ساخت ورزشگاه کسب‌وکار من است
ردپای طالبان در جام جهانی قطر
«جو والن» در گزارش ۲۵نوامبر در روزنامه تلگراف نوشت، گروه بزرگی از رهبران طالبان از سال۲۰۱۳ به بعد در دوحه، پایتخت قطر، زندگی می‌کردند و در آنجا درگیر مذاکرات طولانی‌مدت صلح با ایالات متحده و سازمان ملل بودند. این منبع که از یک دهه پیش تا روزهای بازگشت طالبان به قدرت در سال۲۰۲۱ در دوحه زندگی می‌کرد، ادعا کرد: «طالبان سرمایه‌گذاری زیادی در ساخت و سازهای جام جهانی انجام داد و این مسابقات یک فرصت طلایی برای کسب سود برای این گروه بود. به آنها میلیون‌ها دلار دستمزد پرداخت شد.» این منبع همچنین افزود: «برخی از اعضای طالبان هر یک بین ۶تا ۱۰دستگاه ماشین‌آلات سنگین در دوحه داشتند و ماهانه به ازای هر دستگاه تا ۱۰هزار پوند درآمد داشتند.»
دو منبع ارشد جداگانه طالبان توضیح دادند که چگونه به مقام‌های این گروه در طول مذاکرات صلح کمک هزینه‌های پرسود برای زندگی در قطر داده شد؛ کمک‌هزینه‌هایی که سپس در ماشین‌آلات ساختمانی سنگین سرمایه‌گذاری شد. قابل درک است که مقام‌های قطری - با تایید ایالات متحده و سازمان ملل - به اعضای دفتر سیاسی طالبان در دوحه به‌عنوان بخشی از تلاش‌ها برای کمک به تسهیل گفت‌وگوهای صلح با غرب، کمک هزینه ماهانه هزاران پوندی پرداخت کردند. همچنین به مقام های مدعو طالبان خودروهای SUV لوکس، خدمات بهداشتی رایگان و تحویل منظم مواد غذایی ارائه می‌شد. به تلگراف گفته شده است که این پول ابتدا به‌صورت نقدی پرداخت شد و سپس مستقیما به حساب‌های بانکی مقام‌های طالبان واریز شد که ردیابی آنها را برای مقام‌های آمریکایی و قطری دشوار کرد. قطری‌ها ادعا می‌کنند که پرداخت‌های ماهانه «با هماهنگی» با ایالات متحده، «شامل کل مبالغ و نحوه و مکان خرج آنها» انجام شده است. هیچ اظهارنظری مبنی بر تخلف یا دخالت در ترتیبات ساختوساز طالبان از سوی مقام‌های قطری ابراز نشده است.
راز آشکار
منابع متعددی ادعا می‌کنند که یک واسطه طالبان به نام «حاجی احمدجان» وزیر پیشین نفت و معادن افغانستان بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ که در دوحه زندگی می‌کند بر اجاره ماشین‌آلات به شرکت های ساختمانی مسوول ساخت استادیوم‌ها و زیرساخت جام‌جهانی نظارت داشته است. برای دریافت اظهارنظر حاجی احمدجان، تلگراف به او مراجعه کرد. یکی از دیپلمات‌های ارشد سابق افغانستان در دوحه می‌گوید: «این یک راز آشکار در سفارت افغانستان در دوحه بود که به تیم مذاکره‌کننده و دفتر سیاسی طالبان از سوی رژیم قطر حقوق خوبی داده می‌شد و آنها این حقوق را در تجهیزات ساختوساز برای جام جهانی سرمایه‌گذاری کردند.»
این دیپلمات می‌افزاید: «شبکه حقانی طالبان حتی از افغان‌های مستقر در سایر کشورهای عربی پول و کمک‌های مالی جمع‌آوری می‌کرد و به آنها قول می‌داد که این پول در پروژه‌های جام جهانی قطر سرمایه‌گذاری شود.» ارتباط ادعایی طالبان با ساختوساز جام جهانی، اگرچه نادرست یا غیرقانونی نیست، اما پرسش‌های بیشتری را درباره مسابقاتی برانگیخته که درگیر جنجال‌ها و اتهام سوءاستفاده از نیروی کار است. گزارش شده است که بیش از ۶هزار کارگر مهاجر در حین کار در ورزشگاه‌ها و زیرساخت‌های قطر جان خود را از دست داده‌اند که دولت قطر این موضوع را رد می‌کند. دولت قطر در عوض ادعا می‌کند که تنها سه کارگر استادیوم در طول ۱۲سال ساختوساز جان خود را از دست داده‌اند. حضور طالبان در این کشور به بیش از یک دهه قبل بازمی‌گردد. در اوایل دهه۲۰۱۰، بسیاری از مقام‌های ارشد طالبان افغانستان را به مقصد قطر ترک کردند؛ جایی که حمد بن‌خلیفه آل‌ثانی، امیر وقت این کشور از ستیزه‌جویان استقبال کرد. در افغانستان، طالبان علیه حامد کرزی، رئیس‌جمهور سابق که توسط نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده حمایت می‌شد، دست به شورش و طغیانگری زدند.
