آینده جنگ اوکراین در چهار سناریو بررسی شد
شلیک سوم به جهانی سازی
تغییر در زنجیره عرضه با بحران اوکراین
عکس: AFP
«مرسیها گادزو»، «زهینه رشید» و «علی حرب» هم در گزارش ۱۷مارس در الجزیره نوشتند، در یک حمله موشکی دیگر که به یک ساختمان مسکونی اصابت کرد، یک نفر کشته و چهار نفر زخمی شدند. به نوشته این گزارشگران، این ساختمان در بخش شمالی کییف واقع بود. نیروهای اورژانس اعلام کردند که ۱۲نفر از زیر آوار نجات داده شدند و ۹۸نفر دیگر هم از این ساختمان پنج طبقه جابه‌جا و به مکان دیگری انتقال داده شدند. خبرگزاری نووستی روسیه هم به نقل از وزارت دفاع این کشور اعلام کرد که جدایی‌طلبان در شرق اوکراین با کمک ارتش روسیه، «حلقه محاصره» را در اطراف شهر ماریوپل سفت‌تر کردهاند. «والری هاپکینز» هم در گزارش ۱۸مارس برای نیویورک‌تایمز نوشت، شهر لویو در غرب اوکراین، حدود ۵۰مایلی مرز لهستان، از زمان آغاز جنگ به محلی برای فرار اوکراینیها تبدیل شده است. اما جمعه صبح ۲۷اسفندماه فرود چند موشک آرامش نسبی این منطقه را گرفت. «آندری ساوودی» شهردار لویو با اعلام اینکه کارخانه تعمیر هواپیما در این منطقه ویران شد، افزود: تعدادی از ساختمان‌ها هم خراب شد. با این حال، شهردار این شهر میگوید این حملات موشکی آسیب جانی به دنبال نداشت. دود از این شهر به آسمان برخاسته بود و تا فاصله‌ای دور قابل مشاهده بود.
«مگان اسپسیا» هم در گزارش دیگری در نیویورک‌تایمز می‌نویسد: شهر لویو طی دوره جنگ «بهشت امنی» برای مردم برای فرار از جنگ بوده است. با این حال، بر خلاف گزارش‌های قبلی، این گزارشگر بر این باور است که به خود فرودگاه آسیبی وارد نشده، بلکه مناطق اطراف فرودگاه آسیب دیده است. «ویکتوریا کیم» هم در گزارش دیگری در همان تاریخ در نیویورک‌تایمز نوشت که دولت ژاپن اعلام کرد که علیه ۱۵ فرد و ۹ سازمان روسی تحریم‌هایی اعمال خواهد کرد. فهرست تحریمی ژاپن شامل مقام‌های وزارت دفاع و سخنگوی وزارت خارجه میشود که یک نهاد دولتی است که به صادرات تسلیحات می‌پردازد. ژاپن همچنین روابط تجاری عادی با روسیه را به حالت تعلیق در آورد، دارایی الیگارش‌های روس را که روابطی با پوتین داشتند، مسدود کرد. «دیوید.ای.سنجر» هم در گزارش ۱۸ مارس در نیویورک‌تایمز نوشت: بایدن در کنفرانس مطبوعاتی خود در روز چهارشنبه (۲۵ اسفندماه) اعلام کرد که پوتین یک «جنایتکار جنگی» است. مشاوران بایدن با اشاره به تصاویر جنگ اوکراین و خرابی‌هایی که به بار آمده است، گفتند که رئیسجمهور این سخنان را از «سویدای دل» می‌گفت. اما این گزارشگر افزود: بایدن بر خلاف روسای‌جمهور ۷۵ سال گذشته، جنگ را «شخصی» کرد. سخنان او نشان می‌دهد که چگونه و چقدر محکومیت‌های شخصی به سیاست و خط‌مشی تبدیل شدهاند. بایدن حملات خود را فراتر برد و پوتین را «دیکتاتوری قاتل، یک لات واقعی که جنگی غیراخلاقی را علیه مردم اوکراین شروع کرده» نامید. بلینکن، وزیر خارجه آمریکا هم افزود: «من شخصا با این سخنان موافقم. هدف قرار دادن عمدی غیرنظامیان جنایت است.»
