اروپایی‌ها در رویای استقلال استراتژیک از آمریکا
به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز،این امید وجود داشت که دولت جدید بایدن با اتحادیه اروپا رابطه خوبی برقرار کند؛ در واقع صحبت از همکاری مجدد و تعلیق تعرفه‌های تلافی‌جویانه، ناشی از اختلافات قدیمی بین ایرباس و بوئینگ است. اما به‌رغم سخنان گرم و تلاش برای اعتمادسازی مجدد، تمایل آمریکا برای مجازات متحدان اروپایی خود و تحمیل مجازات برای آنها در جهت دستیابی به اهداف سیاست خارجی همچنان از واشنگتن اعتبارزدایی می‌کند. این یک تنش اساسی است و یادآوری بالقوه برای قدرت نامتوازن ایالات‌متحده است. این اعتبارزدایی، به ویژه در مورد تحریم‌هایی که تحت عنوان تحریم‌های ثانویه شناخته می‌شوند، وجود دارد. در حالی که به عنوان مثال ایران و روسیه ممکن است هدف اصلی تحریم‌ها باشند، تحریم‌های ثانویه، سایر کشورها و شرکت‌ها را که اغلب اوقات اروپایی هستند، مجاز به مجازات می‌داند. با همراهی روزافزون کنگره، تحریم‌های ثانویه برای مجبور کردن متحدان به منظور هم‌صدایی با هر تعداد تحریم نیز تاکنون جواب داده است.
در سال‌های اخیر خط لوله گاز طبیعی نورد استریم ۲، برنامه هسته‌ای ایران و دولت‌های سوسیالیستی همچون ونزوئلا و کوبا شامل تحریم‌های ثانویه آمریکایی‌ها شده‌اند. ترس بزرگ اروپایی‌ها این است که این تحریم‌های ثانویه ممکن است روزی توسط ایالات‌متحده علیه چین استفاده شود یا حتی بالعکس و اروپا در این بین تحت فشار دو ابرقدرت قرار گیرد. تحریم‌های ثانویه، دسترسی به سیستم بانکی آمریکا را قطع می‌کند؛ این یک تهدید موثر به دلیل در مرکزیت قرار داشتن بانک‌های آمریکایی و حکمفرمایی دلار در مبادلات جهانی است. دلار آمریکا و خزانه‌داری همچون یک سلاح آماده شلیک هستند که این امر یک آسیب‌پذیری قابل‌توجه برای اروپا به بار آورده است.
این بحث‌ها هم‌اینک در اروپا به بحث‌های روز و داغ تبدیل شده است و حالا بخشی از این بحث‌ها به استقلال استراتژیک سوق پیدا کرده است. اروپا تمایل دارد که منافع خودش را در اولویت قرار دهد. ماه گذشته، اتحادیه اروپا از تلاش برای تقویت «ابزار ضد زور» در برابر «شیوه‌های تجارت ناعادلانه» خبر داد. تمرکز این تلاش‌ها به چین و متحد خودخوانده اروپایی‌ها یعنی ایالات‌متحده مربوط است. والدیس دومبروسکیس، کمیسر تجارت اتحادیه اروپا گفت: «اروپا استفاده از نهادهای چندجانبه را در اختلافات تجاری ترجیح می‌دهد و ما دیگر نمی‌توانیم در این مدت بی‌دفاع بایستیم.» همزمان جوزپ بورل فونتلس، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، استفاده واشنگتن از تحریم‌های ثانویه علیه شرکت‌های اروپایی که مشغول به تجارت مشروع خود هستند را محکوم کرد.
جوزپ بورل تصریح کرد: من عمیقا نگران استفاده روزافزون از تحریم‌ها، یا تهدید به تحریم‌ها توسط ایالات‌متحده علیه شرکت‌ها و منافع اروپایی هستم.» وی گفت: در جایی که اهداف سیاست خارجی و امنیتی مشترک است، برای اعمال تحریم‌ها، هماهنگی با شرکا و متحدان دارای ارزش فراوان است. جوزپ بورل افزود: «در مواردی که اختلافات سیاسی وجود دارد اتحادیه اروپا همیشه برای گفت‌وگو آماده است. اما این گفت‌وگو در شرایط تهدید به تحریم نمی‌تواند صورت بگیرد.»
