سال ۲۰۲۰ با فراز و نشیب‌هایی به پایان رسید که تقریبا در طول تاریخ معاصر بی‌سابقه بوده‌است. نشریه اکونومیست طبق سنت هر ساله خود  در آستانه سال نوی میلادی گزارشی از «آنچه گذشت»  ارائه کرده ‌است که چشم‌اندازی ۳۶۵ روزه را به خلاصه‌ترین شکل ممکن پیش روی ما می‌گذارد. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» به نقل از اکونومیست، شیوع نوعی جدید از ویروس کرونا که احتمالا از طریق حیوانات فروخته‌شده در بازار شهر ووهان چین آغاز شده‌ بود، یکی از بدترین بحران‌های جهان از جنگ جهانی دوم به این سو را ایجاد کرد. طبق آمار رسمی، کووید-۱۹ تا اینجای کار بیش از ۷۳ میلیون نفر را بیمار کرده و باعث مرگ تقریبا ۶/ ۱ میلیون نفر شده ‌است. دولت چین قرنطینه شهر ووهان را از روز ۲۳ ژانویه آغاز کرد و تا پایان این ماه موارد این بیماری در آلمان، ژاپن، تایوان و ویتنام هم گزارش شده‌بود. بازارها آشفته شدند؛ زیرا هراس زیادی از اختلال در زنجیره تامینی پیش آمد که از دل چین خارج می‌شد. سازمان بهداشت جهانی در پایان ماه فوریه اعلام کرد که بیشتر موارد ابتلا بیرون از چین اتفاق می‌افتند. ایتالیا اولین کشوری بود که ضربه شدیدی از این بیماری خورد و پس از اینکه بار کاری بیمارستان‌ها بیش از حد زیاد شد، این کشور در اوایل ماه مارس وارد فاز تعطیلی شد.اعلام ناگهانی تعطیلی منجر به خریدهای افراطی در برخی مناطق، مخصوصا آمریکا و بریتانیا شد؛ به شکلی که قفسه‌های فروشگاه‌ها به‌طور کامل خالی از اجناس شده‌ بود. در کشورهای فقیرتری چون هند، هزینه انسانی بالاتر بود. حجم گسترده‌ای از نیروی کار مهاجر که حالا به طور ناگهانی بیکار شده‌بودند، مجبور شدند به خانه خود بازگردند و این گسترده‌ترین جابه‌جایی مردم از ۱۹۴۷ به این سو بود. اقتصاد هند در حد فاصل آوریل-ژوئن افتی ۲۵ درصدی کرد.

به من نزدیک نشو

آمریکا ضربه شدیدی از این ویروس خورد. دونالد ترامپ در ابتدا این مساله را جدی نگرفت و سعی کرد محدودیت‌های فدرال را در ماه آوریل لغو کند. ماسک زدن تبدیل به مساله‌ای سیاسی شد و ترامپ با سازمان تجارت جهانی درگیر شد و اعلام کرد که آمریکا در سال ۲۰۲۱ از این سازمان جدا خواهد شد. ژائیر بولسونارو، رئیس جمهوری برزیل هم این بیماری را خیلی جدی نگرفت.شدت سقوط بازار در میانه ماه مارس نگرانی‌هایی بابت وقوع یک رکود پدید آورد. بازار نفت ضربه شدیدی خورد و جدای از مشکلات ناشی از بیماری، عربستان سعودی در ماه مارس وارد یک جنگ قیمتی با روسیه شد؛ زیرا توافق بین این دو کشور درمورد سطح تولید نفت بر هم خورد. سیاستمداران بسیاری از کشورها از سلاح‌های مالی خود برای دفاع از اقتصادشان استفاده کردند. کنگره آمریکا بودجه‌ای ۲/ ۲ تریلیون دلاری برای خانوارها و کمک به افراد بیکار شده تصویب کرد.

