تنش‌های بی‌پایان ترکیه و یونان

دندیاس قبل از دیدار دوجانبه با همتای ترک خود با اردوغان رئیس جمهوری ترکیه دیدار داشت. اردوغان اخیرا تاسف خود را از  برگزاری رزمایش مشترک ارتش یونان و عربستان مورد تاکید قرار داده بود. ترک‌ها بارها نسبت به برنامه نظامی یونان معترض بوده و مدعی‌اند یونان شناورها و قایق‌های جنگی را به جزایر غیرنظامی در شرق دریای اژه و جزایر نزدیک ترکیه اعزام کرده است.

چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در کنفرانس مطبوعاتی تاکید کرد با وزیر خارجه یونان مشکلات را صادقانه بررسی کرده و گفت‌وگوها مثبت بود. می‌خواهیم گفت‌وگو‌ها بدون شرط ادامه داشته باشد. کشورش این قدرت را دارد که از حقوق خود در شرق دریای مدیترانه محافظت کند و نقض حقوق قبرس و مردم آن را تحمل نمی‌کند. باید از اظهارات تحریک‌آمیز خودداری شود. می‌توان مسائل موجود را از طریق برقراری دیالوگ حل و فصل کرد. ترکیه هرگز از مساله پناهجویان برای امتیاز گرفتن از اتحادیه اروپا و یونان استفاده نکرده است. دو طرف درباره خطر سازمان‌های تروریستی که امنیت و ثبات منطقه را تهدید می‌کنند و همچنین مهاجرت غیرقانونی بحث و تبادل نظر کردند. یونان کشور همسایه ما است. منافع مشترک متعددی داریم و برای حل و فصل مشکلات موجود تلاش می‌کنیم.»

چاووش اوغلو در رابطه با موضوع مبارزه با تروریسم اعلام کرد: «امیدواریم همکاری موثری در زمینه مبارزه با سازمان‌های تروریستی به ویژه گروه گولن، پ‌ک‌ک، DHKP-C داشته باشیم. اگر ترک‌های تراکیای غربی (مناطق مسلمان‌نشین و ترک‌تبار در یونان) خود را ترک معرفی می‌کنند، ترک هستند. شما مجبورید این را به این شکل بپذیرید. آرامش اقلیت‌ها در هر دو کشور بازتاب مثبتی در روابط فی‌مابین خواهد داشت.»

وزیر خارجه یونان بیان کرد: گفت‌وگو‌های امروز ما با ترکیه سازنده و شفاف بود. می‌توانیم فضای متشنج را به فضای مثبت تبدیل کنیم. باید از اظهارات و اقدامات تنش‌زا پرهیز کنیم. از پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا حمایت می‌کنیم و معتقدیم این دستاورد بزرگی برای اتحادیه اروپا خواهد بود. قوانین بین‌المللی باید اساس گفت‌وگوهای یونان و ترکیه در زمینه اختلافات در شرق دریای مدیترانه باشد. یونان آمادگی دارد صفحه جدیدی را در روابط با ترکیه باز کند. دو کشور باید از اشتباهات گذشته درس بگیرند. می‌خواهیم بدون عقب‌نشینی از مواضع خود، روابط مثبتی با ترکیه داشته باشیم.»

نشست مطبوعاتی ۳۵ دقیقه‌ای نه چندان دوستانه وزرای خارجه یونان و ترکیه درباره تمامی موضوعات سیاسی، سرزمینی و مذهبی به فرصتی برای جدال لفظی پرتنش میان این دو در مقابل دوربین رسانه‌ها و خبرنگاران تبدیل شد. طرف یونانی در این نشست خبری مدعی شد ترکیه حاکمیت یونان و معاهده لوزان را نقض کرده است. اگر ترکیه خواهان پیوستن به اتحادیه اروپا است باید همه توافق‌نامه‌هایی را که با این اتحادیه امضا کرده است، به رسمیت بشناسد. به حقوق ترکیه احترام می‌گذاریم، اما زبان جنگ، همسایگی و صداقت ما را تهدید می‌کند.»     

وزیر خارجه ترکیه هم در پاسخ به انتقادات همتای یونانی خود پاسخ داد: «تلاش کردم اوضاع را مثبت جلوه بدهم، ولی شما انتقاد از ترکیه را در مقابل رسانه‌ها ترجیح دادید. نمی‌توانیم در قبال نقض قوانین علیه ملت قبرس و انتقاد از ترکیه در مقابل رسانه‌ها سکوت کنیم.» اظهارات گزنده وزرای خارجه در مقابل دوربین‌های رسانه‌های بین‌المللی تا آنجا ادامه یافت که چاووش اوغلو به همتای یونانی خود متذکر شد درصورت ادامه دادن به این جدال لفظی، فرصت حضور در مراسم افطاری مشترک را از دست خواهد داد.

پس از این نشست بود که واکنش‌ها از دو طرف آغاز شد. رسانه‌های گروهی دو کشور مدعی هستند که وزرای خارجه هر دو کشور به سخنان تحریک‌آمیز طرف مقابل پاسخ قاطعانه دادند. واقعیت این است که در دهه‌های اخیر کمتر سراغ داریم که یک وزیر یونانی در خاک ترکیه با قاطعیت مواضع یونان را عنوان کرده و عملکرد ترکیه را در حضور رسانه‌های گروهی مورد انتقاد قرار دهد. عمر چلیک، سخنگوی حزب عدالت و توسعه اظهار کرد: «بی‌احترامی و تعصب روش دیپلماسی نیست. در جایی که تعصب وجود داشته باشد دیپلماسی وجود ندارد.»

رسانه‌های یونان به اظهارات وزیر خارجه ترکیه که در کنفرانس خبری به گفتمان‌های تحریک‌آمیز دندیاس، وزیر خارجه یونان با زبان دیپلماتیک پاسخ داد، واکنش نشان دادند. رسانه‌های ترکیه اعتقاد دارند در حالی که کنفرانس خبری مشترک در یک فضای دوستانه آغاز شده بود و وزیر خارجه ترکیه اختلافات نظرات بین دو کشور را در قالب اصول دیپلماتیک مطرح کرد، گفتار تهاجمی طرف یونانی فضای جلسه را در یک لحظه تغییر داد.

این از معدود کنفرانس‌های خبری بود که به یک مناظره داغ بین وزرای خارجه دو کشور تبدیل شد که نشانه پیچیدگی‌های مشکلات روابط و بی‌اعتمادی متقابل بین آتن و آنکارا است. وزیر خارجه ترکیه احساس کرد اظهارات دندیاس خارج از چارچوب بوده و وظیفه دانست پاسخ دهد. طرف یونانی نیز اظهارات او را بی‌پاسخ نگذاشت. ساعاتی بعد از انجام کنفرانس مشترک خبری، منابع نزدیک به نخست وزیر یونان اعلام کردند دندیاس در هماهنگی کامل با ایشان بوده و دستور داشت چنانچه تحریک شود، پاسخ قاطع ارائه کند. پس از ۲۰ ماه پر تنش طبیعی بود طرفین سخنانی خارج از عرف دیپلماتیک بیان کنند، اما انتظار می‌رفت این اتفاق در جلسه دوجانبه خصوصی رخ دهد نه در کنفرانس خبری.