اوکراینیها در جنگ پرمصرفند
قحطی در زرادخانههای نظامی غرب
در اوکراین، نوعی از جنگ اروپایی پدید آمد: ذخایر کم توپخانه، مهمات و پدافند هوایی چیزی است که برخی در ناتو آن را «ارتشهای بونسای» اروپا میخوانند. ارتش بونسای به نیروهای مستقلی گفته میشود که برای حفاظت از کشورهای کوچک تاسیس میشود. حتی ایالات متحده قدرتمند تنها دارای ذخایر محدودی از تسلیحاتی است که اوکراینیها میخواهند و به آنها نیاز دارند. حتی واشنگتن تمایلی به ارسال سلاحهای کلیدی به مناطق حساسی مانند تایوان و کره ندارد؛ جایی که چین و کره شمالی دائما محدودیتها را زیر پا میگذارند. اکنون، پس از گذشت ۹ماه از جنگ، عدم آمادگی اساسی غرب، کشمکشی جنونآمیز برای تامین نیازهای اوکراین و همچنین پر کردن ذخایر ناتو به راه انداخته است. ازآنجاکه هر دو طرف سلاح و مهمات را با سرعتی که از زمان جنگ جهانی دوم مشاهده نشده است، میسوزانند، رقابت برای بالا بردن میزان ذخایر زرادخانهها به یک نیاز حیاتی تبدیل شده است که میتواند برای جنگ اوکراین تعیینکننده باشد.
مقامات ناتو میگویند که میزان استفاده توپخانهای در جنگ اوکراین حیرتآور است. در افغانستان، نیروهای ناتو ممکن بود حتی ۳۰۰گلوله توپ در روز شلیک کنند؛ اما هیچ نگرانی واقعی درباره دفاع هوایی نداشته باشند. این در حالی است که اوکراین میتواند روزانه هزاران گلوله شلیک کند؛ اما همزمان از دفاع هوایی علیه موشکهای روسیه و پهپادهای انتحاری ضربه بخورد.
کامیل گراند، کارشناس دفاعی در شورای اروپا در روابط خارجی که تا همین اواخر دستیار دبیرکل ناتو در امور سرمایهگذاری دفاعی بود، میگوید: «مصرف تسلیحات یکروزه در اوکراین برابر با یک ماه یا حتی بیشتر در افغانستان است.» یک مقام ارشد ناتو گفت که تابستان گذشته در منطقه دونباس، اوکراینیها روزانه ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰گلوله توپ شلیک میکردند. روسها روزانه ۴۰ تا ۵۰هزار گلوله شلیک میکردند. بنابراین غرب در حال تلاش برای یافتن تجهیزات و مهمات بسیار کمیاب دوره شوروی است که اوکراین میتواند در حال حاضر از آنها استفاده کند؛ از جمله موشکهای دفاع هوایی S-۳۰۰، تانکهای T-۷۲ و بهویژه گلولههای توپخانه کالیبر شوروی. غرب همچنین در تلاش است تا با سیستمهای جایگزین، حتی اگر قدیمیتر باشد، به کمک کییف بیاید. آنها قصد دارند این سیستمها را جایگزین ذخایر موشکهای دفاع هوایی گرانقیمت و جاولینهای ضد تانک کنند.
کمبودهای موجود این سیگنالهای قوی را به صنایع دفاعی غرب میفرستد مبنی بر اینکه قراردادهای طولانیمدت در راه است و شیفتهای بیشتری از کارگران باید به کار گرفته شوند و خطوط کارخانههای قدیمیتر باید نوسازی شوند. آمریکا همچنین در تلاش است تا از کشورهایی مانند کرهجنوبی مهمات خریداری کند تا ذخایر ارسالشده به اوکراین «همچنان پر و پیمان» باقی بماند. حتی بحثهایی درباره سرمایهگذاری ناتو در کارخانههای قدیمی در جمهوری چک، اسلواکی و بلغارستان برای از سرگیری ساخت گلولههای ۱۵۲میلیمتری و ۱۲۲میلیمتری شوروی برای تسلیحات توپخانه اوکراین که هنوز عمدتا متعلق به دوران شوروی است، وجود دارد. اما موانع به اندازه راهحلهای در حال پیگیری بیشمار هستند.