به نوشته سنجر، گزارشگر نیویورک‌تایمز به نظر میرسد آنچه به‌عنوان واکنش درونی بایدن آغاز شد، منعکس‌کننده یک تصمیم استراتژیک است مبنی بر اینکه نامیدن پوتین به‌عنوان یک جنایتکار جنگی، نوعی حمایت از اقدام دولت است؛ زیرا همزمان تلاش میکند ائتلاف غرب را متحد نگه دارد؛ هرچند دیدگاه‌های متفاوتی درباره منزوی ساختن پوتین و فرستادن او به گوشه رینگ وجود دارد و با فشار بر چین می‌کوشد تا گامی برای نجات پوتین از بحران اقتصادی و اشتباهات نظامی‌اش برندارد. اظهارات بایدن سه هفته پس از اعمال تحریم‌ها علیه روسیه است تا با فشار بر ساکن کرملین زمینه عقب‌نشینی یا لااقل توقف جنگ در اوکراین را فراهم سازند. اما در نگاه پوتین این تحریم‌ها معنای دیگری دارد. به نوشته سنجر، پوتین بر این باور است که بایدن با این تحریم‌ها درصدد است تا زمینه ناآرامی‌های داخلی را فراهم سازد و افزون بر این میشود تا الیگارشها و شهروندان روس به نیرویی علیه حاکمیت پوتین تبدیل شوند. با این حال، مقام‌های کاخ سفید می‌گویند: «تغییر رژیم» در دستور کار واشنگتن نیست؛ اما مواردی در گذشته وجود دارد که وقتی روسایشان «جنایتکار جنگی» نامیده می‌شدند (صدام در عراق و بشار اسد در سوریه) تلاش‌هایی در آشکار و نهان برای برافکندن آنها از قدرت شروع شد.
الجزیره هم در گزارش ۱۸مارس در این رابطه نوشت، بلینکن در سخنانی اعلام کرد که روسیه مرتکب «سوءاستفاده‌هایی» در این جنگ شده است. او ضمن همراهی با رئیس خود (بایدن) افزود: «من هم با نظرات رئیسجمهور موافقم. پوتین در حال ارتکاب جنایات جنگی است.» سخنان بایدن مبنی بر جنایتکار جنگی نامیدن پوتین، خشم کرملین را برانگیخت. کرملین در بیانیه‌ای این سخنان را «غیرقابل پذیرش و لفاظیهای غیرقابل بخشش» نامید. بلینکن گفت که سوءاستفاده‌ها در اوکراین باعث «پاسخگویی» خواهد شد. او افزود: «وقتی به شما می‌گویم پاسخگو خواهیم کرد یعنی اینکه برای هر جنایتی عواقبی وجود خواهد داشت... اما عمل همواره پرصداتر از سخن گفتن است.» «جان یونگ» هم در گزارش دیگری مورخ ۱۸ مارس در نیویورک‌تایمز نوشت، استرالیا هم ۱۱ بانکدار روس و نهاد دولتی این کشور را تحریم کرد. افزون بر این، تعدادی از الیگارش‌های روس هم تحریم شدند. کره‌جنوبی هم سفارت موقتی خود در شهر لویو واقع در غرب اوکراین را به یک کشور همسایه منتقل کرد. این کشور دلیل خود را «بدتر شدن تهدیدات امنیتی» اعلام کرد. با این حال، کنسولگری موقت این کشور در رومانی و در شهر چرنویستی (در جنوب لویو) همچنان باز هستند.
