برنامه تحریم انرژی روسیه

بلینکن با اشاره به تحریم‌‌های گزنده که روسیه و ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری آن کشور را از نظر اقتصادی منزوی کرده است، افزود: «اقداماتی که ما تا به امروز انجام داده‌‌ایم تاثیر مخربی بر اقتصاد روسیه داشته است.» درحالی‌که کشورهای غربی چشم‌‌انداز تحریم را بررسی می‌‌کنند، دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین بیش از پیش پیگیر این بحث شده و به‌شدت تاکید می‌‌کند که ممنوعیت صادرات نفت روسیه بسیار مهم است. در پاسخ به سوال یکشنبه سی‌‌ان‌‌ان درباره اعلام «شل» مبنی بر ادامه خرید نفت روسیه، وزیر خارجه اوکراین از شل و دیگر غول‌‌های انرژی خواست بزرگ‌ترین منبع درآمد مسکو را قطع و خرید نفت روسیه را متوقف کنند. او گفت: «نفت روسیه بوی خون مردم اوکراین را می‌‌دهد.» قیمت گاز اروپا و انگلیس هفته گذشته به‌دلیل ترس از اختلال در عرضه به بالاترین حد خود رسید. در این راستا باید گفت که قیمت نفت روند صعودی دارد و قیمت آتی برنت به ۱۱/ ۱۱۸ دلار در هر بشکه رسید که بالاترین سطح از سال۲۰۰۸ است.

در این میان اما یک مشکل وجود دارد. اورسلا فون‌‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا با وجود اینکه گفته از تشدید تحریم‌‌ها علیه روسیه حمایت می‌‌کند؛ اما هنوز به‌طور کامل از ممنوعیت خرید نفت روسیه حمایت نکرده و دست‌‌کم تاکنون چنین بوده است. بلینکن روز یکشنبه به سی‌‌ان‌‌ان گفت: «هدف منزوی کردن روسیه و غیرممکن کردن تامین مالی جنگی بوده که پوتین به راه انداخته است. برای ما، اکنون یک استراتژی قوی وجود دارد که بگوییم باید از وابستگی به سوخت‌‌های فسیلی روسیه خلاص شویم.» قانون‌گذاران ایالات متحده به‌طور مستقیم به‌‌دنبال تحریم همه‌‌جانبه هستند و سناتورهای جمهوری‌‌خواه و دموکرات هفته گذشته از جو بایدن، رئیس‌‌جمهوری آمریکا خواستند واردات نفت از روسیه را ممنوع کند. آمریکایی‌‌ها به‌دلیل استفاده از خودروهای بزرگ و رانندگی در مسافت‌‌های طولانی از مصرف‌‌کنندگان عمده بنزین در جهان هستند و افزایش قیمت بنزین به‌طور سنتی برای رهبران ایالات متحده سم سیاسی بوده است. در این هفته مصرف‌‌کنندگان ۴۰ سنت بیشتر از هفته پیش پول بنزین دادند که در مقایسه با ماه قبل این رقم به ۵۷سنت می‌‌رسد.

به گفته اداره اطلاعات انرژی، ایالات متحده در سال۲۰۲۱ به‌طور میانگین ماهانه بیش از ۴/ ۲۰میلیون بشکه نفت‌خام و محصولات پالایش شده از روسیه وارد کرده است که حدود ۸درصد از واردات سوخت مایع ایالات متحده است.

موج جدید حملات روسیه

ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌‌جمهوری اوکراین به ملت خود هشدار داد که انتظار بمباران مجدد شهرهای بزرگ را داشته باشد؛ زیرا نیروهای روسی پس از توقف در برابر مقاومت شدید و متحمل شدن خسارات سنگین غیرمنتظره، دوباره سازماندهی و حمله خود را از سر گرفته‌‌اند. به نوشته روزنامه نیویورک‌‌تایمز، قبل از سپیده‌دم با انفجاری مهیب در حومه شهر ساحلی میکولایف، که خبرنگار نیویورک‌‌تایمز شاهد آن بود، آسمان آن شهر از شدت انفجارها روشن شد. روس‌‌ها تاکنون نتوانسته‌‌اند این شهر را تصرف کنند و این امر باعث کاهش فشار آنها بر شهر بندری حیاتی اودسا شده است. زلنسکی هشدار داد که نیروهای روسی در حال برنامه‌‌ریزی برای بمباران نقاط اصلی تولید صنایع دفاعی اوکراین هستند که بیشتر در شهرهای پرجمعیت واقع شده‌‌اند. زلنسکی در یک سخنرانی که نیمه‌های شب یکشنبه پخش شد، گفت: «این قتل است، فقط قتل.»

ازآنجاکه نیروهای روسیه متحمل خسارات غیرمنتظره و سنگین در میدان نبرد شده‌‌اند، مقامات و متحدان اوکراین گفته‌‌اند که انتظار دارند روسیه حملات خود را به اهداف غیرنظامی افزایش دهد. بر اساس شهادت ناظران، مستندات ویدئویی و گفته‌های کارشناسان بین‌‌المللی، روس‌‌ها شهرها را محاصره و اهدافی را بمباران می‌‌کنند که ارزش نظامی ندارند و زیرساخت‌‌های حیاتی را تخریب یا تصرف می‌‌کنند. نیویورک‌‌تایمز روز یکشنبه شاهد حمله روسیه به غیرنظامیانی بود که سعی داشتند از شمال کی‌‌یف فرار کنند.