قطر به‌عنوان کشوری نفت‌خیز- که کمتر از سه میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند- به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان تبدیل شده و از سرمایه‌گذاران در سراسر جهان استقبال می‌کند. اما آنچه دوحه نداشت، نفوذ ژئوپلیتیک بود. تامین امنیت جام جهانی ۲۰۲۲، شروعی برای این کشور [برای افزایش نفوذ ژئوپلیتیکش] بود و قطری‌ها فرصتی یافتند تا پس از شکست دور اولیه مذاکرات صلح بین ایالات متحده و طالبان در سال۲۰۱۳، جایگاه بین‌المللی خود را افزایش دهند. درحالی‌که قطر برای میانجی‌گری توافق‌نامه صلح۲۰۲۰ در دوحه بین طالبان و ایالات متحده تلاش می‌کرد، رهبران طالبان را در املاکی که به مثابه «قلعه‌های کوچک» توصیف‌شده، اسکان داد. به نظر می‌رسد اکثریت این مقام‌ها اکنون به افغانستان بازگشته‌اند.
طالبان از زمان بازگشت به قدرت در اوت۲۰۲۱، از نظر سیاسی با کاهش چشمگیر کمک‌های بین‌المللی به افغانستان و به زانو در آمدن اقتصاد دست به گریبان بوده است. شخصیت‌های ارشد بر سر اینکه این گروه چقدر باید به قوانین شریعت پایبند باشد با هم درگیر شده‌اند و در هفته‌های اخیر، رژیم شروع به تحت فشار قرار دادن رسانه‌های بین‌المللی کرده است. دو تن از مقامات طالبان که جزئیات مربوط به مشارکت سازمان خود در جام جهانی را ارائه کردند، پس از ناامیدی از رهبری ارشدشان در اجرای سیاست‌های محافظه‌کارانه در افغانستان، به‌رغم داشتن سبک زندگی مجلل در قطر، به‌طور مستقل با تلگراف تماس گرفتند. هفته گذشته، طالبان از بازگشت مجازات‌های شرعی در افغانستان از جمله سنگسار و شلاق خبر داد. گروه‌های حقوق بشری همچنین قتل‌های غیرقانونی صدها مقام سابق دولت افغانستان و اعضای نیروهای مسلح و پلیس توسط طالبان و همچنین بازداشت فعالان و خبرنگاران را مستند کرده‌اند. در همین حال، دختران از حضور در مدارس متوسطه منع شده‌اند و زنان نیز از کار و حتی استفاده از بسیاری از مکان‌های عمومی از جمله پارک‌ها، نمایشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی منع شده‌اند.
در هر حال، سخنگوی طالبان در پاسخ به تلگراف گفت: «ما ادعاها درباره ارائه هرگونه ماشین‌آلات ساختمانی توسط امارت اسلامی افغانستان برای جام جهانی ۲۰۲۲ به کشور قطر را رد می‌کنیم.» وی افزود: «هیچ یک از مقامات امارات اسلامی کمک هزینه‌ها یا اعانه‌های «پرسود» را روی ماشین‌های سنگین سرمایه‌گذاری نکرده یا قراردادی در این رابطه با شرکت‌های قطری منعقد نکرده است.» یک مقام دولتی قطر به تلگراف گفت: «دفتر سیاسی طالبان در دوحه به درخواست خاص دولت ایالات‌متحده در سال۲۰۱۳ و با هماهنگی دولت سابق افغانستان با هدف تقویت گفت‌وگو برای صلح ایجاد شد.» این مقام قطری افزود: «دفتر سیاسی و فعالیت‌های آن بر اساس شرایط توافق‌شده و هماهنگ با ایالات متحده، تحت نظارت، رصد و تعامل قرار گرفت. بر این اساس، ایالات متحده درباره همه ترتیبات و مسائل مربوط به میزبانی دفتر سیاسی طالبان در قطر کاملا اشراف داشت. هرگونه اقدام یا ترتیب اتخاذشده مطابق با تعهدات قطر بر اساس قوانین بین‌المللی و طبق قوانین و مقررات مربوطه ایالات متحده و قطر بوده است.»
