برنامه توسعه ملی و زندگی مطابق استانداردهای اروپایی به تعلیق رفت
مرگ رویای روسی
«والری هاپکینز» و «آناتولی کورمانایف» در گزارش ۵دسامبر در نیویورکتایمز نوشتند، از آن زمان، او در خانه نشسته و دنبال مشتری میگردد. او ماهی یکبار به کارخانه در منطقه صنعتی کالوگا میرود تا ۵۰هزار روبل، حدود ۸۰۰دلار پرداختی که طبق قانون کار روسیه که معادل دو سوم حقوق قبلی او است، دریافت کند. ولودین در مصاحبهای گفت: «ما سر کار میرویم؛ اما کارخانه خالی است.» او به یک استراحت کوتاه از کارهای سخت بدنی اهمیتی نمیدهد؛ اما مطمئن نیست که چگونه برای آینده برنامهریزی کند. او گفت: «ما در حال حاضر روز به روز زندگی میکنیم.» تجربه او در سرتاسر روسیه برای صدها هزار کارگر پس از اعمال تحریمهای اقتصادی گسترده توسط غرب که هدف آن کاهش توانایی مسکو برای جنگ و کاهش حمایت عمومی از ولادیمیر پوتین بود، در حال اجرا است.
بیش از ۹ماه پس از حمله روسیه، نه تلاش جنگی کاهش یافته و نه اقتصاد سقوط کرده و درد اقتصادی هنوز برای بسیاری از روسها محدود است. پوتین از هرگونه فشار داخلی اساسی که رهبری او را تهدید کند، اجتناب کرده است. اما تاثیر آنچه برخی بهعنوان هماهنگترین و عمیقترین تحریمهای اقتصادی در تاریخ مدرن توصیف میکنند، در اجتماعات سراسر روسیه مشهود است و بدترین آن ممکن است هنوز در راه باشد. «ولادیسلاو اینوزمتسف» مدیر مرکز مطالعات پساصنعتی روسیه در واشنگتن گفت که تحریمها تلاش های متزلزل روسیه برای مدرنسازی اقتصاد خود در راستای خطوط غربی و رسیدن به استانداردهای زندگی اروپایی پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی را متوقف کرده است. این مساله امید را مبنی بر اینکه کشور بتواند در کوتاهمدت به کشوری مدرن و مرفه تبدیل شود، کمرنگ کرده است.
اینوزمتسف گفت: «شعار اکنون این است که «اوضاع را بدتر نکنید» و «این یک تغییر مهم است» حتی دولت هم از شرطبندی روی توسعه ملی دست کشیده است.» او گفت که در زیر پوشش این عادیسازی، محرکهای کلیدی رشد، مانند انتقال فناوری و سرمایهگذاری، در حال فرسایش هستند. اینوزمتسف گفت: «این مثل کیکی است که روی میز انداخته شده و کم و بیش خوب به نظر میرسد؛ اما داخل آن همه چیزش به هم ریخته است.» مشهودترین و چشمگیرترین تاثیر روی تولید بوده است؛ بخشی که ۱۰میلیون روسی را در استخدام دارد و اینکه محور برنامه جاهطلبانه پوتین برای تنوع بخشیدن به اقتصاد به دور از اتکا به صادرات نفت و گاز بوده است. صنعت خودرو درصد زیادی از این کارگران را به خود اختصاص داده است: طبق آژانس آمار کشور، خودروسازان ۳۰۰هزار روس را در استخدام دارند و انجمنی که منافع آنها را نمایندگی میکند، میگوید که تا ۵/ ۳میلیون نفر دیگر در صنایع مرتبط کار میکنند.
تا سپتامبر، تولید در صنعت خودرو نسبت به سال قبل ۷۷درصد کاهش داشت؛ درحالیکه فروش خودرو در مقایسه با مدت مشابه در سال۲۰۲۱، ۶۰درصد کاهش یافته است. دلیل اصلی این است که صنایع روسیه بهشدت به قطعات غربی وابسته هستند. حتی پوتین نیز این مشکل را پذیرفته است و هفته گذشته اعتراف کرد که در برخی بخشها، وابستگی به قطعات وارداتی به ۹۰درصد میرسد. اینوزمتسف گفت که برای انطباق، روسیه در حال چرخش به سمت داخل است، روابط خود را با سایر نقاط جهان قطع و به سمت یک مدل اقتصادی مشابه مدلی که ایران اتخاذ کرده است، حرکت میکند؛ جایی که مشروعیت سیاسی به جای تحریک رشد تحولبرانگیز، بر تامین ضروریات شهروندان متکی است. دولت روسیه بیش از آنچه در غرب انتظار داشتند برای مقابله با تحریمها آماده بود.