الجزیره هم در گزارش ۱۸مارس نوشت: جو بایدن، رئیسجمهور ایالات متحده و شی جین‌پینگ، همتای چینی‌اش، قرار است اولین گفت‌وگوی مستقیم خود را از ماه نوامبر به این سو، در بحبوحه نگرانی فزاینده ایالات متحده درباره روابط پکن با روسیه و موضع آن در قبال جنگ سهمگین در اوکراین برگزار کنند. کاخ سفید اعلام کرد که بایدن و شی در ساعت ۱۳:۰۰به وقت گرینویچ روز جمعه تلفنی گفت‌وگو خواهند کرد و همزمان واشنگتن اعلام کرده که چین ممکن است حمایت نظامی از روسیه را بررسی کند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، پیش‌تر در یک کنفرانس خبری گفت: بایدن از این تماس استفاده خواهد کرد تا «روشن کند که چین مسوول هر اقدامی خواهد بود که برای حمایت از حمله روسیه انجام دهد.» او افزود که چنین اقداماتی «هزینه» خواهد داشت. بلینکن گفت: «چین مسوولیت ویژه‌ای دارد که از نفوذ خود بر پوتین استفاده کند و از قوانین و اصول بینالمللی که ادعا میکند مدافع آنهاست، حمایت کند.» درحالی‌که کشورهای غربی و متحدان آمریکا برای اعمال تحریم‌‌های شدید علیه روسیه به‌دلیل تهاجم به اوکراین و محکوم کردن حمله این کشور اقدام کردهاند، اما چین که رابطه نزدیکی با کییف و همچنین با مسکو دارد، چنین نکرده است. چین با یک بندبازی دیپلماتیک، هم بر حاکمیت اوکراین تاکید می‌ورزد و هم از هرگونه انتقاد مستقیم از روسیه اجتناب می‌ورزد؛ اما در عین حال خواستار دعوت طرفین به مذاکرات صلح هم شده است. چین تاکید کرده که روسیه نگرانیهای امنیتی مشروعی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. این کشور همچنین ادعاهای روسیه را مبنی بر اینکه ایالات متحده مخفیانه روی سلاح‌‌های بیولوژیک در اوکراین کار کرده است، تکرار میکند. این اتهامات از سوی ایالات متحده و سازمان ملل رد شده است. «کاترینا یو»، خبرنگار الجزیره در پکن گفت: «از آغاز حمله روسیه به اوکراین، به نظر من چین به شکلی ناجور تلاش کرده است تا نقش بیطرف بازی کند. این کشور از جانبداری خودداری کرده است؛ اما میگوید که روابط خوبی با کییف و مسکو دارد. چین میگوید که یک بازیگر بیطرف است و فقط خواستار تشویق گفت‌وگو میان طرفین است؛ اما در عین حال، پکن به وضوح اعلام کرده است که قصد دارد دوستی خود را با روسیه که آن را «بدون محدودیت» و «صخره‌ای محکم» نامیده است، حفظ کند. «ژائو لیجیان»، سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز پنج‌شنبه در نشست منظم وزارت امور خارجه کشورش تاکید کرد که موضع چین منسجم بوده و به شکلی بیطرف سیاست‌های خود را به پیش می‌برد و با کشورهایی که‌سازمخالف می‌زنند، برخورد میکند. او گفت: «این کشورها، همان کشورهایی هستند که خود را فریب می‌دهند و فکر میکنند که می‌توانند پس از پیروزی در جنگ سرد بر جهان مسلط شوند. آنها کشورهایی هستند که پنج‌بار توسعه ناتو به سمت شرق را بدون توجه به نگرانیهای امنیتی دیگر کشورها هدایت کرده و در سراسر جهان جنگ به راه انداخته‌اند.» این مقام چینی به خبرنگاران گفت: این کشورها درحالی‌که کشورهای دیگر را به جنگ طلبی متهم میکنند، باید واقعا احساس «شرم» کند. چین و روسیه در سال‌های اخیر به‌طور فزاینده‌ای به هم نزدیک شدهاند؛ اگرچه پکن هرگز ادعای روسیه درباره کریمه را که مسکو در سال۲۰۱۴ ضمیمه کرد، به رسمیت نشناخت. این دو کشور در پایان سال گذشته مانورهای نظامی و دریایی مشترکی را انجام دادند و در ۴ فوریه بیانیه‌ای پنج‌هزار کلمه‌ای علیه گسترش ناتو صادر کردند و این بلوک امنیتی را یادگاری از جنگ سرد خواندند. پوتین پیوند نزدیکی با شی برقرار کرده و از سال۲۰۱۳ بیش از ۳۰ بار ملاقات کردهاند. گزارشگر الجزیره در بخش دیگری از گزارش خود نوشت، «سمیر پوری»، کارشناس ارشد موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک میگوید که تماس بین بایدن و شی یک «لحظه بسیار مهم» است؛ زیرا ایالات متحده درگیر چیزی شبیه به «یک حمله دیپلماتیک برای فراخوانی و حتی شرمسار کردن چین به‌دلیل موضع تا حدی بیطرف خود» درباره اوکراین است. او افزود: «به‌ویژه، اطلاعاتی که ایالات متحده درباره درخواست روسیه برای کمک نظامی از چین منتشر کرد، تقریبا