رئیس جمهور ترکیه حماس را «گروه آزادی‌بخش» خواند
شوک اردوغان به جنگ غزه
«دنیای‌اقتصاد» بررسی می‌کند؛ چه کسی برنده تحولات اخیر منطقه است؟
عکس: AFP
رئیس‌جمهور ترکیه همچنین ابتکار عمل را برای برگزاری کنفرانس صلح برای حل‌وفصل تنش بین فلسطین و اسرائیل برعهده گرفت.البته اردوغان بر این موضوع تاکید کرد که در صورت لزوم گزینه دیپلماتیک یا نظامی روی میز است.ترکیه با ایده ایجاد سیستمی از کشورهای ضامن برای فلسطین و اسرائیل، اعلام کرد که آماده است تا به چنین ضامنی برای طرف فلسطینی تبدیل شود.
«ناداو گاوریلوف» هم در گزارش ۲۵اکتبر در نیویورک‌تایمز از آغاز «حملات گسترده» به غزه خبر داد. بر همین اساس، ارتش اسرائیل دیروز چهارشنبه خبر داد که حملات گسترده‌ای را به مواضع حماس در غزه انجام داده است و در عین حال، راکت‌های پرتاب‌شده از سمت سوریه را مهار کرده است. این گزارشگر می‌افزاید که آمار کشته‌های فلسطینی به ۵۸۰۰نفر رسیده است و با تشدید حملات این رقم افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر، «کارن زرائیک» هم در گزارش کوتاهی در نیویورک‌تایمز نوشت که سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان با «زیاد نخاله» (دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین) و «صالح العاروری» (معاون دفتر سیاسی حماس) دیدار کرد. آنها درباره «نحوه دستیابی به پیروزی کامل و توقف حملات وحشیانه به غیرنظامیان و کرانه باختری» گفت‌وگو کردند. همزمان با این تحولات، «بن کاسپیت» هم در گزارش ۲۴اکتبر در المانیتور نوشت، با وجود گذشت نزدیک به ۲۰روز از حمله ۷اکتبر (۱۵مهرماه) حماس به اسرائیل، این رژیم همچنان منتظر چراغ سبز آمریکا برای حمله است. دولت بایدن نگران است که اسرائیل نتوانسته باشد به دقت اهدافی را در غزه مشخص کرده باشد یا برنامه‌ای برای آینده غزه پس از حمله نداشته باشد. در عین حال، بایدن می‌خواهد تلاش‌ها برای کمک‌رسانی به غزه و تبادل زندانیان ادامه داشته باشد.
در عین حال، اسرائیل می‌خواهد همراه با آمریکا آماده حمله شود. در همین رابطه یک مقام کابینه اسرائیل به المانیتور گفت: «عدم حمله به این معنا نیست که نمی‌توانیم بدون چراغ سبز آمریکا حمله کنیم. آمریکایی‌ها نه ما را ممنوع کرده‌اند و نه وتو. آنها فقط به ما مشورت می‌دهند و ما همکاری کاملی با آنها داریم.» این مقام گفت: «می‌دانیم که چگونه قدردان آن چیزی باشیم که دریافت کرده‌ایم. دو ناو به علاوه ۱۴میلیارد دلار کمک بسیار مهم است.» یکی از منابع سیاسی اسرائیلی هم به المانیتور گفت: «نتانیاهو به‌صورت تمام وقت با آمریکایی‌ها کار می‌کند. او احتمالا می‌داند که کارش تمام است. افکار عمومی اسرائیل با سرخوردگی دردناکی مواجه است. بهتر است نتانیاهو به دنبال سرپناهی برای خود در آمریکا باشد.»
درگیری لفظی گوترش بامقامات اسرائیل
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد بار دیگر خواستار آتش‌بس در غزه شد و گفت که قوانین بین‌المللی در جنگ بین اسرائیل و حماس نقض می‌شود. گوترش روز سه شنبه (۲آبان‌ماه) در سخنانی در برابر ۱۵عضو شورای امنیت سازمان ملل خواست که از غیرنظامیان محافظت شود و هشدار داد که جنگ خطر دامن زدن به جنگ گسترده‌تری در منطقه را به همراه دارد. دبیر کل سازمان ملل در بخش دیگری از سخنانش گفت: «مهم است بدانیم که حملات حماس در خلأ رخ نداده است. مردم فلسطین ۵۶سال تحت اشغال قرار گرفته‌اند.» او گفت: «اما نارضایتی مردم فلسطین نمی‌تواند حملات گسترده و هولناک حماس را توجیه کند. ولی این حملات وحشتناک نمی‌تواند مجازات دسته‌جمعی مردم فلسطین را توجیه کند.»
