تراژدی«پیلوس»
جدیدترین حادثه واژگونی یک کشتی حامل مهاجران در آب‌های بین‌المللی واقع در جنوب غربی سواحل یونان، حدود۸۰کیلومتری جنوب غربی «پیلوس» صدها نفر کشته و مفقود شدند. این کشتی از بندر «طبرق» لیبی به‌سمت ایتالیا حرکت می‌کرد. سرنشینان این قایق اتباع کشورهای سوریه، فلسطین، افغانستان و پاکستان بودند که بیشتر آنها مردان حدود ۲۰ تا ۳۰سال بودند. نیروهای امداد در روز نخست ۷۹جسد از آب را بیرون کشیدند و ۱۰۴نفر نیز نجات یافتند. محل حادثه نزدیک به عمیق‌ترین بخش دریای مدیترانه است و عمق ۵۰۰۰متری هرگونه تلاش برای تعیین محل قایق غرق‌شده را دشوار می‌کند و هیچ‌یک از نجات‌یافتگان تجهیزات ایمنی مانند جلیقه نجات در اختیار نداشتند.
نزدیک به ۱۲قایق از جمله از سازمان مرزی «فرونتکس» اتحادیه اروپا و نیروهای گشت مرزی یونان و هواپیما‌های نظامی نیروی هوایی این کشور، در محل حضور یافته و به جست‌وجو و نظارت پرداختند. این کشتی حدود ۷۰۰نفر سرنشین داشت و هریک از سرنشین‌ها مبلغ ۶۵۰۰یورو به قاچاقچیان انسان پرداخت کرده بودند. علت واژگونی کشتی، تغییر مرکز ثقل در اثر جابه‌جایی سرنشینان آن بوده است. به‌نظر می‌رسد این کشتی ۲۵ تا ۳۰متری پس از حرکت ناگهانی افراد به یک سمت واژگون شده است. عرشه بیرونی و فضای داخلی کشتی پر از مسافر بوده و بین افرادی که در عرشه جمع شده بودند، جابه‌جایی رخ داده و کشتی واژگون شده است.
گارد ساحلی یونان مدعی است کشتی را پیش از واژگونی رصد و آمادگی خود برای کمک‌رسانی را اعلام کرده اما کاپیتان آن اعلام کرد مقصد آنها ایتالیا است و به‌سمت یونان حرکت نخواهد کرد. منابع نزدیک به یونان مدعی‌اند گارد ساحلی از طریق بلندگو به مسافران اطلاع داده بود که کشتی بیش از حد سنگین بوده و به ایتالیا نمی‌رسد. سپس آنها به کشتی نزدیک شدند. گارد ساحلی یونان مدعی است ساعاتی قبل از غرق شدن کشتی، برای یدک‌کشی آن تلاش کرد؛ اما ظاهرا برخی از مسافران تمایل به عزیمت به خاک یونان را نداشتند. به‌گفته شاهدان، قاچاقچیان زنان و کودکان را در انبار کشتی محبوس کرده بودند و به همین جهت در میان افرادی که نجات یافتند زن و کودکی دیده نمی‌شود و احتمالا در میان کشته‌شدگان این حادثه مرگبار باشند.
مسیر آفریقای شمالی به‌سمت ایتالیا از طریق مرکز مدیترانه یکی از مرگبارترین مسیرها در جهان است. دولت پاکستان رسما غرق شدن ۲۹۸پناه‌جوی پاکستانی در سواحل یونان را مورد تایید قرار داده و سه روز عزای عمومی اعلام کرده است. «شهباز شریف» نخست‌وزیر پاکستان دستور شناسایی و دستگیری فوری عواملی را که در امر قاچاق انسان مشغول بودند، صادر کرد. یونان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهایی که با پدیده مهاجرت روبه‌رو است، نقش مهمی در وضعیت کنونی پناه‌جویان در مدیترانه دارد. خانم ساکلاروپولو رئیس‌جمهور یونان از محل اسکان مهاجرانی که نجات یافتند، بازدید و با ابراز تاسف عمیق از این سانحه اظهار کرد: «شاید هرگز تعداد واقعی سرنشینان کشتی را مطلع نشویم. مقابله جدی با باندهای قاچاق انسان در شرایط کنونی یک امر ضروری است.»
