ساز ناکوک ترکیه در ناتو
مواضع اردوغان با واکنشهای مقامات آمریکا مواجه شد. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره عضویت فنلاند و سوئد در ناتو گفت بسیاری از کشورهای ناتو حمایت خود از روند عضویت فنلاند و سوئد در ناتو را اعلام کردهاند. ما به همکاری با ترکیه ادامه میدهیم.در تلاش هستیم تا موضع ترکیه در این زمینه را روشن کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دیدگاههای دولت ترکیه در این زمینه شما را به دولت ترکیه ارجاع میدهم. اظهارات اردوغان درنشست خبری روزانه وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) نیز مطرح و طرف آمریکایی مدعی شد در این مرحله تلاش میکنیم موضع ترکیه در این زمینه را روشن کنیم. البته ترکیه یک متحد ارزشمند ناتو است. موضع ترکیه در ناتو تغییر نکرده است. «کارن دونفرید» دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور اروپا و اوراسیا توضیح داد: «این موضوع قطعا در نشست ناتو مورد بحث قرار خواهد گرفت. فکر نمیکنم که موضع ترکیه برای رد درخواست سوئد قطعی باشد. این دو کشور فعالانه برای ناتو همکاری میکنند.»
ابراهیم کالین، سخنگوی ریاستجمهوری ترکیه درخصوص نامزدی سوئد و فنلاند در ناتو تاکید دارد آنکارا درها را به روی نامزدی سوئد و فنلاند در ناتو نبسته است. انتظار اصلی ما این است که مطابق با روحیه و هدف ائتلاف ناتو، اعضای فعلی یا سایر کشورهای نامزدی که احتمال پیوستنها به این پیمان وجود دارد، امنیت ملی ما را نیز جدی بگیرند. وقتی صحبت از نامزدی سوئد و فنلاند برای عضویت در ناتو به میان آمد، رئیسجمهور ما به درستی توجهها را به حضور پکک در سوئد جلب کرد. انتظار ما از سوئد و فنلاند این است که علیه گروههای تروریستی موضعی آشکار اتخاذ کنند.
با توجه به حضور عناصر تروریستی در سوئد و فنلاند، این کشورها باید نگرانیهای امنیتی ملی ترکیه را جدی بگیرند و در این راستا گامهای روشنی بردارند. اگر قرار است گسترش ناتو در این دوره اتفاق بیفتد، پس بیایید دوباره وجود گروههای تروریستی پکک و فتحالله گولن بهعنوان مساله اصلی امنیت ملی یک متحد بسیار مهم، قابل اعتماد و دارنده دومین ارتش بزرگ ناتو، مانند ترکیه را بررسی کنیم. ما انتظار داریم در این زمینه گامهای ملموسی برداشته شود. پس از انجام این مراحل، ما با هم به ارزیابی این روند ادامه خواهیم داد.
در شرایطی که بسیاری از اعضای ناتو موافق پیوستن این دو کشور به ناتو هستند آنکارا با درخواست ضمانتهای امنیتی جدید و رفع محدودیتهای تجاری که بر صنعت دفاعی آن سنگینی میکند، باعث سردرگمی شرکای خود شده است. الحاق استکهلم و هلسینکی به اتفاق آرا ضروری بهنظر میآید؛ اما این مانعتراشی دیپلماتیک نگرانی از تاخیر در مذاکرات را افزایش میدهد و در این دوره حساس، آسیبپذیری دو نامزد شمال اروپا در برابر تهدید روسیه افزایش یافته است.
واکنشهای منفی بهمواضع آنکارا ادامه دارد. وزیر خارجه لوکزامبورگ اعتقاد دارد، اگر هر دو کشور بخواهند به ناتو بپیوندند، هیچیک از سی کشور نمیتوانند با آن مخالفت کنند. مارکوس وبر آلمانی، رهبر حزب دموکرات مسیحی در پارلمان اروپا از «انزوای» ترکیه چنین انتقاد کرد: «درحالیکه ترکیه ادعا میکند درهای ورود به ناتو را بهسوی سوئد و فنلاند مسدود نمیکند، با این وجود وسوسه میشود که در این خصوص باجگیری کند.»
آنکارا، بارها هلسینکی و استکهلم را به حمایت از پکک بهعنوان یک سازمان تروریستی متهم کرده و حتی استکهلم را به کمک نظامی به این سازمان متهم میکند. بهباور ترکیه، نیاز به تضمینهای امنیتی وجود دارد. این کشورها باید حمایت از سازمانهای تروریستی را متوقف کنند. ترکیه همچنین خواستار پایاندادن به تحریم اعمالشده توسط برخی از کشورهای عضو علیه صادرات تسلیحات ترکیه است. این مورد بهویژه درباره کانادا صدق میکند که از تحویل پهپادهای ترکیه جلوگیری میکند. به این دلیل که نیروهای آذری در مناقشه قرهباغ از آنها استفاده میکنند و آنها را در مقابل ارمنستان قرار میدهند. مانعتراشی از سوی ترکیه در یک دوره حساس رخ میدهد. فشار مسکو علیه سوئد و فنلاند در حالی تشدید خواهد شد که دو کشور شمال اروپا نمیتوانند بهطور رسمی از مفاد ماده ۵ پیمان ناتو بهرهمند شوند.
ترکیه اعتقاد دارد بهرغم قرار داشتن پکک در لیست گروههای تروریستی اروپا و سوئد، حامیان این گروه هر هفته در خیابانهای سوئد تظاهرات کرده و سرکردگان این گروه نیز در پارلمان سوئد میزبانی میشوند. اخیرا زبیر آیدار، مسوول اروپایی گروه پکک که ترکیه بهدنبال آن است، در ۲۷ آوریل ۲۰۲۲ در پارلمان سوئد بهمدت ۲ روز کنفرانس برگزار و در نشست مطبوعاتی شرکت کرده است. وی در این کنفرانس با درخواست حذف گروه تروریستی پکک از لیست گروههای تروریستی، علیه ترکیه تبلیغات منفی داشته است. وزیر خارجه سوئد نیز پیش از این میزبان رهبران گروه پکک/ پید در دفتر خود بوده است.
وزیر خارجه سوئد مدعی است ما هم مانند اتحادیه اروپا معتقدیم که پکک یک گروه تروریستی است. ممکن است سوءتفاهمی وجود داشته باشد، این درست نیست که ما پکک را در زمره گروههای تروریستی قرار نمیدهیم. اگر چنین برداشتی ایجاد شده است، باید روشن شود. «پکا هاویستو» وزیر خارجه فنلاند اعتقاد دارد آنها امیدوارند بتوانند بر اختلافات خود با ترکیه درباره عضویت کشورش در ناتو غلبه کنند. نمیخواهم وارد جزئیات گروههای مختلف یا افراد مختلف شوم؛ اما فقط میخواهم بگویم که مبارزه با تروریسم یک اصل بسیار مهم در سیاست ما و یک اصل بسیار مهم در ناتو است.