم. اختلاف‌نظر میان هم‌پیمانان درباره سیاست‌های اساسی امر طبیعی است؛ اما موضع ترکیه نسبت به اسرائیل بسیار ناراحت‌کننده است و به مبارزه ما درراه دموکراسی و آزادی‌ها آسیب می‌رساند! باید اظهارات دولت ترکیه درباره همبستگی با حماس و اقدامات علیه یکی از هم‌پیمانان کلیدی آمریکا در خاورمیانه از نزدیک پیگیری شود. در صورت ادامه این اقدامات، باید آمریکا در شراکت خود با ترکیه بازنگری کند.