میچوتاکیس رئیس حزب نئودمکراسی با ابراز تاسف از واژگونی غم‌انگیز کشتی حامل مهاجران در آب‌های بین‌المللی مدیترانه، اعلام کرد: «فکر ما با قربانیان قاچاقچیان بی‌رحمی است که از غم بشریت سوءاستفاده می‌کنند. این سانحه نشان می‌دهد که مهاجرت مساله‌ای است که اجرای سیاست جامع و مشترک اروپایی ضروری است؛ چراکه شبکه‌های جنایتکار قاچاق انسان، سرانجام پاسخ قاطعی را که شایسته آنهاست، دریافت می‌کنند.»
چیپراس، رئیس حزب ائتلاف چپ و نخست‌وزیر سابق یونان که از منتقدان سیاست‌های مهاجرتی دولت راست‌گرای یونان است، اعلام کرد: سانحه در منطقه‌ای رخ داد که کشتی‌های یونانی باید حضور داشته باشند؛ چراکه حوزه عملیات جست‌وجو و نجات یونان است. او از اینکه ارزش جان انسان‌ها در جهان امروز برابر نیست، ابراز تاسف می‌کند و مدعی است در این شرایط دشوار همگی باید انسانیت از خود نشان دهد و به‌کمک بازماندگان بشتابند. دبیر کل حزب کمونیست یونان که منتقد سیاست مهاجرتی حزب حاکم است، اظهار کرد: «مردم یونان که در سال‌های گذشته همبستگی خود با پناه‌جویان را نشان دادند، نباید این جنایت مستمر در آب‌های اژه و مدیترانه را عادی بداند و باید برای خاتمه یافتن تمام جنگ‌های امپریالیستی، تجاوزگری و اشغال‌گری کشورها و علیه فقر و گرسنگی که موجب مهاجرت انسان‌ها می‌شود، مبارزه کنند.»
ماه گذشته دولت یونان به‌دلیل فیلم‌های ویدئویی که اخراج اجباری مهاجران و پناهندگان در دریا را نشان می‌دهد، تحت انتقاد گسترده بین‌المللی قرار گرفت. بر اساس اعلام سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM)، در سال گذشته حدود ۳۸۰۰نفر در مسیرهای مهاجرت به‌خصوص در دریای مدیترانه و صحرای آفریقا جان خود را از دست دادند که بالاترین رقم ثبت‌شده از سال۲۰۱۷ تاکنون است. حادثه اخیر در شرایطی به‌وقوع پیوست که اخیرا مقامات کشورهای عضو اتحادیه اروپا توافق‌نامه‌ای را در لوکزامبورگ امضا کردند که در آن تقسیم مسوولیت رسیدگی به وضعیت مهاجرانی که بدون مجوز وارد اروپا می‌شوند، رسیدگی شد. سیستم پناهندگی اروپا هشت سال پیش پس از ورود بیش از یک میلیون نفر و ظرفیت پذیرش در یونان و ایتالیا تحت‌الشعاع قرار گرفت و از هم پاشیده شد و یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های سیاسی اتحادیه اروپا را درپی داشت.
کشورهای اروپایی اعتقاد دارند اصلاحات جدید باعث ایجاد یک نظام همبستگی تازه در رسیدگی به وضعیت پناه‌جویان می‌شود و بررسی سریع درخواست برخی از مهاجران در مرزها را بین کشورهای عضو فراهم خواهد کرد تا مهاجران راحت‌تر به کشور مبدأ یا کشور ترانزیت بازگرداند. البته همه کشورها با این طرح موافق نبودند. یکی از متون مورد توافق وزرای این کشورها، همبستگی اروپایی اجباری اما «منعطف» در مراقبت از پناه‌جویان را پیش‌بینی کرده است. بر این اساس، کشورهای عضو موظفند تعدادی از متقاضیان پناهندگی را که تحت فشار مهاجرت به یکی از کشورهای اتحادیه اروپا می‌آیند بپذیرند یا در غیر این صورت به آنها کمک مالی ارائه دهند.
