نتانیاهو و گانتس بر سر بودجه به تفاهم نرسیدند
اسرائیل در آستانه چهارمین انتخابات
از جمله شروط گانتس کسب اطمینان از تصویب بودجه برای سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۰، حفظ «آوی نیسنکورن» در سمت خود به‌عنوان وزیر دادگستری، تعیین همه جاهای خالی در کابینه و تعهد عدم فرار از توافق نخست‌وزیری نوبتی و بستن همه «روزنه»هایی است که نتانیاهو می‌تواند برای خروج از «معامله چرخش» استفاده کند. توافق‌نامه ائتلافی بین نتانیاهو و گانتس آوریل گذشته امضا شد که منجر به تشکیل کابینه در ماه بعد شد و طبق آن گانتس و نتانیاهو به‌طور چرخشی برای یک دوره ۱۸ ماهه نخست‌وزیر می‌شوند. طبق قانون، شکست و ناکامی در تصویب آن بدین معناست که اسرائیل در ماه مارس به صندوق‌ها روی خواهد آورد. با این حال، نه قانونگذاران و نه کابینه تا‌کنون آن را تصویب نکرده‌اند؛ فرآیندی که تقریبا بعید است در یک روز تکمیل شود.
به نوشته گزارشگر رویترز، نتانیاهو و گانتس پس از سه انتخابات بی‌نتیجه از آوریل ۲۰۱۹، در ماه می دولت وحدت ایجاد کردند. پیمان آنها شامل گرفتن پست نخست‌وزیری از سوی بنی‌گانتس پس از نتانیاهو به‌عنوان نخست‌وزیر در نوامبر ۲۰۲۱ و تصویب بودجه دو ساله برای سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ بود. اما حتی زمانی که توافق تقسیم قدرت منعقد شد، بسیاری از تحلیلگران استدلال می‌کردند نتانیاهو- که به دلیل اتهامات فساد در حال محاکمه است اما خودش اتهامات را رد می‌کند- میلی به عقب‌نشینی یا چشم‌پوشی از قدرت نخواهد داشت و لیکود از آن زمان خواستار تصویب بودجه به‌طور جداگانه شده است؛ در حالی‌که آبی- سفید اصرار دارد که نتانیاهو باید به توافق پایبند باشد. اسرائیل در سال‌جاری بودجه خود را براساس نسخه بودجه ۲۰۱۹ مدیریت کرد.
بن‌بست مالی فعلی اسرائیل را در این پایان سال در بلاتکلیفی اقتصادی بیشتری قرار داد آن‌هم در زمانی که انتظار می‌رود رکود برخاسته از کرونا باعث کاهش تولید ناخالص ملی تا ۵/ ۴ درصد و بیکاری تا ۱/ ۱۲ درصد شود. اسرائیل که در انتظار روی کار آمدن دولت جدید بایدن است، طی هفته جاری واکسیناسیون سراسری را آغاز کرد. تحلیلگران بر این باورند که نتانیاهو انتخابات را در ماه می یا جولای سال بعد برگزار خواهد کرد؛ یعنی زمانی‌که کرونا تا حدی فروکش کرده و اقتصاد در مسیر بهبود قرار گیرد. رای‌گیری ماه اوت برای دیرپاترین نخست‌وزیر اسرائیل خطرناک خواهد بود؛ نتانیاهو طی ماه‌های اخیر شاهد موج گسترده‌ای از تظاهرات علیه اتهامات فساد خود بوده است. او هم‌زمان مجبور بوده با بحران کرونا هم دست و پنجه نرم کند. اگرچه نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که حزب نتانیاهو بزرگ‌ترین جناح در پارلمان خواهد بود اما برخی دیگر از نظرسنجی‌ها هم پیش‌بینی کرده‌اند که جناح‌ها و ائتلاف‌هایی شکل خواهد گرفت که در پی به زیر کشیدن او هستند. «ایلان بن‌زیون» هم در گزارش ۲۲ دسامبر برای AP نوشت، اسرائیل روز سه‌شنبه ۲ دی‌ماه در حالی یک قدم به چهارمین انتخابات نزدیک شد که آخرین تلاش‌ها برای سر پا نگه‌داشتن کابینه و جلوگیری از انحلال خودکار پارلمان شکست خورد. این گزارش نوشت، مذاکرات به این معنا بود که طرفین به راه‌حلی مرضی‌الطرفین دست یابند اما اوایل سه‌شنبه این توافق و راه‌حل مورد رضایت طرفین به‌دست نیامد. اگرچه کنست هم تا دیر وقت مشغول بررسی بود در نهایت اعضای دو حزب تعویق مهلت زمانی برای بودجه را با رای ۴۹ به ۴۷ رد کردند. این گزارش همچنین نوشت، اگر کابینه نتواند بودجه را تا نیمه شب سه‌شنبه و اوایل چهارشنبه تصویب کند، براساس قوانین اسرائیل کنست منحل خواهد شد و ظرف ۹۰ روز انتخابات زودهنگام برگزار خواهد شد. «بن‌زیون»، گزارشگر AP همچنین نوشت، نتانیاهو و گانتس از زمان تشکیل کابینه ائتلافی در ماه می بر سر بودجه به مشکل خورده بودند. همچنین نتانیاهو بسیاری از اقدامات سیاسی در داخل و خارج را بدون هماهنگی با گانتس به پیش می‌برد. گانتس چندی پیش گفته بود که از سوی کاخ‌سفید در جریان برخی تحولات منطقه‌ای قرار گرفته است.
