آغاز پایان اردوغان؟
آنچه اردوغان باید با آن دست و پنجه نرم کند، این واقعیت است که بسیاری از افراد نزدیک خودش، او را رها کردهاند. بسیاری که او با آرای آنها دولت، قوه قضائیه و ارتش را تحت کنترل خود درآورد. اکنون اردوغان بر کشوری حکومت میکند که بسیاری در کنار او نیستند و یک جنبش سیاسی جدید در اطراف «امام اوغلو» ایجاد شده است. بسیاری از قبل رئیس‌جمهور بعدی را در چهره او میبینند؛ زیرا آنها معتقدند که او می‌تواند موفق شود. اردوغان گفته بود «هر کسی که در انتخابات استانبول پیروز شود، انتخابات ترکیه را نیز خواهد برد.» کلانشهر ۱۶میلیون نفری (تقریبا یک‌پنجم جمعیت ترکیه) بهدلیل تاریخ درخشان، پایتخت فرهنگی ترکیه است و همچنین ۳۰درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را در اختیار دارد.
اردوغان از سال۲۰۰۳ به‌عنوان نخست‌وزیر و سپس به‌عنوان رئیس‌جمهور از سال۲۰۱۴ در عرصه سیاسی ترکیه حضور دارد. این پنجمین انتخابات شهرداری بود که تحت رهبری اردوغان برگزار شد. رئیس‌جمهور ترکیه چندین چالش از جمله اعتراضات بزرگ مخالفان در استانبول در سال۲۰۱۳ که به ۸۰استان از ۸۱استان این کشور گسترش یافت و تلاش برای کودتای نافرجام در ژوئیه۲۰۱۶ که با پیگرد قانونی دنبال شد، پشت سر گذاشته است. آیا امام اوغلو، رئیس‌جمهور آتی ترکیه خواهد بود؟ شهردار استانبول که مجددا انتخاب شد، اکنون بیش از هر زمان دیگری «رهبر» مخالفان است. او دارای اعتبار، محبوبیت و بالاتر از همه تمایل به رسیدن به مقام ریاستجمهوری را دارد. چیزی که حتی اعضای حزب او از انتقاد امام اوغلو دست برنمی‌دارند این است که او بیشتر به شغل خود می‌پردازد تا به امور استانبول. اکرام امام‌اوغلو همچنان در هدف دولت ترکیه است.
او در اواخر سال۲۰۲۲ به اتهام «توهین» به اعضای کمیسیون عالی انتخابات ترکیه به دو سال و هفت ماه زندان محکوم شد. شهردار به این تصمیم اعتراض کرده است؛ اما این پرونده همچنان آینده سیاسی او را تهدید میکند و او را از رقابتهای انتخاباتی ریاستجمهوری۲۰۲۳ محروم کرده است. «گرد هلر» خبرنگار شبکه آلمانی (RND) در ترکیه معتقد است: «اگرچه رئیس‌جمهور ترکیه بارها از نظر سیاسی مرده شناخته شده است، اما او توانست بر تمام ضرباتی که وارد شده است، غلبه کند. بنابراین باید از دوره پایان اردوغان صحبت کنید.» این شبکه آلمانی همچنین تخمین میزند که «به احتمال زیاد او برنامه‌های خود برای بازنگری قانون اساسی را پیش خواهد برد و با آن می‌تواند قدرت خود را بیشتر گسترش دهد و یک‌بار دیگر برای انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند.»
این خبرنگار آلمانی پیش‌بینی کرده است: «فشار بر مخالفان، منتقدان دولت و فعالان حقوق بشر احتمالا افزایش خواهد یافت. بهنظر می‌رسد امام اوغلو می‌تواند در مقابل اردوغان مدعی ریاستجمهوری باشد، دوره ریاستجمهوری ترکیه در سال۲۰۲۸ به پایان می‌رسد؛ چهار سالی که در آن اتفاقات زیادی می‌تواند رخ دهد.» روزنامه تجاری آلمانی زبان Handelsblatt معتقد است حتی در کشوری با رهبری اقتدارگرا نمیتوان ارتجاع دموکراتیک را سرکوب کرد. در گذشته اردوغان اغلب میتوانست مردم را متقاعد کند که فقط او رفاه را به ارمغان می‌آورد و تنها او می‌تواند بحران‌های سیاسی را حل کند و او در تمام انتخابات قبلی پیروز شد؛ اما دیگر چنین نیست.
نشریه Tageszeitung آلمان هم معتقد است که اردوغان اکنون «در درجه اول به سیاست خارجی روی خواهد آورد. او در سخنرانی پس از انتخابات خود اشاره کرد که برای حمله نظامی علیه کردهای پ‌ک‌ک در عراق و کردها در سوریه آماده میشود. اکنون صحبت از یک پیشروی بزرگ در عراق است. اما بعید نیست که در عراق مذاکرات مجدد با پ‌ک‌ک با هدف پایان دادن به درگیری مسلحانه در ازای امتیازات سیاسی انجام شود. آیا او نقش میانجی خود را در مذاکرات صلح میان اوکراین و روسیه حفظ خواهد کرد؟ البته به او بستگی ندارد. شاید او بعدا به‌عنوان رئیس‌جمهور سابق بازنشسته، این کار را انجام دهد.
برک اسن، استاد علوم سیاسی در دانشگاه سابانجی استانبول، آن را بزرگ‌ترین شکست انتخاباتی دوران حرفهای اردوغان خواند و اشاره کرد که حزب CHP حزب اصلی مخالف، بهترین نتیجه خود را به ثبت رساند. رای‌دهندگان که با یک بحران اقتصادی شدید مواجه شدهاند، دولت را مجازات کردند؛ چراکه تورم سالانه به ۶۷درصد رسیده است. این نارضایتی در رای انتخابات شهرداریها نیز مشاهده شد. «علی فایک دمیر»، استاد دانشگاه گالاتاسرای استانبول می‌گوید: «مهمترین تغییرات در ترکیه زمانی اتفاق میافتد که مردم دیگر نمیتوانند زندگی روزمره خود را تضمین کنند، زمانی که دیگر نمیتوانند غذا بخورند.» «ایلین اونور نو»، استاد دانشگاه هالیچ می‌گوید: «مدیریت استانبول، شهری پرجمعیت‌تر از بیش از بیست شهر اتحادیه اروپا آسان نیست. این شهر یک مرکز تجاری، اقتصادی و فرهنگی است. این شهر خود یک کشور است. کسانی که موفق به مدیریت این شهر میشوند و ارزش خود را ثابت می‌کنند، سپس شاهد پیشرفت شغلی خود هستند.» بایرام بلغی، محقق در CER-Sciences Po در پاریس معتقد است: «اردوغان می‌تواند باعث شگفتی شود و به زندگی حرفهای خود پایان دهد و راهی برای ترک با شکوه و وفادار ماندن به اعتقادات دینی خود پیدا کند.»
