پکن محدودیت‌های تجاری بر تایپه اعمال کرد

واکنش پکن به سفر جنجال برانگیز

دنیای‌اقتصاد : پس از جدل‌های لفظی و تهدید متقابل بین چینی‌‌ها و آمریکایی‌‌ها، هواپیمای نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا سه‌‌شنبه شب در فرودگاه تایپه فرود آمد و تنش‌‌ها را بین واشنگتن و پکن افزایش داد. به نوشته روزنامه نیویورک‌‌تایمز، نانسی پلوسی، صبح چهارشنبه با تسای اینگ ون، رئیس‌‌جمهور تایوان دیدار کرد و این سری از نشست‌‌های بلندپایه برنامه‌‌ریزی‌شده زمینه را برای تنش‌‌های بیشتر با چین فراهم کرد. پلوسی پس از دیدار با قانون‌‌گذاران، با تسای در دفتر ریاست‌‌جمهوری در مرکز تایپه دیدار کرد. با پایان گرفتن محرمانگی بازدید پلوسی از تایوان، دیدار این دو به صورت زنده پخش شد. پلوسی گفت: «امروز جهان با انتخاب بین دموکراسی و خودکامگی روبه‌رو است. عزم آمریکا برای حفظ دموکراسی در تایوان و در سرتاسر جهان همچنان پابرجاست.» درموردی که احتمالا در چین توهین‌‌آمیز تلقی می‌‌شود، او بعدازظهر چهارشنبه، قبل از خروج، با تعدادی از رهبران حقوق بشر نیز گفت‌وگو کرد.

کل این سفر در پس زمینه هشدارهای شدیدتر از سوی چین انجام می‌شود که تایوان را قلمرو خود می‌‌داند. این کشور دیدار رئیس مجلس را به‌شدت محکوم کرده است و در واکنش به این اقدام آمریکا در نظر دارد برنامه‌هایی برای تمرین‌‌های نظامی در نزدیکی تایوان به اجرا درآورد. درحالی‌که برنامه‌‌ریزی برای این سفر پنهانی بود، او بیشتر زمان حضور خود را در تایپه صرف فضای کارناوالی کرد. او در یک فید ویدئویی زنده حضور داشت و در بلندترین ساختمان تایپه با گروهای از حامیانش خوش و بش کرد. این روحیه و فضای کارناوالی در صبح چهارشنبه ادامه یافت؛ زمانی که پلوسی با اسکورت پلیس به مجلس قانون‌گذاری تایوان آمد تا با تعدادی از قانون‌گذاران ارشد تایوانی دیدار کند.

در یک طرف ساختمان، گروهی که از او حمایت می‌کردند، بنرهایی در دست داشتند که به استقبال او آمده بودند. در سوی دیگر، تجمعی از معترضان طرفدار چین، تابلوهایی را در دست داشتند که او را «آتش‌‌افروز» می‌‌نامیدند و او را به دخالت در امور داخلی چین متهم کردند. واکنش چین شدید بوده است. مدت کوتاهی پس از فرود هواپیمای پلوسی در تایپه، پایتخت تایوان، دیپلمات‌‌های چینی اعلام کردند که این سفر به‌طور جدی حاکمیت چین و روابط پکن با واشنگتن را تضعیف می‌‌کند.

دفتر امور تایوان در حزب کمونیست چین گفت که هرگونه تلاش برای استقلال از سوی تایوان توسط نیروی قدرتمند مردم چین درهم شکسته خواهد شد. به گزارش الجزیره، پکن به سرعت یکسری اقدامات اقتصادی تنبیهی از جمله تعلیق صادرات شن و ماسه طبیعی به تایوان را اعمال کرد. مقامات بازرگانی و گمرک چین روز چهارشنبه گفتند که صادرات شن و ماسه، یک ماده کلیدی مورد استفاده در ساخت و‌سازو واردات مرکبات تایوانی و برخی از انواع ماهی را متوقف کرده‌‌اند. اداره کل گمرک چین اعلام کرد که واردات مواد غذایی به‌دلیل وجود سموم دفع آفات و ویروس کرونا در برخی محموله‌ها متوقف شده است؛ درحالی‌که وزارت بازرگانی اعلام کرده که صادرات شن و ماسه را مطابق با مفاد قانونی که نامشخص بوده، متوقف کرده است.