این در حالی است که این اعتراض‌ها که مکرر صورت گرفته است، هنوز آمریکایی‌ها و قانونگذاران این کشور را مجاب نکرده است که دست به این قبیل اقدامات نزنند. در این زمینه می‌توان به دو مورد برجسته اشاره کرد که قانونگذاران آمریکایی کشورهای اروپایی را تهدید به تحریم کرده‌اند؛ یکی خط لوله گاز طبیعی نورد استریم ۲ از سوی روسیه و دیگری مربوط به تحریم‌های ثانویه ایران است. در حالی که خط لوله گاز طبیعی روسیه تقریبا تکمیل شده است، قانونگذاران آمریکایی به‌طور مستقیم یک بندر کوچک را که مربوط به حوزه انتخابیه آنگلا مرکل است، مورد تحریم قرار داد‌ه‌اند، چراکه نقش قابل توجهی در ارسال زیرساخت‌های خط لوله گازی نورد استریم ۲ داشته است. جاناتان هاکنبروییچ از شورای روابط خارجی اروپا در برلین که این موضوع را با مقامات ارشد آلمان و فرانسه بررسی کرده، می‌گوید: برای آمریکا محروم کردن کشورها از دسترسی به بازار این کشور و مبادله دلاری یک منبع عظیم قدرت است. کشورهای اروپایی می‌خواهند این آسیب‌پذیری را کمتر کنند.» وی تصریح کرد: هر کشوری که با آمریکا و شرکت‌های این کشور تجارت دارد یا از سیستم بانکی یا دلاری آمریکا استفاده می‌کند، مجبور به تبعیت بیش از حد از واشنگتن و سیاست‌هایش است.
دانیلا شوارتزر، مدیر شورای روابط خارجی آلمان گفت : دونالد ترامپ از این تحریم‌های ثانویه علیه ایران استفاده کرد و اتحادیه اروپا نتوانست در مقابل آن بایستد. این همان لحظه‌ای بود که اروپایی‌ها متوجه ضعف خود شدند. شوارتزر افزود: آیا اروپایی‌ها می‌خواهند به بایدن اعتماد کنند؟ آیا آنها آماده اعتماد مجدد هستند؟ هیچ‌کس نمی‌داند بعد از بایدن چه کسی خواهد آمد و ما باید فکر کنیم که اگر چین هم از تحریم‌های ثانویه استفاده کند آنگاه باید چه کنیم؟ برای همین این بحث‌ها جان گرفته است.» ناتالی توچی، مدیر انستیتوی امور بین الملل ایتالیا و مشاور جوزپ بورل گفت: «بخشی از خشم اروپایی‌ها از تحریم‌های ثانویه آمریکا به آگاهی از شکنندگی داخلی و اقتصادی خودمان مرتبط است.» وی افزود: «وقتی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات‌متحده بسیار فاخرانه از این تحریم‌های ثانویه استفاده کرد، کمپانی‌ها و کشورها به این فکر افتادند که دیگر نباید به دام گذشته افتاد، حتی اگر بایدن قصد استفاده از این تحریم‌های ثانویه نداشته باشد.»
به همین منظور در ماه دسامبر، جوزپ بورل نوشت که برای جلوگیری از اجبار به زیر پا گذاشتن قوانین خود که تحت فشار تحریم‌های ثانویه حاصل می‌شود، باید نقش بین‌المللی یورو را توسعه دهیم. با این حال با توجه به اختلافات درونی و رشد روز افزون چین، تعداد کمی هستند که باور داشته باشند اتحادیه اروپا بتواند به این زودی‌ها به یک قدرت بزرگ تبدیل شود. چین نیز اخیرا از روی دست آمریکا نگاه کرده و از تحریم‌های ثانویه علیه استرالیا و سوئد استفاده کرده است.
هاکنبروییچ می‌گوید: برای اروپا و آلمان که بر اساس صادرات ساخته شده‌اند، شما شاهد این هستید که دستورات مبتنی بر نظم قانونی در حال از بین رفتن و باج‌خواهی‌ها در حال افزایش هستند و اروپا نیز از قدرتمند شدن چین و افزایش باج‌خواهی‌ها در سطح بین‌الملل نگران است.
