«قصاب سربرنیتسا» در چنگال عدالت

احسان ابطحی

راتکو ملادیچ، ژنرال پیشین صرب که متهم به قتل‌عام حدود ۸ هزار مرد و پسر مسلمان شهر سربرنیتسا در سال ۱۹۹۵ است روز پنج‌شنبه دستگیر شد، اقدامی که حاکی از قصد صربستان برای خروج از انزوایی است که پس از دوران جنگ بالکان در آن گرفتار شده‌بود؛ جنگی که خشن‌ترین جنگ‌ اروپا پس از جنگ جهانی دوم به شمار می‌رود. به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، دستگیری این ژنرال سابق ارتش صربستان که به «‌قصاب سربرنیتسا» شهرت دارد، بزرگ‌ترین مانع پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا را از میان برداشت. اتحادیه اروپا پیش از این تاکید کرده ‌بود که پیش از پیوستن صربستان به اتحادیه اروپایی ملادیچ باید دستگیر و در دادگاه بین‌المللی محاکمه شود.

بوریس تادیچ، رییس‌جمهوری صربستان، جزییات اندکی درباره نحوه دستگیری ملادیچ را اعلام کرد و قول داد که او را طی چند روز آینده به دادگاه بین‌المللی لاهه معرفی خواهد کرد. تادیچ اضافه کرد: «‌من بر این باورم که امروز ما دوره‌ای دشوار از تاریخ اخیر خود را به پایان رساندیم.»برای اروپایی‌ها که در بحران‌های مالی و اقتصادی شدیدی‌ غوطه‌ور هستند، دستگیری فردی که بیش از هر جنایتکار جنگی دیگری به دنبالش بودند، مانند کشته‌شدن بن‌‌لادن برای آمریکایی‌ها، لذت‌بخش بود. برای اروپایی‌ها همچنین دستگیری ملادیچ یک پیروزی بزرگ دیپلماتیک به شمار می‌رود و نشان می‌دهد که مشوقی به نام «پیوستن به اتحادیه اروپایی» یکی از ابزار‌های حیاتی سیاست‌خارجی این بزرگ‌ترین بلوک تجاری پس از جنگ جهانی دوم به شمار می‌رود.ملادیچ طی ۱۵ سال گذشته فراری بود و بسیاری از دیپلمات‌های اروپایی بر این باور بودند که مقامات صربستان سال‌ها پیش می‌توانستند او را دستگیر کنند و به محض آنکه تشخیص دهند منافع دستگیری ملادیچ بیشتر از زیانی است که به ملی‌گرایان صرب وارد می‌کند، او را دستگیر خواهند کرد. این تحلیل از آن رو ارائه می‌شد که ملادیچ همچنان در میان برخی از ملی‌گرایان صرب یک قهرمان به شمار می‌رود.

فرمانده سابق صرب‌ها روز پنج‌شنبه در شهری زراعی به نام لازاروو واقع در شمال شهر بلگراد، پایتخت صربستان، دستگیر شد. این دستگیری پس از آن انجام شد که مقامات صربستان اطلاعاتی دریافت کردند که نشان می‌داد مردی شبیه ملادیچ در این مناطق زندگی می‌کند. ایویچا دادیچ، وزیر کشور صربستان در همین‌باره گفت که ملادیچ با کارت شناسایی پیشین و منقضی شده‌‌اش و همچنین تعدادی دفترچه نظامی دستگیر شد. برخی منابع خبری داخل صربستان اعلام کردند که او با نام «میلوراد کومادیچ» زندگی می‌کرد و به عنوان یک کارگر ساختمانی شناخته می‌شد. با این همه وزارت کشور صربستان اعلام کرد که هیچ مدرکی دال بر اینکه او با کارت هویت جعلی زندگی می‌کرده ‌است، در دست ندارد.قتل عام مسلمانان در سربرنیتسا بدترین و وحشتناک‌ترین کشتار جمعی در قاره اروپا پس از جنگ جهانی دوم به شمار می‌رود. ملادیچ همچنین به دلیل حمله به شهر سارایوو، پایتخت بوسنی و هرزه‌گوین که به مدت ۳ سال و نیم طول کشید و به کشته‌شدن ۱۰ هزار نفر از جمله سه هزار و ۵۰۰ کودک منجر شد، متهم به جنایات جنگی است.با وجود اینکه نزدیکان ملادیچ پیش‌بینی کرده‌بودند که اگر او احساس کند در حال دستگیری است خود را خواهد کشت، اما رسانه‌های خبری صربستان گزارش دادند که او در زمان دستگیری تنها بود و دو اسلحه در اختیار داشت اما هیچ تلاشی برای استفاده از آنها نکرد. پلیس همچنین اعلام کرد که او در هنگام دستگیری مقاومتی از خود نشان نداد. شاهدان عینی هم گفتندکه ملادیچ کاملا گیج و خسته بود و اینگونه به نظر می‌رسید که یکی از دست‌هایش احتمالا به دلیل سکته مغزی فلج شده‌است.بسیاری از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپایی علاقه داشتند که بلگراد به دلیل اقداماتش در راستای نزدیکی به اروپا و آمریکا مورد تشویق قرار بگیرد و روند پیوستنش به این اتحادیه پیشرفت کند اما شمار دیگری از کشورها به خصوص هلند بر این باور بودند تا زمانی که ملادیچ آزاد است، صربستان نمی‌تواند به عضویت اتحادیه اروپایی در بیاید.