از زمان آغاز جنگ، صندوق بینالمللی پول چشمانداز اقتصادی روسیه را دو بار به سمت بالا اصلاح کرده است و پیشبینی میکند تولید ناخالص داخلی امسال ۵/ ۳درصد کاهش یابد، مشابه پیشبینیهای دولت. این کاهش، درحالیکه یک واژگونسازی بزرگ از انتظارات قبل از جنگِ رشد بود، در تضاد شدید با سقوط دو رقمی تولید اقتصادی ونزوئلا پس از موج تحریمهای آمریکا در سال۲۰۱۹ قرار دارد.
«میخائیل میشوستین» نخستوزیر روسیه هفته گذشته در یکی از جلسات دولت گفت: «تحریمها انعطاف سیستم مالی روسیه را از بین نبرده و بر ثبات اقتصاد کلان تاثیری نداشتهاند.» ترکیبی از درآمدهای نفتی بالا، ذخایر ارزی بزرگ و تیم تخصصی از مقامات اقتصادی به پوتین اجازه داده که از شدت این ضربات بکاهد که باعث ناامیدی برخی از رهبران غربی شده است که امیدوار بودند تحریمها تا به حال بیشتر شده یا «گزش شدیدتری» داشته باشد. به گفته کارشناسان، اما از دست دادن سرمایهگذاری، فناوری و مهارتهای ناشی از تحریمها احتمالا طی نسلها تکرار شود و بسیاری از روسها را از شانس داشتن آینده اقتصادی بهتر محروم کند. در سال۲۰۰۹، زمانی که فولکس واگن چرخههای کامل تولید را در کالوگا راه اندازی کرد، ولودین نه تنها شغلی پیدا کرد، بلکه پشتیبانی غیرمنتظرهای نیز پیدا کرد.
او که هنوز هم تحت تاثیر قرار گرفته بود، گفت: «من برای اینکه برای کارم آموزش ببینم، دستمزد دریافت کردم.» وقتی رباتی جایگزین او شد، دوباره آموزش دید. آن دوران برای کالوگا، یک منطقه صنعتی در حدود ۱۲۰مایلی جنوب مسکو، دوران شکوفایی بود. فرماندار سابق با یادگیری زبان انگلیسی و ساختن یک فرودگاه مدرن با چندین پرواز در هفته به آلمان، فعالانه از سرمایهگذاران غربی استقبال میکرد. او اقتصاد منطقهای را که ۸۰درصد به سمت مجتمع صنعتی نظامی شوروی گرایش داشت، به اقتصاد مرتبط با غرب متحول کرد. شرکتهای داروسازی به منطقه کالوگا که یک میلیون نفر جمعیت دارد، هجوم آوردند و همینطور خودروسازان. فولکس واگن حدود ۴۲۰۰کارگر در استخدام خود دارد. «ولوو» و «استلانتیس» که برندهای پژو، سیتروئن، اوپل، جیپ و فیات را در روسیه تولید کرده و فروختند، در این منطقه نیز فعالیت داشتند. به گفته «دیمیتری ترودووی» رئیس اتحادیه تجاری مستقل «انجمن کارگری» اکوسیستمی از تامینکنندگان و صنایع مرتبط برای خدمت به آنها پدید آمد و حداقل ۲۵هزار نفر را استخدام کرد. دورههای زبان آلمانی و سایر زبانهای خارجی در دانشگاه محلی کانالی ارتباطی برای کار اداری با شرکتها بود.
به نظر میرسید که یک مدل کسبوکار جدید و مدرن گام به گام در منطقه ساخته میشود که اشارهای است به چگونگی تحول اقتصاد روسیه.تا سال۲۰۲۰، تولید فولکس واگن به تنهایی حدود ۱۳درصد از کل تولید صنعتی منطقه کالوگا را تشکیل میداد. اکنون اکثر خودروسازان در منطقه فعالیت خود را متوقف کردهاند و ترودووی گفت که کارگران نمیدانند چه کسی ممکن است کارخانههای غربی را تصرف کند و اینکه آیا آنها شغل خود را حفظ خواهند کرد یا خیر؟ او گفت: «آنها عصبی هستند و از آینده خود میترسند.» طبق گزارش Rosstat، آژانس آمار روسیه، تولید صنعتی کالوگا بین فوریه و ژوئیه امسال ۳۰درصد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش یافت و در میان مناطقی قرار گرفت که بیشترین آسیب را دید.