دولت بایدن از بدهی هراسی ندارد
همراهی مردم با دموکراتها
به گزارش مجله اکونومیست در سال ۲۰۰۹ نیز زمانی که رئیسجمهور دموکرات بعدی یعنی باراک اوباما اولین کنفرانس مطبوعاتی خود را برگزار کرد، بدهی عمومی آمریکا حدود ۷۷ درصد تولید ناخالص داخلی بود و اقتصاد آمریکا همچنان تحت تاثیر رکود بزرگ قرار داشت. او قبل از پاسخ به هر سوال و انتقادی درباره برنامه هزینهای خود پیشدستی کرد و گفت: «دست روی دست گذاشتن یا کمکاری کسریهای بیشتری بهدنبال خواهد داشت.»
امروز اما با افزایش هزینهها و متزلزل شدن اقتصاد آمریکا، بدهی عمومی به بیش از ۲۷ هزار میلیارد دلار معادل ۱۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی رسیده است. کسری فدرال نیز سال گذشته سهبرابر شد و به ۳هزار میلیارد دلار رسید. آمریکا بار دیگر در تلاش است اقتصاد خود را بازسازی کند، این بار اما با یک محرک مالی ۹/ ۱هزار میلیارد دلاری که بسیار بالاتر از میزانی است که کلینتون و اوباما جرات آن را داشتند. با این وجود زمانی که بایدن در ۲۵ مارس اولین کنفرانس مطبوعاتی خود را بهعنوان رئیسجمهور آمریکا برگزار کرد، ابدا نیازی به مطرح کردن کسری احساس نکرد. بعد از گذشت حدود ۳۸ دقیقه از جلسه، هزینه طرح محرک اقتصادی خود را مطرح کرد، آن هم تنها بهخاطر تمسخر نگرانیهای مقامات جمهوریخواه که آن را ریاکارانه میخوانند و از سیاست کاهش مالیاتهای دونالد ترامپ حمایت میکنند.
بایدن ابتکار بزرگ دیگر خود را نیز طرحریزی کرده است، سرمایهگذاری در زیرساختها که آنطور که برآورد شده تا ۳هزار میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. هیچ گزارشگری درباره هیچکدام از این هزینهها از او سوالی نکرد، چه برسد به اینکه این هزینهها چگونه پرداخت خواهد شد.
درباره اینکه تا چه اندازه سیاست فشار یکباره به بدهی نادیده گرفته میشود بیش از این زیادهگویی نکنیم. نرخهای بهره پایین نگرانیهای بسیاری از اقتصاددانان درباره کسری عمومی را کاهش داده است، نگرانی که زمانی دغدغه فکری مقامات دولتی، نامزدها، مطبوعات و سیاستگذاران نیز بود. تا همین چند سال گذشته کاهش کسری بودجه فضیلت بهشمار میآمد و میان احزاب برای تایید رسمی آن بحثهایی در میگرفت. امروز اما دموکراتها در واکنش به آن تنها به گردش چشمشان اکتفا میکنند. از الکساندرا اکازیوکورتر، از اعضای کنگره آمریکا گرفته تا مشاوران اقتصادی اطراف بایدن، دموکراتهای بانفوذ به جای نگرانی بابت بدهی نگران تامین هزینههای مجموعه ای از مشکلات هستند، از تعمیر پلهای زنگزده گرفته تا اقیانوسهای در حال گرم شدن.
بایدن عموم مردم را در کنار خود دارد؛ گزارشهای نظرسنجی از حمایت از بستههای محرک اقتصادی او و وجود نگرانیهای اندک درباره افزایش بدهیها حکایت دارد. در آخرین نظرسنجی گالوپ Gallup تنها ۳درصد از پاسخ دهندگان به بدهی یا کسری بهعنوان مهم ترین مشکلی که در کشور وجود دارد، اشاره کردهاند. فرانک لونتز Frank Luntz یکی از شرکتکنندگان جمهوریخواه نظرسنجی میگوید: برای دموکراتها مهم نیست، جمهوریخواهان هم اهمیتی نمیدهند، انگار برای هیچکس مهم نیست، انگار کس دیگری باید این بدهیها را پرداخت کند.
نرخهای پایین بهره هزینه خدمات بدهی عمومی را پایین نگاه داشته است، با این وجود ۳۰۰ میلیارد دلار در سال همچنان بسیار بیش از هزینه دولت فدرال برای اسکان فقراست. طبق برآوردهای کمیته بودجه ، براساس بدهی فعلی و قبل از انجام هرگونه هزینه ای در زیرساختها، افزایش یک درصدی در نرخهای بهره ۳۰۰ میلیارد دلار دیگر به پرداختهای بهره ای امسال اضافه خواهد کرد. سیاستمداران پیشرو سیاست افزایش مالیاتها را برای کاهش نابرابری دستمزدها ترجیح میدهند و آنطور که گفته میشود بایدن نیز این سیاست را برای جبران هزینههای برنامه زیرساختهای خود در نظر دارد که شامل افزایش مالیات شرکتها و افراد بسیار ثروتمند است. ولی چنین تغییراتی مطمئنا با مخالفت جمهوریخواهان مواجه خواهد شد و بعید است هزینه تمام این طرح پرداخت شود. طرفداران بایدن معتقدند هزینه برای زیرساختها در طول زمان با افزایش رشد بازخواهد گشت.
بایدن برای دههها یکی از مخالفان کسری بوده است. همانند کلینتون او نیز جزئی از نسل در حال رشد «دموکراتهای جدید» است که بهدنبال فرار از تصویر لیبرالهای ولخرجی هستند که جمهوریخواهان با موفقیت به حزب خود نسبت دادهاند.
در سال ۱۹۸۴ زمانی که بدهی فدرال ۳۷درصد تولید ناخالص داخلی بود بایدن از توقف در تمام پرداختهای دولتی برای مواجهه با کسریهای دوران ریاست جمهوری ریگان حمایت کرد. بایدن در آن زمان هشدار داد در صورتی که کنگره اقدام قطعی و جدی در رابطه با کسری انجام ندهد، آمریکا در طول ۱۲ تا ۱۸ ماه با بحران سیاسی اقتصادی مواجه خواهد شد، ادعایی که بعدها مشخص شد، اشتباه است.
با وجود تقوای دروغین ریگان در مورد کسری که در دوره او و جانشینش رشد کرد، دموکراتها تحت سوء ظن مردم بهعنوان حزب هزینههای کلان به کار خود ادامه دادند. در سال ۱۹۹۶ زمانی که گالوپ دریافت که مردم آمریکا کسری را بهعنوان بزرگترین مشکل پیش روی کشور میشناسند، کلینتون در سخنرانی سالانه خود قول داد که بودجه را متعادل خواهد کرد و اعلام کرد: «دوران دولت بزرگ به پایان رسیده است.»
کلینتون ضمن ایجاد یک برنامه بیمه درمانی برای کودکان بی بضاعت، چهار بدهی پشت هم تسویه کرد؛ دستاوردی که تا همین اواخر یکی از پیروزیهای جناح چپ محسوب میشد. اما این اضافه پرداختها با سقوط بازار، حملات یازده سپتامبر، جنگ پس از آن و کاهش مالیات در زمان جورج بوش ناپدید شدند.