در عین حال چند روزی است که اوکراین و روسیه بر سر تخلیه غیرنظامیان از شهر ماریوپول به بن‌‌بست خورده‌‌اند. الجزیره روز دوشنبه گزارش داد که تلاش دوم برای تخلیه حدود ۲۰۰هزار نفر از ماریوپول در بحبوحه جنگ‌‌های جاری متوقف شده است. گزارش‌ها نشان می‌‌دهد که مردم این شهر در سرمای طاقت‌‌فرسای اوکراین بدون آب و برق و وسایل گرمایشی مانده‌‌اند. صلیب سرخ می‌گوید وضعیت در ماریوپول بسیار «وخیم» است. همزمان گفته شد که حملات موشکی فرودگاه بین‌‌المللی وینیتسیا را در مرکز غرب اوکراین ویران کرده است. از دیگر تحولات روز دوشنبه می‌‌توان به توافق مسترکارت و آمریکن اکسپرس در روسیه اشاره کرد که تمام فعالیت‌‌های خود را در خاک این کشور تعلیق کردند. همچنین صندوق بین‌‌المللی پول هشدار داد که درصورت تشدید درگیری، تاثیرات آن بر اقتصاد جهانی جدی و ویرانگر خواهد بود.

تشکیل دولت در تبعید؟

همزمان با افزایش حملات روسیه به مناطق غیرنظامی، مقامات غربی به سی‌‌ان‌‌ان گفتند که مقامات آمریکایی و اروپایی درباره چگونگی حمایت غرب از یک دولت در تبعید تحت ریاست ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌‌جمهوری اوکراین در صورت فرار از کی‌‌یف، بحث کرده‌‌اند. به گفته مقامات، بحث‌ها از حمایت از زلنسکی و مقامات ارشد اوکراینی در انتقال احتمالی به شهر لویو در غرب اوکراین تا احتمال فرار زلنسکی و دستیارانش از اوکراین و ایجاد یک دولت جدید در لهستان متغیر بوده است. این منابع گفتند که بحث‌ها فقط مقدماتی است و هیچ تصمیمی گرفته نشده است. دو دیپلمات در این زمینه گفتند، مقامات غربی همچنین از بحث مستقیم درباره دولت در تبعید با زلنسکی با احتیاط سخن گفته‌‌اند؛ زیرا او می‌‌خواهد در کی‌‌یف بماند و تاکنون هر گفت‌وگویی به جز مقاومت در برابر نیروهای روسیه را رد کرده است. آنها افزودند که بحث‌هایی درباره فرستادن یک یا چند نفر از اعضای دولت زلنسکی به یک مکان خارجی وجود داشته است که در صورت سقوط کی‌‌یف و عدم تمایل یا عدم خروج زلنسکی از آن، دولت می‌‌تواند با آنها تشکیل شود. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در مصاحبه با سی‌‌بی‌‌اس گفت: «اوکراینی‌‌ها برنامه‌هایی در دستور کار دارند که من قصد ندارم درباره آن صحبت کنم یا وارد جزئیات شوم تا زمانی که این اطمینان وجود دارد که دولت اوکراین می‌‌خواهد استمرار داشته باشد و به کار خود ادامه دهد من در این مورد بحث نخواهم کرد.»

مقامات آمریکایی و اروپایی در روزهای اولیه جنگ معتقد بودند که انتقال زلنسکی به لویو ممکن بود محتمل باشد؛ زیرا روسیه در روزهای اول کمتر به غرب این کشور توجه می‌‌کرد. اما اکنون - با توجه به تشدید حملات روسیه در چند روز گذشته علیه اهداف غیرنظامی در سراسر اوکراین - آنها مطمئن نیستند که روسیه بخشی از خاک اوکراین را در امان بگذارد. یک مقام ارشد اطلاعاتی غربی روز جمعه گفت: «همه نشانه‌ها حاکی از آن است که [پوتین] ادامه خواهد داد و من فکر می‌‌کنم تا کل کشور را نگیرد، دست نخواهد کشید.»