به‌طور قطع یکی از بحث‌های مهم در گفت‌وگوی این دو رهبر خواهد بود، احتمالا برای سرزنش شی جین‌پینگ درباره پشت نکردن به روسیه طی حمله این کشور به اوکراین.» با این حال، پوری تاکید کرد که بعید است چین از هدف بلندپروازانه خود برای تقویت روابط اقتصادی عمیق با روسیه دور شود. این تحلیلگر همچنین تصریح کرد: «ازآنجاکه چین آشکارا با روسیه تجارت میکند - این کشور نفت‌خام و گاز روسیه را علاوه بر چیزهای دیگر می‌خرد- به‌طور غیرمستقیم از روسیه حمایت میکند و فکر می‌کنم این تصور که چین به روابط اقتصادی خود با روسیه پشت خواهد کرد، دور از ذهن است.» همچنین بعید است که از پشتیبانی و ارائه تجهیزات نظامی جدید به روسیه خودداری ورزد. یکی از ابزارهای فشار آمریکا بر چین مساله تایوان است. گزارشگر الجزیره می‌افزاید: پس از دیدار مایک پمپئو، وزیر امور خارجه سابق آمریکا در اوایل ماه جاری میلادی از تایوان، پکن خشمگین شد. این مقام آمریکایی گفته بود که ایالات متحده باید این جزیره را به‌عنوان یک کشور «آزاد و مستقل» به رسمیت بشناسد.ا یالات متحده که روابط دیپلماتیک رسمی با پکن دارد، سیاست «ابهام استراتژیک» درباره تایوان را در پیش گرفته است. بر اساس «قانون روابط تایوان» در سال ۱۹۷۹، دولت ایالات متحده موظف است «روابط گسترده، نزدیک و دوستانه تجاری، فرهنگی و سایر روابط بین مردم ایالات متحده و مردم تایوان را حفظ و ترویج کند.» در سال‌های اخیر، در میان نگرانی‌‌ها درباره تهدید پکن، آمریکا فروش تسلیحات به این جزیره را نیز افزایش داده است.
الجزیره در گزارش ۱۸ مارس درباره جنگ اوکراین نوشت: این جنگ تا کنون ۱/ ۳میلیون آواره بر جای گذاشته است و باعث شده این تعداد جمعیت از کشور فرار کنند. افزون بر این، حجم وسیعی از اوکراین از جمله کییف بر اثر بمباران‌های روسیه ویران شده است. روز پنج‌شنبه هم در شهر «مرفا» خارج از خارکیف ۲۱ غیرنظامی بر اثر حملات روسیه کشته شدند. با این حال، اوکراینیها هم بیکار ننشسته‌اند. آنها هم ضرباتی به روسیه وارد کردهاند. رسانه دولتی روسی، تاس، در اقدامی غیرمعمول تعداد تلفات روسیه در اوکراین را منتشر کرد. این خبرگزاری دولتی اشاره کرد که پوتین از پیشروی عملیات نظامی در اوکراین سرخورده شده است. این رسانه تلفات و خسارات روسیه را به این شرح اعلام کرد: ۲۷ هواپیما؛ ۲۶ هلی‌کوپتر؛ ۱۴۶ تانک؛ حدود ۷۰۶ BBM؛ ۳۰ مورد تجهیزات اتوماتیک؛ ۲ مورد UAV؛ ۴۳۰۰ کشته و تلفات نظامی؛ ۴ سیستم موشکی گراد و الخ.
به گزارش الجزیره، بلینکن این احتمال را هم از نظر دور نداشت که ممکن است روسیه برای وخیم‌تر کردن شرایط اوکراین دست به یک حمله شیمیایی بزند. او افزود: «ما معتقدیم که روسیه ممکن است زمینه را برای یک حمله شیمیایی آماده سازد و سپس به دروغ اوکراین را متهم سازد و بهانه‌ای برای حمله خود بیابد.» این مقام آمریکایی افزود که ما باور داریم که روسیه مزدوران خارجی را وارد نبرد در اوکراین کرده است. بلینکن افزود: روسیه «به‌طور نظام‌مند» مقام‌های محلی اوکراین را ربوده و «تعدادی عروسک خیمه شب بازی» را جانشین آنها کرده است. نمونه‌ای از این اقدام، ربودن شهردار میلیتوپول از سوی واحدی از ارتش روسیه بود که در نهایت به‌دست نیروهای اوکراینی آزاد شد. زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین در اولین تماس با شهردار آزادشده میلیتوپول گفت: «از اینکه آزاد شدی خوشحالم...ما افرادمان را رها نمی‌‌کنیم.» گزارش‌ها حاکی است که موشکهای جاولین که آمریکا در راستای بسته کمکی ۸۰۰میلیون دلاری به اوکراین می‌دهد به بلای جان تانک‌های روسی تبدیل شده و اوکراین را برای آنها به جهنم تبدیل کرده است. گزارش الجزیره حاکی است که قرار است محموله جدیدی از این موشک‌ها به ارتش اوکراین داده شود تا دفاع این کشور در برابر روسیه قوی‌تر شود. بی‌بی‌سی در گزارشی نوشت، مایکل کلارک، مدیر سابق اندیشکده مشترک نیروهای مسلح در بریتانیا میگوید که «اوکراینیها روسیه را تحقیر کرده و در برابر چشم جهانیان، آبروی روسها را بر باد دادهاند.» او درباره عملیات نظامی گفت که «روسها در جنگ اوکراین تقریبا تمام اشتباهات تاکتیکی قابل تصور را مرتکب شدهاند.»
