مصطفی ادیب استعفا کرد

لبنان «به سوی جهنم می‌رود»

دنیای اقتصاد : مصطفی ادیب، نخست وزیر مکلف لبنان، دیروز شنبه از ماموریت تشکیل دولت استعفا کرد؛ اقدامی که می‌تواند لبنان را وارد وضعیت جدیدی از بحران سیاسی کند. او پس از آن استعفا کرد که تلاش‌هایش برای تشکیل یک کابینه فراحزبی با ناکامی مواجه شد. «زینا خودر»، گزارشگر الجزیره در گزارش ۲۶ سپتامبر نوشت یکی از دلایل مهم استعفای او عدم توافق طرف‌ها بر سر وزارت دارایی بود. اعلام استعفای نخست وزیر مکلف لبنان طی سخنرانی‌ای که پس از ششمین دیدارش با میشل عون، رئیس‌جمهوری لبنان داشت، صورت گرفت. وی در سخنرانی کوتاهی از کاخ بعبدا گفت: «می‌روم از مردم لبنان عذرخواهی کنم.» وی درخصوص دلیل استعفایش عنوان کرد: «توافقی که زمان مکلف شدنم برای این سمت وجود داشت، دیگر نیست.» نخست وزیر لبنان اصرار داشت که مطابق ابتکارعمل فرانسه که خواهان دولتی متشکل از متخصصان به دور از احزاب سیاسی است، کابینه‌اش را تشکیل دهد. ادیب افزود: «طرح فرانسه باید ادامه یابد؛ زیرا بیانگر نیت صادقانه فرانسه است.»

به نوشته الجزیره، ادیب که سفیر سابق لبنان در برلین بود، در ۳۱ اوت (برابر با ۱۰ شهریورماه ۹۹) و پس از استعفای «حسان دیاب» انتخاب شد. دیاب پس از انفجار بیروت در ۴ اوت (۱۴ مردادماه ۹۹) استعفا کرد؛ این انفجار بیش از ۲۰۰ کشته و هزاران مجروح و بی‌خانمان بر جای گذاشت. گزارشگر الجزیره می‌نویسد یکی از دلایل استعفای ادیب این بود که برخی احزاب خواستار این بودند که وزرایشان در کابینه حضور داشته باشند. این رهبران از این بیم داشتند که ادیب وزرایی را انتخاب کند که از قبل هم بر سر کار بودند و هر یک به نوعی فساد سیاسی داشتند. رسانه‌های لبنانی از جمله شبکه «ال‌بی‌سی» سه روز قبل از استعفای ادیب گفته بودند که او از مسوولیت خود کناره‌‌گیری می‌کند «مگر اینکه فرانسه دخالت کند.» ادیب با میانجی‌گری فعالانه امانوئل مکرون و حمایت سه نخست وزیر قبلی (میقاتی، سعد حریری و حسان دیاب) و موافقت حزب‌الله لبنان، حزب سوسیالیست ترقی‌خواه و جنبش میهنی آزاد مسیحیان لبنان به این سمت انتخاب شد.

ادیب تلاش داشت دولتی برای حل بحران اقتصادی شدیدی که لبنان درگیر آن است، تشکیل دهد. در لبنان نمایندگان پارلمان باید تصمیم بگیرند که چه کسی را به عنوان نخست‌وزیر معرفی کنند و سپس رئیس‌جمهوری، باید از نخست‌وزیر مورد حمایت اعضای پارلمان بخواهد دولت تشکیل دهد؛ روندی که ماه‌ها طول می‌کشد. گزارشگر الجزیره همچنین نوشت، استعفای ادیب چند روز پس از آن است که «عون» به رسانه‌ها گفته بود که اگر او نتواند دولت را تشکیل دهد، لبنان «به سوی جهنم می‌رود». در همین ارتباط الجزیره در گزارش دیگری در تاریخ ۲۱ سپتامبر نوشت، وقتی از میشل عون پرسیده شد در صورت عدم توافق بر سر تشکیل کابینه چه می‌شود، او پاسخ داد: «به سوی جهنم می‌رویم.» او در یک مصاحبه تلویزیونی با اشاره به دشواری تشکیل کابینه گفته بود: «به‌نظر می‌رسد راه‌حلی در افق نمایان نیست.»

در هر حال، «زینا خودر»، گزارشگر الجزیره در بخش دیگری از گزارش خود نوشت، استعفای او ضربه‌ای بر تلاش‌های مکرون جهت شکستن بن‌بست سیاسی لبنان بود؛ چراکه این کشور از پس از جنگ داخلی سال‌های ۱۹۹۰- ۱۹۷۵ شاهد بدترین بحران اقتصادی است. این گزارشگر نوشت: «احزاب سیاسی مختلف لبنان به مکرون وعده داده بودند که تا نیمه سپتامبر (نیمه‌های شهریورماه) دولت تشکیل خواهد شد.» این گزارشگر بر این باور است که برخی احزاب معتقدند وزارت دارایی به «جناح» آنان تعلق دارد. ادیب می‌کوشید تا «دولتی از متخصصان ... برای رسیدگی به بحران اقتصادی و مالی در کشور» تشکیل دهد. گزارشگر الجزیره نوشت: «اما او در فضای سیاسی فرقه‌ای در لبنان نتوانست کابینه مد نظر خود را تشکیل دهد.» سعد حریری در واکنش به استعفای ادیب گفت که هرکس شکست طرح نخست‌وزیر فرانسه برای خروج لبنان از بن‌بست و تشکیل کابینه را جشن بگیرد، به دلیل از دست دادن فرصت پشیمان خواهد شد. او در بیانیه‌ای در روز شنبه (۵ مهرماه) اعلام کرد: «ما خطاب به کسانی که از فروپاشی طرح مکرون استقبال می‌کنند، می‌گوییم که انگشت خود را به حالت تاسف به دندان خواهید گرفت.» نبیه بری، رئیس پارلمان گفت که گروه او به طرح مکرون با وجود تصمیم ادیب به استعفا پایبند است.

خشم عمومی در لبنان از زمان انفجار بیروت در حال فوران است. مردم همواره دست به تظاهرات می‌زنند و دولت را به بی‌کفایتی، انفعال و بی‌توجهی متهم می‌کنند. معترضان خواستار اصلاحات فراگیر اقتصادی و سیاسی هستند و می‌گویند نظام فرقه‌ای باید جای خود را به نظام سیاسی کارآمد و فراحزبی و فرافرقه‌ای بدهد. این کشور افزون بر بحران بدهی‌ها، بانک‌هایش ورشکسته شده و ارزش پول ملی‌اش در حال سقوط آزاد است. این امر موجب تورم افسارگسیخته، فقر گسترده و بیکاری فراوان شده است. وقتی این کشور نتوانست سررسید بدهی خود را پرداخت کند، صندوق بین المللی پول هم بسته کمک مالی را به تعویق انداخت. گزارشگر الجزیره می‌افزاید: «وضعیت در لبنان اسفناک است. ۵۵ درصد از مردم در این کشور ۵ میلیونی زیر خط فقر زندگی می‌کنند و بیش از ۳۰ درصد مردم بیکارند.» با این حال، این گزارشگر با اشاره به فضای سیاسی بحرانی در لبنان و اشاره به سخن عون که «کشور به سوی جهنم پیش می‌رود» می‌افزاید: هنوز معلوم نیست چه کسی قرار است جانشین دولت جدید شود و بحران در افق سیاسی لبنان نمایان است.