موج جدید بازداشتها در روسیه
«آلا»، ۷۵ساله، یک مستمریبگیر که بهدلیل عواقب احتمالی از ذکر نام خانوادگی خود امتناع کرد، گفت: «او نمرده، بلکه او را میراندهاند.» دوستش النا، ۷۷ساله که بازویش در بازوی آلا گره خورده بود، گفت: « ما میدانستیم که میخواهند او را نابود کنند. اما وقتی این اتفاق افتاد، بسیار شوکهکننده بود.» وقتی دختر و نوه النا با گریه با وی تماس گرفتند، او متوجه شد که چه اتفاقی افتاده است. هر دو زن افتخار کردند که مردم برای ابراز مخالفت خود با دولت، علیرغم سرکوب گسترده مخالفان، حاضر شدند. «سرویس زندانهای روسیه» با اعلام مرگ ناوالنی در روز جمعه گفت که او در حین پیادهروی ناگهان احساس ناراحتی کرد و دلایل آن «در دست بررسی است.» یکی از وکلای ناوالنی گفت که «بافت شناسی» روی جسد انجام شده تا علت مرگ او مشخص شود و نتایج آن باید هفته آینده آماده شود.
برخی از کسانی که در اجتماعات یادبود حاضر شدند، بهای آن را پرداختند. به گزارش گروه حقوق بشری « OVD-Info»، از زمان اعلام مرگ ناوالنی در روز جمعه، حداقل ۴۰۰ نفر در سراسر روسیه بازداشت شدهاند. در میان آنها یک کشیش به نام پدر «گریگوری میخنوف-وایتنکو» بود که قرار بود مراسم یادبودی برای ناوالنی در سن پترزبورگ برگزار کند. این مهمترین موج دستگیریها از زمان اعتراضات علیه بسیج عمومی برای جنگ در اوکراین در سپتامبر۲۰۲۲ است. النا که نگران سرنوشت صدها زندانی سیاسی دیگر در روسیه است، گفت: «آنها سعی میکنند ما را آنقدر بترسانند که امکان زندگی وجود نداشته باشد.» ترس باعث شد «آندری»، نوجوان ۱۷ساله کلاس یازدهم، نتواند گل بخرد؛ اما او میخواست بیاید و ببیند چه اتفاقی میافتد. زمانی که یکی از رهگذران عزاداران را مسخره کرد و میراث ناوالنی را زیر سوال برد، این پسر جوان ناگهان غرش کرد.
«سرگئی» یک مستمری بگیر که فقط نام کوچک خود را ذکر کرد، گفت: «او [ناوالنی] برای کشور ما چه کرد که مستحق دعا یا عزاداری ما باشد؟» آندری جرات کرد و با اشاره به سیستمی که در سال۲۰۱۸ توسط تیم ناوالنی مطرح شد و رایدهندگان را تشویق میکرد تا حول یک نامزد مخالف متحد شوند؛ به این امید که از وفاداران پوتین پیشی بگیرند، پرسید: «درباره رایگیری هوشمند چطور؟» سرگئی پاسخ داد: «او یک آدم تو خالی بود، فقط یک عروسک خیمهشب بازی غرب بود.» در همان حالی که آنها صحبت میکردند، دهها پلیس نظارهگر کسانی بودند که با افرادی که برای اهدای تاج گل میآمدند، خوش و بش میکردند و گروه دیگری از پلیس ضد شورش هم در موقعیتی نزدیکی کمی آن طرف بودند و همه را زیر نظر داشتند. «دیوار غم»، در مرکز مسکو، در خیابان ساخاروف، به نام آندری ساخاروف، فیزیکدان برنده جایزه نوبل نامگذاری شده است که کنشگری او با ۱۲سال تبعید داخلی در گورکی (که امروز نیژنی نووگورود شناخته میشود) مواجه شد. دولت زمانی از این مکان [«دیوار غم»] برای مهار جنبشهای اعتراضی استفاده میکرد و آن را به تنها محل مجاز برای برگزاری راهپیمایی و تجمع (هر زمان که فشار عمومی وجود داشت و دولت مجبور به واکنش میشد) تبدیل کرد.
ناوالنی مکررا در تظاهرات آنجا سخنرانی میکرد. برای «اولیا»، ۳۹ساله، انبوهی از گلها و شمعها بهعنوان یادآوری نادر اما ارزشمندی بود مبنی بر اینکه او در خواسته خود برای یک روسیه دموکراتیک و آزاد بدون جنگ تنها نیست. او درحالیکه گل رز را به «دیوار غم» تکیه میداد، گفت: «در چنین زمانی بسیار مهم است که ببینیم افرادی هستند که مانند من فکر میکنند.» پیش از این، او گفت که در «سنگ سولووتسکی» یادبود دیگری برای قربانیان سرکوب سیاسی، در مقابل مقر «افاسبی» (آژانس جانشین کاگب) گل گذاشته است. او افزود: «و شرمآور است که در مدت کوتاهی، مردم میآیند و میروند و شما نمیتوانید همه افرادی را که در طول یک روز آمدهاند و دائما از آنها خواسته میشود تا آنجا را ترک کنند، ببینید؛ اما میتوانید گلها را ببینید.»