پروفسور کلارک افزود: «آنها [نیروهای روسیه] شبیه نظامیانی بودند که آمادگی رزمی لازم را نداشته و پیش‌تر فکر نکرده بودند که یک عملیات بزرگ نظامی را چگونه اجرا کنند.» از سوی دیگر، وزارت دفاع بریتانیا نیز اعلام کرد نیروهای روسی در این هفته «حداقل پیشروی» را داشتند. براساس آخرین گزارش این وزارتخانه، نیروهای اوکراینی در اطراف کییف و میکولایف تلاش‌‌های روسیه برای محاصره این دو شهر را ناکام گذاشته‌‌اند. این گزارش خاطرنشان میکند که خارکیف، چرنیهیف، سومی و ماریوپل همچنان در محاصره نیروهای روسی قرار دارند و گلوله‌باران سنگینی را تجربه کردهاند.
الجزیره در گزارش دیگری در ۱۷ مارس درباره نتیجه جنگ روسیه با اوکراین به چند سناریو اشاره کرده و می‌نویسد، جنگ روسیه علیه اوکراین وارد چهارمین هفته خود شده است؛ زیرا لفاظیهای تند و روزافزون قدرت‌های غربی علیه ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در توقف حملات در چندین شهر ناکام مانده است. بررسی تعداد کشته‌های غیرنظامی تاکنون تقریبا غیرممکن است. به گفته سازمان ملل، بیش از ۶۰۰ نفر جان خود را از دست دادهاند؛ اما بیم آن می‌رود که رقم واقعی بیشتر باشد. گزارش‌ها حاکی از آن است که هزاران سرباز از هر دو طرف نیز کشته شدهاند. اما چگونه این وضعیت می تواند فیصله یابد؟ الجزیره به چند سناریو اشاره میکند:
۱- باتلاق نظامی: نیروهای اوکراینی همچنان در برابر تهاجم روسیه مقاومت میکنند و خسارات انسانی و لطمات جدی به تجهیزات روسها وارد میکنند. مهم‌تر از همه، آنها تلاش چتربازان برای تصرف پایتخت را در روزهای آغازین درگیری دفع کردند و از آن زمان به مواضع دفاعی عقب‌نشینی کردند که آنها را قادر می‌ساخت تا کنترل تمام شهرهای استراتژیک را حفظ کنند. اگرچه روسیه مدعی بود که برتری هوایی دارد، اما به نظر میرسد که پدافند هوایی اوکراین همچنان کار میکند؛ درحالی‌که کشورهای غربی موشکهای ضد تانک و ضدهوایی قابل حمل را به سوی ارتش اوکراین سرازیر میکنند. وزارت دفاع بریتانیا روز پنج‌شنبه اعلام کرد: «تهاجم روسیه تا حد زیادی در تمام جبهه‌ها متوقف شده است.» «فرانک لدویج» مدرس ارشد در زمینه توانمندی‌‌ها و استراتژی‌‌های نظامی در دانشگاه پورتسموث در مصاحبه با الجزیره گفت: «آنچه در اینجا اتفاق افتاده این است که حمله روسیه از نظر نظامی به اوج خود رسیده است.» او افزود: «آنچه اکنون می‌‌بینیم، مکث عملیاتی نامیده میشود... بنابراین روسها دیوانه‌‌وار کار میکنند تا برنامه‌‌ریزی‌‌شان را مرتب کنند و بفهمند که قرار است چه کنند و به کجا بروند. البته، اوکراینیها هم حرفی برای گفتن دارند، به همین دلیل است که شاهد حملات متقابل از سوی اوکراینیها هستیم که تا حدودی تاثیر داشته است.» بنا به گزارش نیویورک‌تایمز، سازمان اطلاعات ایالات متحده تخمین می‌زند که ۷ هزار سرباز روس کشته شدهاند؛ اگرچه کارشناسان می‌گویند که با تمام این ارقام باید بااحتیاط برخورد کرد. جو بایدن، روز چهارشنبه از بسته جدید کمک‌‌های نظامی به اوکراین، شامل ۱۰۰ پهپاد سوئیچ‌‌بلید «کامیکاز» و هزاران موشک دیگر رونمایی کرد.