الجزیره در گزارش ۲۴اکتبر نوشت، گوترش همچنین بدون نام بردن از اسرائیل از این رژیم انتقاد کرد و گفت: «حفاظت از غیرنظامیان به معنای این نیست که به بیش از یک‌میلیون نفر دستور داده شود که به سمت جنوب بروند؛ جایی که پناهگاه، غذا، آب، دارو و سوخت وجود ندارد و سپس به بمباران جنوب ادامه می‌دهد.» اظهارات دبیرکل باعث خشم «گیلاد اردان»، سفیر اسرائیل در سازمان ملل شد که این سخنرانی را «تکان‌دهنده» خواند. اردان در «ایکس» که قبلا به نام توییتر شناخته می‌شد، نوشت: «اظهارات او مبنی بر اینکه حملات حماس در خلأ اتفاق نیفتادند، بیانگر درک نادرست او از تروریسم و قتل بود. واقعا غم‌انگیز است که رئیس سازمانی که پس از هولوکاست به‌وجود آمد، چنین دیدگاه‌های وحشتناکی دارد.»
«آرون باکسرمان» و «کارن زرائیک» هم در گزارش ۲۵اکتبر در نیویورک‌تایمز نوشتند، همزمان با سخنرانی دبیرکل سازمان ملل و تنش در صحن شورای امنیت، اسرائیل ظرف دو روز گذشته (دوشنبه و سه‌شنبه) بیش از ۷۰۰هدف را در غزه مورد حمله قرار داده است. وزارت بهداشت فلسطین هم گفت که در همین مدت بیش از ۷۰۴نفر جان خود را در حملات اسرائیل از دست دادند که بیشترین آمار مرگ‌ومیر در یک بازه کوتاه ۲۴ تا ۴۸ساعت است. به نوشته این گزارشگران، اظهارات گوترش خشم سفیر اسرائیل در سازمان ملل را برانگیخت. اردان در سخنان سراسر خشم‌آگین خود خواستار استعفای دبیرکل سازمان ملل شد. با این حال، این مقام سازمان ملل خواستار گشایش‌هایی برای کمک رسانی به مردم غزه شد. وزیر خارجه اسرائیل هم بدون اشاره به اینکه تاکنون حدود ۵۷۰۰فلسطینی جان خود را در حملات از دست داده‌اند، گفت که حماس «نازی جدید است.»
آمریکا: با آتش‌بس مخالفیم
تنش‌ها در سازمان ملل در حالی است که مقام‌های ارشد دولت بایدن مخالف آتش‌بس هستند. «جان کربی» سخنگوی کاخ سفید بر این باور است که دولت بایدن از آتش‌بس حمایت نمی‌کند؛ زیرا این اقدام به نفع حماس است. وی افزود که تلفات غیرنظامیان اجتناب‌ناپذیر است. وی افزود: «این امری زشت است و ناپسند که غیرنظامیان تلف شوند.» «اریکا ال.گرین» و «مایکل کراولی» در گزارش ۲۴اکتبر در نیویورک‌تایمز نوشتند، کربی گفت: «ما به دنبال این هستیم تا مطمئن شویم که اسرائیل ابزارها و توانایی‌هایی را دارد که برای دفاع از خود نیاز دارد. ما به تلاش برای دریافت کمک‌های بشردوستانه ادامه خواهیم داد و به تلاش برای خروج گروگان‌ها و مردم از غزه به نحو مناسب تلاش خواهیم کرد.» کربی اضافه کرد: «یک آتش‌بس، در حال حاضر، واقعا فقط به نفع حماس است.» وی افزود که ایالات متحده هیچ خط قرمزی با اسرائیل مطرح نکرده است.