ترس در مولداوی

برخی این گمانه را مطرح کرده‌‌اند که شاید پوتین در اوکراین توقف نشود و او به‌‌دنبال احیای شوروی سابق است. در این زمینه مولداوی‌‌ها نگرانند که «ترانس نیستریا» منطقه‌‌ای که توسط جدایی‌‌طلبان مورد حمایت روسیه در شرق مولداوی اداره می‌‌شود، پس از اوکراین هدف بعدی باشد. به نوشته روزنامه نیویورک‌‌تایمز، این ترس حالا در بین مقامات این کشور قوت گرفته است. آلکساندر نیکی‌‌تنکو، شهردار یک روستا در مولداوی که در حال نت برداشتن از اخابر جنگ روسیه است، می‌‌گوید: «اصلا نمی‌‌توانم چشم از اخبار بردارم. اگر روس‌‌ها اودسا را بگیرند، مشخص است که مسیر بعدی آنها اینجاست.» نیکی‌‌تنکو تاکید می‌‌کند اگر آنها در همان منطقه متوقف شوند، تعجب خواهد کرد. چنین سوالات و نگرانی‌‌هایی در سراسر اروپای شرقی در جمهوری‌‌های کمونیستی سابق مانند مولداوی پرسیده و مطرح می‌‌شود. تهاجم روسیه به اوکراین فرضیات مربوط به نظم پس از جنگ سرد را به هم ریخته است و شواهد روشنی ارائه می‌‌دهد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه، به‌‌دنبال ترسیم مجدد مرزهای اروپا با زور بازو است. کشور فقیر ۶/ ۲میلیون نفری بین اوکراین و رومانی، مولداوی، شاید آسیب‌‌پذیرترین کشور باشد. برخلاف لهستان و کشورهای بالتیک، مولداوی عضو ناتو نیست. این کشور عضو اتحادیه اروپا نیز نیست؛ اما هفته گذشته درخواستی شتابزده و طولانی ارائه کرد.

مصیبت‌‌بارتر اینکه، دو دهه قبل از اینکه جدایی‌‌طلبان روسی‌‌زبان تکه‌ای از اوکراین را جدا کنند، آنها همین کار را در مولداوی انجام دادند. در سال۱۹۹۲، جدایی‌‌طلبان مورد حمایت مسکو کنترل یک تکه زمین باریک ۲۵۰ مایلی به نام «ترانس نیستریا» را در دست گرفتند که در امتداد کرانه شرقی رود دنیستر و همچنین بخش‌هایی از کرانه غربی قرار دارد. آنها همچنین ادعا می‌‌کنند زمین‌‌هایی که هنوز تحت کنترل مولداوی بوده، متعلق به آنهاست، از جمله روستای نیکی‌‌تنکو به‌‌‌‌نام «وارنیتا». ترانس نیستریا هرگز در سطح بین‌‌المللی به رسمیت شناخته نشده است، حتی توسط روسیه. اما روسیه ۱۵۰۰ سرباز را به‌طور رسمی برای حفظ صلح و نگهبانی از انبار بزرگ مهمات دوران شوروی در آنجا نگه می‌‌دارد. اگر نیروهای روسی تا مرز مولداوی پیشروی کنند، برخی از مولداوی‌‌ها می‌ترسند که روسیه یا به زودی ترانس نیستریا را به رسمیت بشناسد، درست مانند جمهوری‌‌های خودخوانده جدایی‌‌طلب در اوکراین و این به مسکو بهانه‌‌ای مشابه برای اشغال رسمی می‌‌دهد و شاید حتی کشوری منطقه‌‌ای طرفدار روسیه تشکیل دهد یا حتی آن را بخشی از خاک خود کند. فلِش‌‌های روی نقشه اوکراین که در یک نشست تلویزیونی درباره تهاجم روسیه در سه‌‌شنبه گذشته توسط الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌‌جمهوری بلاروس ترسیم شد، نشان می‌دهد که نیروهای روسی در اوکراین قصد دارند پس از تصرف اودسا وارد ترانس نیستریا شوند. سفیر بلاروس در مولداوی بعدا بابت نقشه لوکاشنکو عذرخواهی و ادعا کرد که این نقشه اشتباه بوده است. با این حال دو مقام مولداوی که خواستند نامشان فاش نشود، گفتند که در داخل دولت مولداوی، مقامات ارشد به‌طور محتاطانه درباره نگرانی‌‌هایی که روسیه ممکن است مولداوی را به‌طور کامل اشغال کند، بحث کرده‌‌اند.

 الکساندرو فلن‌‌شیا، تحلیلگر و معاون سابق نخست‌‌وزیر مولداوی که بر تلاش‌‌ها برای ادغام مجدد ترانس نیستریا نظارت داشت، گفت: «مردم می‌ترسند، به معنای واقعی کلمه می‌‌ترسند. بسیاری به فکر مهاجرت هستند، قبل از اینکه تبدیل به پناهجو شوند.» فلن‌‌شیا تاکید کرد که هیچ اروپایی امروز نمی‌‌تواند احساس امنیت کند؛ به‌ویژه پس از اینکه پوتین به ارتش خود دستور داد تا زرادخانه هسته‌‌ای روسیه را آماده کنند. فلن‌‌شیا افزود: «اما در بین همه کشورها، به جز خود متجاوزان، مولداوی کشوری است که به اقدام نظامی نزدیک‌تر است.» اگرچه مولداوی کوچک و فقیر است، اما از نظر تاریخی به‌عنوان یک محل قابل نزاع در اروپای شرقی بوده است. در کمتر از دو قرن، این کشور بخشی از امپراتوری عثمانی، امپراتوری روسیه، پادشاهی رومانی و اتحاد جماهیر شوروی بوده است.

اخبار مرتبط