۲- توافق بر سر صلح: مذاکره‌کنندگان هر دو طرف تنها چند روز پس از شروع جنگ، ابتدا در مرز بلاروس و اوکراین، سپس در ترکیه و در نهایت در کییف گفت‌وگو را آغاز کردند. افزایش تلفات در میدان نبرد و تحریم‌‌های فلج‌‌کننده غرب بر اقتصاد روسیه می‌‌تواند پوتین را وادار کند تا به دنبال راهی برای پایان دادن به درگیری باشد. در این میان ترکیه نیز به‌شدت فعال شده و با میانجی‌گری در تلاش است هرچه زودتر آتشبس را برقرار کند. خبرگزاری AFP به نقل از راب جانسون، کارشناس جنگ در دانشگاه آکسفورد نوشت: «اوکراین ممکن است روسها را مجبور به انتخاب کند: پافشاری و تحمل خسارات جبران‌‌ناپذیر یا دست کشیدن و دستیابی به صلحی جبران‌‌کننده.» سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز چهارشنبه گفت که دو طرف «نزدیک به توافق» هستند؛ توافقی که در آن اوکراین بی‌‌طرفی را با الگوبرداری از وضعیت سوئد و اتریش بپذیرد. ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین آشکارا اذعان کرد که کشورش به ائتلاف نظامی ناتو نمی‌‌پیوندد و این یک خواسته کلیدی کرملین است. اگرچه در روزهای اخیر شانس توافق به‌طور قابل توجهی افزایش یافته، اما هیچ نشانه‌ای از آتشبس وجود ندارد و اوکراین خواستار خروج کامل روسیه و تضمین‌های امنیتی درباره آینده این کشور است. برخی از منتقدان پوتین گمان میکنند که این دیپلماسی یک «ترفند انحرافی» است.
۳- پوتین برکنار شود: پوتین در حال تشدید کنترل خود بر جامعه روسیه است. سرکوب رسانه‌های مستقل و ارائه‌دهندگان اخبار خارجی، تسلط رسانه‌های دولتی و وفادار را تقویت کرده است. هزاران نفر از تظاهرات‌کنندگان ضد جنگ دستگیر شدهاند؛ درحالی‌که قانون جدید به‌دلیل انتشار «اخبار جعلی» درباره ارتش تا ۱۵ سال زندان را تهدید میکند. نشانه‌هایی از شکاف در نخبگان حاکم وجود دارد؛ به‌طوری‌که برخی از الیگارشها، نمایندگان مجلس و حتی گروه خصوصی نفتی «لوک اویل» آشکارا خواستار آتشبس یا پایان دادن به درگیری‌‌ها هستند. یک سردبیر روس تابلویی را با مضمون «نه به جنگ» در جریان یک برنامه خبری پربیننده در تلویزیون دولتی در دست گرفت. اگرچه در این مرحله محتمل تلقی نمی‌شود، اما امکان سرنگون شدن پوتین یا حتی کودتا علیه وی را نمی‌توان رد کرد. «الیوت کوهن» از مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی، یک اندیشکده مستقر در واشنگتن میگوید: «امنیت شخصی او بسیار خوب است... اما با این حال، این امر بارها در تاریخ شوروی و روسیه اتفاق افتاده است.»
۴- موفقیت نظامی روسیه: با توجه به تسلیحات برتر روسیه، قدرت هوایی و استفاده بی‌رویه از توپخانه، تحلیلگران دفاعی غربی می‌گویند که نیروهای روسیه قادر به پیشروی هستند. یک مقام ارشد نظامی اروپایی روز چهارشنبه نسبت به دست کم گرفتن توانایی روسها برای تکمیل و تطبیق تاکتیک‌های خود هشدار داد. این مقام گفت که به نظر میرسد آنها مشکلات لجستیکی و روحی دارند و دارای کمبود روغن‌های دیزلی و حتی روغن موتور هستند. مسکو آشکارا مزدوران سوریه را برای تکمیل نیروهای خود استفاده میکند؛ درحالی‌که از گروه واگنر، یک شرکت امنیتی خصوصی مخفی روسیه نیز استفاده میکند.
پرده آهنین در تجارت