دفتر امور تایوان چین به‌طور جداگانه اعلام کرد که شرکت‌ها و افراد چینی را از معاملات مالی با دو بنیاد تایوانی، بنیاد دموکراسی تایوان و صندوق همکاری و توسعه بین‌‌المللی تایوان منع می‌کند. این اقدامات تجاری در پی اطلاعیه آژانس گمرک چین در روز دوشنبه است که بیش از ۱۰۰برند مواد غذایی تایوانی را به‌دلیل عدم تمدید ثبت صادرات خود در لیست سیاه قرار داده است. چین بزرگ‌ترین شریک تجاری تایوان است و صادرات این جزیره به سرزمین اصلی چین و هنگ‌‌کنگ در سال۲۰۲۱ به ۹/ ۱۸۸میلیارد دلار رسید.  افزون بر این اقدامات ارتش چین با برگزاری مانورهایی، از شلیک مستقیم در مناطقی که به نظر می‌‌رسد به آب‌‌های سرزمینی تایوان تجاوز می‌کند، خبر داد و یک خبرگزاری دولتی به کشتی‌‌ها و هواپیماها به دلایل ایمنی هشدار داد. این اظهارات و موضع‌‌گیری نظامی تهدیدی برای افزایش تنش بین ایالات متحده و چین بر سر تایوان است. به‌ویژه، این مانورها که مانع از تعریف تایوان از آب‌‌های سرزمینی خود می‌‌شود، مرحله جدیدی از حاشیه‌‌سازی مشابه بحران در سال‌های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶، زمانی که تایوان اولین انتخابات دموکراتیک خود را برگزار کرد، ایجاد می‌‌کند.

ترس در آسیا

دولت بایدن ماه‌ها صرف ایجاد یک استراتژی اقتصادی و دیپلماتیک در آسیا برای مقابله با چین کرده است، اتحادهای خود را تقویت کرده و به کشورهای دوست اطمینان داده است که ایالات متحده برای مدت طولانی در منطقه است. به نوشته روزنامه نیویورک‌‌تایمز، رئیس‌‌جمهور، مقامات ارشد نظامی را برای امضای شراکت های جدید فرستاده و به کشور کوچکی در اقیانوس آرام، جزایر سلیمان توجه کرده است. او طرحی را برای تسلیح استرالیا به زیردریایی‌های هسته‌‌ای اجرا کرده و یک پیمان اقتصادی منطقه‌ای را آغاز کرده است. او در ماه مه از کره جنوبی و ژاپن بازدید کرد و برای اولین‌بار از دو کشور به نشست ناتو دعوت و تاکید کرد؛ درحالی‌که جنگ در اوکراین ادامه‌ دارد، آسیا فراموش نشده است.

اما سفر نانسی پلوسی به تایوان اکنون تهدیدی برای تضعیف فشار کاخ سفید است و متحدان را متعجب می‌‌کند که چه آسیبی به جبهه متحد رئیس‌‌جمهوری آمریکا در آسیا وارد خواهد شد. این نگرانی وجود دارد که این سفر که شامل توقف‌‌های این هفته در کره‌‌جنوبی و ژاپن نیز می‌‌شود، یک تحریک غیرضروری بوده است که تلاش‌‌های متحدان را برای مقابله با قدرت نظامی و نفوذ اقتصادی چین منحرف می‌‌کند. درحالی‌که تاکنون متحدان آمریکا تا حد زیادی درخصوص این سفر خاموش باقی ماندند، در میان دوستان آمریکا این احساس وجود دارد که آنها با خونسردی به حال خود رها شده‌‌اند و مشاهده می‌‌کنند که چین ایالات متحده و تایوان را تهدید می‌‌کند و جزیره خودگردان را بخشی از سرزمین خود می‌‌داند. سئونگ هیون لی، عضو کره جنوبی در مرکز مطالعات چینی «فیربانک» در دانشگاه هاروارد گفت: «مدیریت دیدار نانسی پلوسی نگران‌کننده بود؛ زیرا عمدا یا ناخواسته، قدرت چین را نشان داد و نقش متحدان را کاهش داد.» لی تصریح کرد: «این واقعیت که واکنش بالقوه چین به یک بحث داغ در واشنگتن تبدیل می‌‌شود، نشان‌دهنده ارتقای جایگاه چین است. تردید واشنگتن قبلا به‌طور گسترده در منطقه از سوی متحدانش دیده شده است. این یک دیپلماسی با سیگنال‌‌دهی بسیار ضعیف بوده که از واشنگتن به متحدان و شرکای خود در منطقه ارسال شده است.»