روح در جهان مادی

همه‌گیری برای همه هم بد نبود. وقتی شک دوران تعطیلی از بین رفت، بازار سهام به سطوحی جدید صعود کرد که تا حدی هم دلیل آن افزایش ارزش سهام شرکت‌های فعال در عرصه فناوری بود. جلسات برگزارشده از طریق زوم تبدیل به امری عادی برای کارمندانی بود که برای دورکاری به خانه‌های خود رفته‌ بودند. خرید آنلاین رشد زیادی کرد و آمازون صدها هزار نفر نیروی جدید جذب کرد. ثروت جف بزوس از ۱۱۱ میلیارد دلار در ماه مارس به ۱۸۵ میلیارد دلار در ماه دسامبر رسید. مجموع ثروت ۱۰ فرد ثروتمند دنیا با رشدی ۵۷ درصدی به ۱۴/ ۱ تریلیون دلار رسید.

در بین صنایع مختلف، صنایع هوایی و توریسم بیشترین ضربه را از همه‌گیری کرونا خوردند و حتی با کمک‌های بسیار زیادی دولتی، شرکت‌های هوایی با کاهش ۵۱۰ میلیارد دلاری در درآمد خود روبه‌رو شدند. درابتدا گرچه رسیدن به واکسنی برای این ویروس تقریبا ناممکن به نظر می‌رسید، اما تا پایان سال چند شرکت دارویی موفق به انجام این کار شدند.

آغاز جنگ داخلی در اتیوپی یکی از موارد غم‌انگیز سال ۲۰۲۰ بود. جدای از آن نیروهای نظامی چین و هند در مرز هیمالیایی خود درگیر شدند که این درگیری کشته‌هایی هم بر جای گذاشت و در ماه‌های پایانی سال جنگی بین ارمنستان و آذربایجان هم شکل گرفت. شینزو آبه، نخست‌وزیر پرسابقه ژاپن، به‌دلیل بیماری استعفا کرد و جای او را سوگا یوشیهیده‌ای گرفت که مصمم است المپیک توکیو را در جولای ۲۰۲۱ برگزار کند. چین قوانینی بسیار سختگیرانه و مبتنی بر امنیت ملی برای هنگ‌کنگ تصویب کرد تا تظاهرات ضدحکومتی را خُرد کند.

تئاتر آمریکایی

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا داستانی پردردسر بود. انتخابات مقدماتی حزب دموکرات با پیروزی پیت بوتجج در ایالت آیوا شاهد یک شگفتی بود؛ اما با پیروزی بایدن در «سه‌شنبه بزرگ» تکلیف نامزد اصلی این حزب مشخص شد. ترامپ در دادگاه استیضاح تبرئه شد و مقابل بایدن در انتخابات قرار گرفت و به‌رغم شکست در انتخابات، زیر بار این مساله نرفت. کشته شدن سیاه‌پوستی به نام جرج فلوید به دست ماموران پلیس مینیاپولیس یکی از شدیدترین اعتراضات خیابانی آمریکا طی چند دهه اخیر را ایجاد کرد. ناله فلوید که به افسر می‌گفت، نمی‌تواند نفس بکشد در سراسر جهان پژواک پیدا کرد.

تنهاتر از همیشه

بریتانیا رسما در ۳۱ ژانویه از اتحادیه اروپا خارج شد و وارد دوره گذاری شد که در ۳۱ دسامبر به پایان می‌رسید. مذاکره برای یک توافق تجاری بسیار طولانی شد و نتیجه‌اش هرچه باشد مردم بریتانیا دیگر به راحتی قبل نمی‌توانند به قاره اروپا سفر کنند. نیروهای نظامی ونزوئلا دو قایق از افرادی را دستگیر کردند که قصد داشتند رئیس‌جمهوری این کشور، نیکلاس مادورو را سرنگون کنند. این افراد تحت فرماندهی نیروهای ویژه سابق آمریکا قرار داشتند. نیروهای اطلاعاتی غربی انگشت اتهام اقدام به ترور آلکسی ناوالنی، اصلی‌ترین رهبر اپوزیسیون روسیه را به سمت کرملین گرفتند. ناوالنی که گویا توسط سمی که روی اعصاب اثر داشت، مسموم شده ‌بود نهایتا در آلمان درمان شد و بهبود پیدا کرد و از اتحادیه اروپا خواست که الیگارش‌های سطح بالای روسیه را تحریم کنند.