نتانیاهو در توییتر نوشت: «ما انتخابات نمی‌خواهیم و علیه آن رای می‌دهیم، اما در عین حال از انتخابات باکی نداریم؛ زیرا می‌دانیم که برنده‌ایم.» اگر پارلمان منحل شود، اسرائیل در ماه مارس به استقبال چهارمین انتخابات خواهد رفت. برخی تحلیلگران بر این باورند که نتانیاهو یک «سیّاس» است و برای اینکه پرونده‌های فسادش مورد رسیدگی قرار نگیرد یا مشمول مرور زمان شود دست به هر کاری خواهد زد تا در قدرت بماند. او در درون حزب خود هم با چالش مواجه است. «گیدون سار»، عضو قدیمی کنست و از اعضای لیکود هفته گذشته در اعلامیه‌ای استعفای خود را از حزب اعلام و حزب جدید خود با عنوان «امید جدید» NewHope را تاسیس کرد. این کار او زندگی را برای نتانیاهو دشوارتر ساخت. «سار» مدت‌ها رقیب داخلی نتانیاهو بود. سال گذشته، او نتانیاهو را برای رهبری حزب به چالش کشید اما در نهایت شکست خورد. «سار» در کنفرانس خبری خود اظهار کرد که لیکود «به ابزاری برای منافع شخصی یک فرد تبدیل شده است». آنچه مهم‌تر از خروج او از حزب لیکود است همانا حزبی است که او تشکیل داده است. چنین اتفاقی برنامه نتانیاهو برای حفظ قدرت از طریق انتخابات جدید را با اما و اگرهایی مواجه کرده است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که «امید جدید» تاثیر فوری بر فضای سیاسی خواهد داشت و این حزب به سومین حزب قوی در کنست با ۱۷ کرسی تبدیل خواهد شد؛ دو کرسی کمتر از حزب «یامینا» و هشت کرسی کمتر از لیکود. احزاب مخالف از جمله یامینا و آبی- سفید می‌توانند ۶۳ کرسی را به‌دست آورند؛ در حالی‌که نتانیاهو و متحدانش ۴۱ کرسی به‌دست خواهند آورد. (دنیای‌اقتصاد در تاریخ ۲۵ آذرماه ۹۹ در گزارشی با عنوان «اسرائیل در پرتگاه انتخابات» به این مساله پرداخته بود). «اولیور هولمز» هم در گزارش ۲۲ دسامبر در گاردین نوشت، اسرائیل اکنون در یک نبرد سیاسی داخلی و یک بی‌اعتمادی گسترده فرو رفته است. او می‌نویسد تا روز دوشنبه احتمال اندکی برای توافق می‌رفت اما با تحولات روز سه‌شنبه آخرین امیدها هم نقش بر‌آب شد. اگرچه رقابت دو نخست‌وزیر ظاهرا بر سر بودجه است اما شواهد نشان می‌دهد که چالش میان نتانیاهو- گانتس فراتر از بودجه است. در ۱۸ ماه اول نتانیاهو نخست‌وزیر است اما او قصد دارد ۱۸ ماه دوم هم مانع چرخش قدرت و واگذاری نخست‌وزیری به گانتس شود. حدس تحلیلگران اسرائیلی این است که نتانیاهو قصد دارد کابینه متلاشی شود. او از بین رفتن کابینه را به تقسیم قدرت یا واگذاری قدرت به گانتس ترجیح می‌دهد خصوصا اینکه این پیرمرد ۷۱ ساله درگیر پرونده‌های فساد است و ترجیح می‌دهد تا جایی‌که می‌تواند نخست‌وزیر بماند. به نوشته گزارشگر گاردین، انتخابات چهارم در ۲۳ مارس برگزار خواهد شد و تاثیراتی چشمگیر بر احزاب سیاسی و چشم‌انداز فضای سیاسی در این رژیم بر‌جا خواهد گذاشت. دور از انتظار نیست که این انتخابات شانس پیروزی نتانیاهو را هم بر باد دهد. این گزارشگر نیز به «گیدون سار» اشاره می‌کند و می‌نویسد با وجود او احتمال پیروزی نتانیاهو در انتخابات بعدی با اما و اگرهایی مواجه خواهد بود. «ماتی تاچفلد» در روزنامه اسرائیلی «هایوم» نوشت که گانتس «به احتمال زیاد» کنترل حزب خود را از دست داده است؛ حزبی که متشکل از سیاستمدارانی است که در مخالفت با نتانیاهو هم‌صدا هستند. او می‌نویسد سرنوشت آبی- سفید هم همچون سرنوشت نتانیاهو در ابهام است.