با این حال، واشنگتن گفته است که طرفدار یک «توقف بشردوستانه» است که کوتاه‌تر از آتش‌بس تلقی می‌شود و رسمی هم نیست. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، از شورا خواست تا از قطعنامه جدیدی به رهبری ایالات متحده که «بازخوردهای اساسی را در بر می‌گیرد» حمایت کند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این پیش‌نویس از «حق ذاتی همه کشورها» برای دفاع از خود دفاع می‌کند و در عین حال خواستار رعایت قوانین بین‌المللی است. این از «توقف‌های بشردوستانه» -اما نه آتش‌بس کامل- برای اجازه به ورود کمک‌ها حمایت می‌کند. این دیپلمات ارشد آمریکایی همچنین بر لزوم حمایت از غیرنظامیان فلسطینی تاکید کرد. بلینکن گفت: «اسرائیل باید تمام اقدامات احتیاطی ممکن را برای جلوگیری از آسیب به غیرنظامیان انجام دهد و «توقف‌های بشردوستانه» باید در نظر گرفته شود تا کمک‌ها به غزه سرازیر شود و غیرنظامیان بتوانند «از مسیر آسیب خارج شوند.» همچنین «گرین- کراولی» در بخش دیگری از گزارش خود نوشتند، بلینکن روز یکشنبه در برنامه «Face the Nation» شبکه سی‌بی‌اس گفت: «اسرائیل باید هر کاری که می‌تواند انجام دهد تا مطمئن شود این اتفاق دیگر تکرار نمی‌شود. انجماد امور در جایی که الان هستند به حماس اجازه می‌دهد در همان جایی که هست بماند و کاری را که در گذشته انجام داده است، تکرار کند. هیچ کشوری نمی‌تواند آن را بپذیرد.»
الجزیره نیز در گزارش ۲۵اکتبر نوشت، شورای امنیت سازمان ملل متحد اولین جلسه علنی خود را درباره جنگ اسرائیل و غزه برگزار کرد و اکثر اعضا خواستار آتش‌بس فوری برای رسیدن کمک‌های بشردوستانه به فلسطینی‌ها شدند. این در حالی است که بمباران بی‌امان غزه ادامه دارد. شورای امنیت ۱۵عضوی، که در آن پنج عضو دائمی حق وتو دارند، تاکنون نتوانسته قطعنامه‌ای را ارائه کند که به خشونت پایان دهد. ایالات متحده، سرسخت‌ترین متحد اسرائیل هفته گذشته قطعنامه‌ای را وتو کرد که توسط ۱۲عضو دیگر شورا حمایت می‌شد؛ قطعنامه‌ای که خواستار توقف درگیری‌ها می‌شد. این قطعنامه به این دلیل وتو شد که آمریکا معتقد بود به اندازه کافی به حق دفاع اسرائیل از خود تاکید نکرده بود. پیش‌نویس قطعنامه قبلی روسیه نیز رد شد.نزدیک به ۹۰کشور در لیست سخنرانان جلسه روز سه‌شنبه (شامل حدود ۳۰وزیر امور خارجه و معاون وزیر) بودند که بسیاری از آنها درخواست‌ها برای آتش‌بس و توقف حملات به غیرنظامیان فلسطینی را تکرار می‌کردند. سامح شکری، وزیر امور خارجه مصر گفت: «ما با تاسف دوبار ناتوانی این شورا در تصویب قطعنامه یا حتی درخواست آتش بس برای پایان دادن به این جنگ را دنبال کردیم.» ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن به نمایندگی از گروه ۲۲عضوی عرب در سازمان ملل، اسرائیل را متهم کرد که غزه را با خاک یکسان کرده و از شکست شورای امنیت در برقراری آتش‌بس فوری ابراز تاسف کرد. وی از دیپلمات‌ها خواست تا قطعنامه‌ای برای توقف جنگ، محکومیت کشتار غیرنظامیان از هر دو طرف و جلوگیری از گرسنگی و همچنین مجازات دسته‌جمعی فلسطینیان اتخاذ کنند. صفدی گفت: «شورای امنیت باید موضع روشنی اتخاذ کند تا به ۲میلیارد عرب و مسلمان اطمینان دهد که قوانین بین‌المللی اعمال خواهد شد.» در همین حال، روسیه نیز قطعنامه متقابل خود را ارائه کرده است. رای‌گیری ممکن است اواخر همین هفته انجام شود. واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل گفت: «تمام جهان از شورای امنیت انتظار درخواست آتش‌بس سریع و بدون قید و شرط را دارد.» در بحبوحه بن‌بست شورا، اردن و روسیه از جمله کشورهایی هستند که خواستار برگزاری نشست روز پنج‌شنبه مجمع عمومی سازمان ملل شده‌اند. قطعنامه‌های موجود در آنجا غیرالزام‌آور اما بسیار نمادین هستند.
چه کسی برنده جنگ غزه است؟