سلطان درد

بلاروس وارد بحران شد؛ زیرا آلکساندر لوکاشنکو برای بار ششم به ریاست جمهوری این کشور برگزیده‌ شد آن هم در انتخاباتی که گویا بوی تقلب از آن به مشام می‌رسید. تظاهرات مردم این کشور توسط نیروهای دولتی سرکوب شد. سومین انتخابات اسرائیل در مدت‌زمانی کمتر از یک سال منجر به تقسیم قدرت شد. بنجامین نتانیاهو تا نوامبر ۲۰۲۱ نخست‌وزیر این کشور باقی می‌ماند و این کشور وارد مذاکراتی با برخی کشورهای عرب شد.

در یکی دیگر از انتخابات‌های مهم جهان، حزب شین فین (به معنای «خودمان») ایرلند بیشترین رای را آورد؛ اما از لحاظ تعداد کرسی دوم شد. این کشور با اولین دولت ائتلافی خود بین احزاب فینا فال و فینه گال مواجه است. در انتخابات بولیوی که دوباره به تعویق افتاد لوییس آرسه به ریاست جمهوری برگزیده شد. پس از اینکه آمریکا (سپهبد شهید) قاسم سلیمانی را ترور کرد، صحبت از جنگ در خلیج فارس به راه افتاد. بخش مرکزی بیروت به دلیل انفجاری عظیم نابود شد و در این میان ۲۰۰ نفر کشته و تقریبا ۶هزار و ۵۰۰ نفر مجروح شدند. دلیل این انفجار آتش‌سوزی در انباری بود که منجر به شعله‌ور شدن ۲ هزار و ۷۵۰تن نیترات آمونیوم شد. ضربه این انفجار ۲۴۰ کیلومتر آن‌طرف‌تر در قبرس حس شد.

ناسا از خاک آمریکا فضانورد به فضا فرستاد و این اقدام پس از تعطیلی برنامه شاتل این پایگاه در سال ۲۰۱۱ کاری جدید بود. در این برنامه از کپسول‌های تولیدشده توسط شرکت اسپیس‌اکس استفاده شد. چین هم سفینه‌ای را به ماه فرستاد تا از سطح آن سنگ برداشت کند؛ یعنی کاری که از دهه ۷۰ میلادی تا کنون انجام نشده‌ بود.

فیلم کره‌ای «انگل» شگفتی‌آفرین مراسم اسکار شد و برای اولین‌بار به عنوان یک فیلم غیرانگلیسی زبان، جایزه بهترین فیلم را در این مراسم برنده شد.

همزمانی

تعطیلی‌ها ضربه بسیار عمیقی به صنعت فیلم زدند؛ زیرا تعطیلی سالن‌های سینما تولید هرگونه فیلم گران‌قیمتی را تا سال ۲۰۲۱ به تعویق انداخت. بسیاری از فیلم‌ها مستقیم وارد سرویس‌های پخش آنلاین شدند و سرویس‌های آنلاینی چون دیزنی+ سال را با ۸۷ میلیون مشترک به پایان رساندند؛ درصورتی‌که انتظار نمی‌رفت این اتفاق تا سال ۲۰۲۴ رخ دهد.

در سوی دیگر هم گرچه یک بیماری تمام دنیا را دربرگرفت، آفریقا به‌طور کامل از فلج اطفال خالی شد. این بیماری در حال حاضر تنها در افغانستان و پاکستان وجود دارد.