دشمن تاریخی چین

با این حال بازدید پلوسی از تایوان، به سه دهه تابوی عدم حضور مقامات بلندپایه آمریکا در این جزیره خودگردان پایان داد. در سال ۱۹۹۱، سه نفر از اعضای جوان مجلس نمایندگان در یک سفر دو حزبی به آسیا با یک مخالف چینی در هنگ کنگ ملاقات کردند و پس از آن نیز تشویق شدند تا با مخالفان دولت و قربانیان قتل عام میدان تیان آن من، هنگامی که به پکن رسیدند، همبستگی نشان دهند. آنها سریعا این ایده را با جان و دل پذیرفتند. بن جونز، یکی از نمایندگان دموکرات کنگره از جورجیا که همراه با جان میلر جمهوری‌‌خواه از واشنگتن، و نانسی پلوسی، یک دموکرات آینده‌‌دار از کالیفرنیا در آن زمان به این سفر رفته بودند، به یاد می‌‌آورد: «همه ما همزمان سرمان را به نشانه موافقت تکان می‌‌دادیم.»

این سه بازدیدکننده آمریکایی، به میدان بزرگی که در آن دو سال قبلش مردم چین به‌‌طرز وحشیانه‌‌ای سرکوب شده بودند، رفتند؛ بنری را که مخالفان تهیه کرده بودند و توسط بن جونز به سرزمین اصلی قاچاق شده بود، برافراشتند. در پیامی که به زبان‌‌های چینی و انگلیسی نوشته شده، آمده بود: «به کسانی که برای دموکراسی در چین جان باختند.» اما این دو رویداد با فعالیت طولانی مدت نانسی پلوسی درباره چین مرتبط است. درگیری کنونی او آخرین درگیری در بیش از سه دهه فعالیت حرفه‌‌ای برای به چالش کشیدن دولت چین در زمینه حقوق بشر و سایر مسائل است. این نمونه دیگری از دورانی است که قدرتمندترین زن در واشنگتن از چیزی که او آن را مبارزه‌‌ای شایسته با پکن کمونیست می‌‌دانست، کوتاهی نکرده است. متحدان پلوسی می‌گویند که اگر کسانی برنامه‌های سفر او را فاش کرده بودند به این امید که واکنش خشمگینانه دولت چین یا نگرانی‌‌های ابراز شده توسط کاخ سفید می‌‌تواند او را از رفتن منصرف کند، سخت در اشتباه بودند.

جیم مک گاورن، نماینده دموکرات ماساچوست که با پلوسی درباره مسائل حقوق بشر درباره چین کار کرده و در گذشته با وی دیدار کرده است، گفت: «آنها فرد اشتباهی را انتخاب کردند. پلوسی کسی است که نمی‌‌توان او را ترساند. او تسلیم قلدری‌‌ها نمی‌شود.» اگرچه  سفر او به تایپه در مواجهه با تهدیدات چین و همچنین نگرانی‌های کاخ سفید، از نظر برخی بی‌‌احتیاطی به نظر می‌‌رسد؛ اما این سفر با موضع عمیق پلوسی همخوانی داشت که معتقد است چین باید به‌‌خاطر موضع خود در قبال تبت، هنگ‌‌کنگ و همچنین رفتارشان با اویغورها و زندانی شدن فعالان سیاسی پاسخگو باشد. پلوسی ۸۲ساله که گفته است پس از این دوره کنگره، ریاست خود را به پایان می‌‌رساند، به میراث خود نیز نگاه می‌‌کند؛ میراثی که شامل موضعی سرسختانه در قبال چین است.