کشورهای ناتو - اغلب با سر و صدای زیاد - تعدادی توپخانه پیشرفته غربی را در اختیار اوکراین قرار دادهاند که از گلولههای ۱۵۵ میلیمتری استاندارد ناتو استفاده میکند. اما گلولههای تولیدشده در ناتو دارای پوستههای مخصوص به خود است که در صورت استفاده باید حتما به دستگاههای ساخت همان کارخانه تولید گلوله رجوع کرد. البته این تنها مشکل نیست. سپس مشکل کنترلهای قانونی صادرات وجود دارد که تعیین میکند آیا اسلحهها و مهمات فروختهشده به یک کشور میتواند به کشور دیگر در جنگ ارسال شود یا خیر؟ به همین دلیل است که سوئیسیها با ادعای بیطرفی، اجازه صادراتِ مهمات ضدهوایی مورد نیاز به اوکراین را ندادند.
ایتالیا نیز محدودیت مشابهی برای صادرات تسلیحات دارد. با توجه به رواج نام حیوانات برای سلاحهایی مانند «Gepard» (در آلمانی به معنای یوزپلنگ) و سیستم موشکی زمین به هوا به نام «Crotale» (در فرانسوی به معنای مار زنگی)، یکی از مقامات ناتو از سیستم دفاعی این سازمان، بهعنوان «باغ وحش ناتو» یاد کرد. همچنین مشکل دیگری که وجود دارد، سیستم تعمیر و نگهداری این تسلیحات است. روسها نیز مشکلات تامین مهمات خود را دارند. آنها اکنون از گلولههای توپخانه کمتر استفاده میکنند، اما تعداد زیادی گلوله دارند، حتی اگر برخی قدیمی و کمتر قابل اعتماد باشند. مسکو نیز در تلاش است تا تولیدات نظامی خود را افزایش دهد و ظاهرا به دنبال خرید موشک از کرهشمالی و پهپادها از کشورهای خاورمیانه است.
با توجه به الحاق کریمه به روسیه در سال۲۰۱۴ و جنگ در منطقه دونباس، اهداف جدید هزینههای نظامی ناتو، اختصاص ۲درصد از تولید ناخالص داخلی تا سال۲۰۲۴برای امور دفاعی کم به نظر میرسد. این در حالی است که حتی کشورهای مهم این سازمان، به این رقم هم وفادار نبودند. این مقام ناتو گفت: در ماه فوریه، زمانی که جنگ در اوکراین آغاز شد، ذخایر بسیاری از کشورها تنها نصف آن چیزی بود که قرار بود باشد و پیشرفت اندکی در ساخت سلاحهایی که کشورهای ناتو میتوانند به جای یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند، صورت گرفته است. این مقام ناتو گفت: «در ماه فوریه، زمانی که جنگ در اوکراین آغاز شد، ذخایر بسیاری از کشورها تنها نصف آن چیزی بود که قرار بود باشد و پیشرفت اندکی در ساخت سلاحهایی که مد نظر بود، صورت گرفته است. حتی در داخل اتحادیه اروپا، تنها ۱۸درصد از هزینههای دفاعی کشورها بهصورت مشارکتی است. برای کشورهای ناتو که مقادیر زیادی تسلیحات به اوکراین دادهاند، بهویژه کشورهای خط مقدم مانند لهستان و بالتیک، بار جایگزینی آنها سنگین بوده است.
بهعنوان مثال، فرانسویها تعدادی تسلیحات پیشرفته تهیه کردهاند و یک صندوق ۲۰۰میلیون یورویی (حدود ۲۰۸میلیون دلار) برای اوکراین برای خرید تسلیحات ساخت فرانسه ایجاد کردهاند. اما فرانسه در حال حاضر حداقل ۱۸هویتزر مدرن سزار به اوکراین داده است - حدود ۲۰درصد از کل توپخانه موجود - و تمایلی به ارائه بیشتر ندارد. در مجموع، کشورهای ناتو تاکنون حدود ۴۰میلیارد دلار تسلیحات در اختیار اوکراین قرار دادهاند که تقریبا به اندازه بودجه دفاعی سالانه فرانسه است.