مراسم خاکسپاری توتو
«لینسی شاتل» در گزارش اول ژانویه در نیویورکتایمز نوشت، مرگ اسقف اعظم توتو (در یکشنبه گذشته) در سن ۹۰سالگی با یک هفته سوگواری همراه شد؛ زیرا جهان نقش قدرتمند او را هم در مخالفت با آپارتاید و هم در ترویج وحدت و آشتی پس از شکست آن به یاد میآورد. اما مراسم تشییع جنازه او در کیپتاونی که غرق باران بود- جایی که مقررات مربوط به پاندمی کرونا حضور را به ۱۰۰ نفر محدود میکرد و جمعیت ایستاده و منتظر در بیرون را دلسرد و مایوس میکرد- بسیار آرامتر از استادیومهای مملو از جمعیت و نیز رژهای بود که به یاد نلسون ماندلا و در مراسم عزای او برگزار شده بود. این دقیقا همان چیزی بود که اسقف اعظم میخواست. هیچ سخنرانی رسمیای فراتر از مراسمی که اسقفتوتو تدارک دیده بود، وجود نداشت. تنها یک نظامی در مراسم او شرکت داشت و او هم همان سربازی بود که پرچم ملی آفریقای جنوبی را حمل میکرد و آن را به دست همسرش «نومالیزو لیا توتو» سپرد.فهرست محدودی از میهمانان وجود داشت؛ تنها سران دولتها که در این مراسم حضور داشتند، کسانی بودند که رابطه نزدیکی با اسقف اعظم داشتند؛ مانند پادشاه لسوتو یعنی «لتسی سوم» و دیگری رئیسجمهور سابق ایرلند، «مری رابینسون» بود که یکی از دعاها را در طول مراسم عشای ربانی قرائت کرد. رهبرانی که حضور داشتند در سخنانی کوتاه به مبارزات و نیز تلاش های توتو برای وحدت و آشتی اشاره کردند. یکیمی گفت: «توتو دوست داشت دوستش داشته باشند»؛ دیگری گفت: «او رهبری پویا بود که با ذوق و شوق، شوخی و سرزنش را چاشنی سخنانش میکرد»؛ آن دیگری از «حضور فعال او در خط مقدم مبارزه علیه آپارتاید» سخن گفت. این مراسم ذکر مناقب توتو و خدماتش به آفریقای جنوبی بود که در نهایت سادگی و مختصر و مفید برگزار شد و در نهایت در آغوش خاک آرام گرفت.